به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مشهد، با توجه به اقلیم خشک و نیمه خشکی که در خراسان رضوی حاکم است و همچنین تجربیات گذشتگان سبب شده که حتی در ترسالی نیز با برنامه ریزی از پیش تعیین شده مصرف آب  را مدیریت کنیم تا در زمان خشکسالی و فصل هایی که بارشی نداریم دچار کمبود آب نشویم.

سامانه های هوشمند آبیاری با هدف حفظ منابع آبی و جلوگیری از هدررفت آب سبب بهبود آبیاری مزارع و زمین های کشاورزی می شوند.

آبیاری نوین توسط تجهیزات تحت فشار به دو شکل قطره ای و بارانی صورت می گیرد که آبیاری بارانی تنها ۷۰ درصد بازدهی و آبیاری قطره‌ای تا ۹۵ درصد بازدهی دارند که در این خصوص با اجرای آبیاری بارانی آب هدایت شده به زمین کشاورزی بیشتر از آبیاری قطره ای تلف می شود.

یکی از آثار کمبود آب از بین رفتن زمین های حاصل خیز و مرطوب است. وجود زمین های حاصلخیز علاوه بر اینکه برای کشت برنج و کشاورزی حائز اهمیت است بهترین خدمات را به اکوسیستم می دهد زیرا به تصفیه آب کمک کرده، از وقوع طوفان جلوگیری و سیل را نیز کنترل می کند.

یکی از موثرترین راه های صرفه جویی در آب و هزینه ها، آبیاری نوین است. آبیاری صحیح و استفاده بجا و متعادل از این مایع حیاتی( آب) در برهه ای که خشکسالی بیداد می کند ضروری است زیرا بخش زیادی از آبی که می تواند مورد استفاده گیاهان قرار بگیرد به علت نبود آشنایی کشاورزان با روش های صحیح آبیاری به هدر می رود که با استفاده از سیستم آبیاری نوین با مقدار آب موجود می توان زمین بیشتری را زیر کشت برد و نیاز آبی محصول را در طول دوره رشد آن تامین کرد.

صرفه جویی در مصرف آب

به طور کلی سیستم های آبیاری تحت فشار ( نوین) به روش هایی گفته می شود که آب را توسط لوله و تحت فشاری بیش از فشار اتمسفر در سطح مزرعه توزیع می کند.

آبیاری قطره ای عبارت است از روشی که طی آن آب با فشار کم از روزنه یا وسیله ای به نام قطره چکان از شبکه خارج و به صورت قطراتی در پای بوته ها ریخته می شود همچنین سیستم آبیاری نوین سیستمی فشرده برای صرفه جویی در مصرف و هدررفت آب موجود استفاده می شود.

توسعه تجهیزات آبیاری نوین در اراضی کشاورزی خراسان رضوی زمینه ساز صرفه جویی در مصرف آب شده است. مهم ترین نیاز برای توسعه کشاورزی، کمک به صرفه جویی در مصرف آب است که این امر با استفاده بهینه از منابع و انتقال آب با لوله و کانال های سیمانی و اجرای آبیاری تحت فشار محقق می شود.

در اجرای سیستم های نوین آبیاری هدف استفاده بهینه از آب است که با افزایش راندمان آبیاری در مزارع انتقال و توزیع آب در مزرعه راندمان کل آبیاری افزایش می یابد.

بیشتر بخوانید 

• تجهیز ۱۳ هزار هکتار زمین زراعی به سامانه های نوین آبیاری در مشهد

آبیاری نوین بهتر است یا آبیاری سنتی؟

صرفه جویی در مصرف آب، سرعت بالای رویش گیاه، بکارگیری کود همزمان با آبیاری، جلوگیری از رشد بی رویه علف‌های هرز، صرفه جویی در مصرف انرژی، برداشت راحت تر محصولات و افزایش کمی و کیفی محصولات، بخشی از مزایای به کارگیری روش‌های آبیاری نوین است و ضرورت دارد روش آبیاری نوین جایگزین روش‌های سنتی آبیاری شود که با توجه به اینکه خراسان رضوی در قلب مناطق خشک و نیمه‌خشک کشور قرار دارد روش آبیاری نوین موجب حفظ و تقویت محصولات کشاورزی می شود.

اجرا و توسعه سامانه‌های آبیاری نوین یکی از طرح های موثر در افزایش تولید محصولات و بهره‌ وری آب محسوب می‌شود و به گفته کارشناسان اجرای سامانه نوین آبیاری میانگین تولید محصول را ۳۰ درصد و در برخی موارد تا مرز ۱۰۰ درصد افزایش می دهد.

کشت و آبیاری به روش سنتی، با توجه به کم آبی و پایین بودن بهره وری در تولید محصول، خسارت‌بارتر از خشکسالی است.

کشاورزان با مدیریت اصولی و فرهنگسازی باید کشت محصولات کشاورزی به صورت سنتی را کنار بگذارند. شاید بسیاری از کشاورزان با رویکرد سطحی و کوتاه مدت به درآمد سالانه خود در کشت با روش آبیاری سنتی توجه داشته باشند اما تولید محصول به شیوه های سنتی در بلندمدت کشور را در تولید محصولات راهبردی با مشکل مواجه می کند.

