به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، با اینکه مقام معظم رهبری بارها در خصوص اجرای سند ۲۰۳۰ در کشور هشدار دادند، اما خبرها حکایت از اجرای این سند در مدارس و حتی مهدهای کودک دارد که با این حساب باید مشخص شود که اجرای این سند به خاطر غفلت مسئولان ذیربط اتفاق افتاده یا ماجرا از قرار دیگر است؟
نیروی انسانی، ثروت و سرمایه اجتماعی بسیار مهم یک جامعه به شمار میروند و فرهنگ و تربیت این سرمایه، نقش بسیار مهمی در توسعه همهجانبه کشورها داشته و حتی در قدرت و اقتدار جوامع نیز موثر هستند، اما نفوذ فرهنگی، یکی از تهدیدهایی است که همواره سرمایه اجتماعی و درواقع ثروت اصلی یک کشور را در معرض خطر قرار میدهد.
آموزش، یکی از محورهای مهم توسعه فرهنگی بوده و به اندازهای اهمیت دارد که بسیاری از جامعهشناسان، آموزش را مهمترین نهاد ساخت یک جامعه موفق میدانند لذا هم باید مراقبت شده و هم آموزش در تمام سنین و مقاطع به صورت هدفمند و بر اساس آرمانها و اهداف کشور باشد.
مدارس، یکی از مهمترین و اصلیترین مراکز آموزش در کشور ایران است، زیرا افراد از سنین ۶ تا ۷ سالگی در این محیط، اموزش میبینند که متولی آن نیز وزارت آموزش و پرورش است. همانطور که همگان میدانیم ذهن و حافظه افراد در دوران کودکی و نوجوانی بسیار قوی بوده و هر آنچه ببیند یا بشنود را به خاطر سپرده و به رفتار و کردار وی تبدیل میشود. از این جهت، تلاش دشمن در نفوذ فرهنگی به کشورها از این حوزه میتواند باشد که این موضوع، اهمیت آموزش را بیش از پیش آشکار میکند.
شورای عالی انقلاب فرهنگی، یکی از نهادهای حاکمیتی در کشور است که از مهمترین اهداف آن میتوان گسترش نفوذ فرهنگ اسلامی در شئون جامعه و تقویت انقلاب فرهنگی و اعتلای فرهنگ عمومی و تزکیه محیطهای علمی و فرهنگی از افکار مادی و نفی مظاهر و آثار غربزدگی را نام برد.
بیشتر بخوانید
شورای عالی انقلاب فرهنگی پس از توصیههای رهبر معظم انقلاب اسلامی مبنی بر تحول و اصلاح در نحوه و فلسفه آموزش، «سند تحول بنیادین آموزش و پرورش» را تدوین و در سال ۱۳۹۰ به تصویب رساند که در مقدمه این سند آمده است: تحقق ارزشها و آرمانهای متعالی انقلاب اسلامی مستلزم تلاش همهجانبه در تمام ابعاد فرهنگی، علمی، اجتماعی و اقتصادی است. عرصه تعلیم و تربیت از مهمترین زیرساختهای تعالی همهجانبه کشور و ابزار جدی برای ارتقای سرمایه انسانی شایسته کشور در عرصههای مختلف است.
تحقق آرمانهای متعالی انقلاب اسلامی ایران مانند احیای تمدن عظیم اسلامی، حضور سازنده، فعال و پیشرو در میان ملتها و کسب آمادگی برای برقراری عدالت و معنویت در جهان در گرو تربیت انسانهای عالم، متقی، آزاده و اخلاقی است. تعلیم و تربیتی که تحققبخش حیات طیبه، جامعه عدل جهانی و تمدن اسلامی- ایرانی باشد در پرتو چنین سرمایه انسانی متعالی است که جامعه بشری، آمادگی تحقق حکومت جهانی انسان کامل را یافته و در سایه چنین حکومتی ظرفیت و استعدادهای بشر به شکوفایی و کمال خواهد رسید.
با این مقدمه، اهمیت آموزش نیروی انسانی به وضوح بیان شده و نیازی به توضیح بیشتر نیست. بخش سوم این سند، وزارت آمزوش و پرورش را به عنوان مهمترین نهاد تعلیم و تربیت رسمی عمومی مامور کرده تا با تاکید بر شایستگیهای پایه، زمینه دستیابی دانشآموزان در سنین لازمالتعلیم طی ۱۲ پایه (۴ دوره سه ساله) تحصیلی به مراتبی از حیات طیبه در ابعاد فردی، خانوادگی، اجتماعی و جهانی را به صورت نظاممند، همگانی، عادلانه و الزامی در ساختاری کارآمد و اثربخش فراهم سازد.
گذشته از اینکه سند تحول بنیادین تا چه حد توسط وزارت آموزش و پرورش در سطح مدارس کشور اجرا شده و خروجی آن چه بوده است که خودش جای تحلیل و بررسی جداگانه دارد متاسفانه سندی به نام سند ۲۰۳۰ که از مصادیق جنگ نرم دشمن و نفوذ فرهنگ بیگانه به کشور و آن هم در سطح مدارس است بر سند تحول، غلبه کرده و علیرغم تذکرات چندینباره رهبر معظم انقلاب اسلامی باز هم در مواردی اجرا میشود که کاملاً مخالف اهداف و آرمانهای نظام مقدس جمهوری اسلامی است.
مقام معظم رهبری در ارتباط تصویری با رؤسا و مدیران آموزش و پرورش کشور که در ۱۱ شهریورماه سال جاری برگزار شد با بیان اینکه منطق آموزش و پرورش، انسانسازی است، فرمودند: ما میخواهیم در این مجموعه ۱۲ ساله، انسان تربیت بشود. خصوصیت این ۱۲ سال هم این است که بهترین زمانهای فراگیری است؛ یعنی در این سنین، یادگیری آسانتر، ماندگارتر، و بهتر و شایستهتر است.