مشکلات سیستم آبیاری نوین چیست؟

جعفر جوادی مدیر آب و خاک و امور فنی مهندسی جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: خرده مالک بودن بهره برداران بخش کشاورزی و گاها عدم وجود روحیه همکاری در بین کشاورزان مانع از اجرای این روش ها در برخی از مزارع بهره برداران شده است.

او افزود: هزینه بالای سرمایه گذاری اولیه، هزینه بالا در تعمیر و نگهداری، محدودیت در به کارگیری سیستم در بعضی از زمین های کشاورزی و محدودیت استفاده در شرایط اب و هوایی خاص از مشکلات و معایب سیستم آبیاری نوین است.

مدیر آب و خاک و امور فنی مهندسی جهاد کشاورزی خراسان رضوی ادامه داد: در زمانی که باد شدید باشد و یا هوا بیش از حد گرم و خشک باشد، آبیاری کردن به روش بارانی درست نیست و باید آبیاری را به زمان دیگری موکول کرد.

مشکلات شیوع کرونا در کشاورزی

اعمال محدودیت بر واردات و صادارت می‌تواند چالش‌هایی را برای حمل‌ونقل مواد غذایی و دسترسی به واحدهای فرآوری مواد غذایی و همچنین بازارهای مواد غذایی ایجاد کند.

در این شرایط، هم تولیدکنندگان و هم مصرف‌کنندگان تأثیرات این اختلال را تجربه خواهند کرد و در نهایت این مسئله می‌تواند به کاهش درآمد کشاورزان، ناپایداری قیمت‌های مواد غذایی و کمبود موقتی مواد غذایی بیانجامد.

عدم حضور کشاورزان در مزارع، عدم وجود کارگر کشاورزی در مزارع، عدم همکاری کشاورزان و مجریان، هزینه های اضافه در خصوص ضدعفونی و استفاده از ماسک برای کشاورزان و کارگران از مشکلات شیوع کرونا در کشاورزی است، به طور کلی مشکلات بیماری کرونا به تمام بخش های کشاورزی آسیب وارد کرده از جمله اینکه در پروژه های عمرانی شیوه های نوین آبیاری مشکلات کارگری، تعطیلی واحد های تولیدی لوله و لوازم در مقطع خاصی از شیوع بیماری باعث کندی اجرای پروژه های آب و خاک شده است که عدم همکاری کشاورزان با شرکت‌های مجری و هزینه اضافه برای رعایت موارد بهداشتی در کارگاه‌ها، از مشکلات اصلی شیوع کرونا بوده ‌است.

اجرایی شدن سیستم آبیاری نوین در خراسان رضوی

جوادی مدیر آب و خاک و امور فنی مهندسی جهاد کشاورزی خراسان رضویگفت: با توجه به اینکه خراسان رضوی در منطقه خشک و نیمه خشک قرار گرفته از طرفی دمای بالای هوا، تغییر آب، خشکسالی های اخیر و کمبود آب نیاز به استفاده بهینه از منابع آب موجود را بیشتر می کند.

او افزود: خوشبختانه با توجه به ضرورت استفاده بهینه از منابع آبی اعتبارات خوبی برای اجرای این روش ها در سطح استان تامین شده است و کمبودی از نظر اعتبارات و منابع اعتباری در خراسان رضوی وجود ندارد.

جوادی گفت: با توجه به توسعه روش های آبیاری در سطح استان و کشور و لزوم تولید لوله و لوازم خوشبختانه لوله و لوازم مورد نیاز این طرح ها در داخل کشور تولید می شود و به میزان کافی در اختیار شرکت ها و بهره برداران است.

بیشتر بخوانید 

• اختصاص بیش از هزار میلیارد ریال برای توسعه سامانه های نوین آبیاری خراسان رضوی
• افتتاح ۶ پروژه جهاد کشاورزی مشهد در هفته دولت
• مجهز شدن چاه های کشاورزی گناباد به سیستم های نوین آبیاری تحت فشار

 کمک به مزارع و زمین های کشاورزی

با توجه به میزان آب محدود و مشخص که در اختیار کشاورز است  باید به گونه ای برنامه ریزی شود تا بیشترین تولید و بالاترین درآمد عاید کشاورزان شود، همچنین باید درصدد افزایش بهره وری از آب به اجرا و استفاده از سیستم نوین آبیاری بپردازند.

آبیاری نوین مانع از هدر رفت آب و استفاده بهینه آب شده است. بخش اعظمی از آب کشاورزی در شیوه های سنتی از بین می رود و با اجرای روش های آبیاری نوین و استفاده بهینه از این آب تمایل کشاورزان به ماندگاری در روستاها و عدم مهاجرت بیشتر می شود.

بخش کشاورزی به عنوان عمده‌ترین مصرف کننده آب، برای برون رفت از بحران کم آبی، نیازمند سرمایه گذاری برای توسعه روش‌های نوین آبیاری در مزارع است تا بتواند با مدیریت آب در مزرعه، محصولات بیشتری تولید کند.

آبیاری صحیح و استفاده بجا و متعادل از این مایع حیاتی در برهه‌ای که هنوز خشکسالی بیداد می‌کند ضروری است، زیرا بخش زیادی از آبی که می‌تواند مورد استفاده گیاهان قرار گیرد، به علت نبود آشنایی کشاورزان با روش‌های صحیح آبیاری به هدر می‌رود.

انتهای پیام//ی.ج

گزارشگر: یگانه جوارشکیان