ایشان با تاکید بر اینکه میخواهیم خروجی این دستگاه عظیم و این ماشین بزرگ، منطبق بر تفکر اسلامی باشد، افزودند: باایمان، خردمند، اندیشمند، مجاهد، اهل عمل، باانصاف، بانظم و متخلق به اخلاق اسلامی، خصوصیات انسان مطلوب جامعه اسلامی است.
رهبر معظم انقلاب اسلامی در ادامه فرمایشات خود در این دیدار با ابراز گلایه از اجرای سند ۲۰۳۰ در برخی گوشه و کنار کشور، آن را به معنای نفوذ فرهنگ و سبک زندگی غربی خواندند و از وزیر آموزش و پرورش (به عنوان متولی اجرای سند تحول بنیادین آموزش و پرورش) خواستند که جلوی اجرای سند ۲۰۳۰ گرفته شود.
برای بررسی اینکه چرا سند تحول بنیادین، جدی گرفته نشده و متاسفانه اجازه ورود و اجرای سند ۲۰۳۰ در مدارس کشور داده شده است به سراغ چند تن از کارشناسان خبره این موضوع رفتیم.
** برخی از ردهها اعتقاد راسخی به سند تحول بنیادین آموزش و پرورش ندارند
حسین عبادتی از فعالان فرهنگی استان زنجان با بیان اینکه متاسفانه برخی از ردههایی که باید نسبت به اجرای سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، اهتمام داشته باشند آنچنان که باید و شاید اعتقاد راسخی به این سند ندارند، گفت: این افراد و ردهها قلباً نپذیرفتهاند که این سند میتواند نسخه خوبی برای دستگاه تعلیم و تربیت باشد بنابراین با بیتوجهی از کنار آن عبور کرده و نسبت به اجرایی کردن آن اهتمام ندارند.
وی اظهار داشت: نکته بعدی به نوعی، سردرگمی مجموعهها است و میتوان گفت که دستگاه تعلیم و تربیت، برنامه راهبردی دقیقی برای اجرا و پیش بردن متوازن سند تحول بنیادین ندارد و همین امر باعث شده تا کسانی که تمایل به برداشتن گام جدی برای این حرکت دارند نیز سردرگم هستند و کارهایی میکنند که اساساً شاید ضرورتی نداشته باشد.
عبادتی، دلیل سوم را ضعف کارشناسی بدنه دانست و خاطرنشان کرد: اول باید یک فرد، متوجه ابعاد سند باشد و بعد انتظار اجرا داشته باشیم ولو اینکه بنا به دلایلی ممکن است رده بالا، مطلوب بودن سند را باور کرده، اما متاسفانه به دلیل ضعف توان و آشنا نبودن بدنه کارشناسی با ابعاد سند، کارهایی انجام میدهد که به خیال خود، اجرای سند است در حالی که ذهنیتهای خود را اجرا میکند و ربطی به سند تحول ندارد.
** مسئولیت اصلی اجرای سند تحول با وزیر آموزش و پرورش است
وی گفت: نباید گفت که سند تحول بنیادین آموزش و پرورش به طور مطلق، اجرا نشده بلکه به طور کامل و طی فرآیند اصلی اجرا نشده وگرنه حرکتهایی به سمت سند تحول را داشتهایم، ولی اینها کافی نیست.
این فعال فرهنگی با بیان اینکه مسئولیت اصلی اجرای سند با شخص وزیر آموزش و پرورش است، اظهار داشت: وزیر محترم آموزش و پرورش، جدیترین مسئولیت را دارد هرچند در مقام بالادست، شخص رئیسجمهوری باید این حرکت را کنترل کند، چون دستگاه تعلیم و تربیت با سرنوشت و آینده کشور، مرتبط است، اما به هر صورت وزیر باید در بالادست این جریان بایستد و مدیریت و راهبری کند.
عبادتی در پاسخ به اینکه اگر سند تحول بنیادین اجرا میشد اکنون چه شرایطی داشتیم، تصریح کرد: من هیچ وقت با اگرها صحبت نمیکنم، چون به قول شعر معروف «گفت آری پهلوی یاران بهست/ لیکای جان در اگر نتوان نشست.»
وی افزود: باید اینطور بگویم که اگر همین امروز هم بخواهیم سند تحول بنیادین آموزش و پرورش اجرایی کنیم، میتوانیم آینده دلپذیری را پیشبینی کنیم. برای مثال؛ در خصوص دانشگاه فرهنگیان، یکی از مطالبی که میشود از ابعاد سند تحول، درک کرد این است که تربیت دبیران باید فرآیند ویژه داشته باشد و معلمان، طی یک فرآیند ویژه تربیت شوند و اساساً باید فاخرترین عناصر نیروی انسانی یک کشور که از ابعاد مختلف به کمال رسیده و یا ظرفیت رسیدن به کمال دارند را وارد دستگاه تعلیم و تربیت شوند.
عبادتی ادامه داد: البته معلمان ما جزو فاخرترین قشر هستند، اما برای تربیت دبیران آینده که خروجی دانشگاه فرهنگیان هستند باید این برنامه را داشته باشیم.
وی اظهار داشت: امروز بعضی از دانشگاههای فرهنگیان در کشور به اندازه یک مدرسه هم ساختمان، تجهیزات و امکانات ندارند که این کوتاهی و قصور در اجرایی کردن سند تحول بنیادین است الیته مضاف بر این موارد دیگری هم هست که در جای خود قابل بررسی هستند.
** چرا باید سند خود را کنار گذاشته و چیزی که دیگران نوشتهاند را اجرا کنیم؟
این فعال فرهنگی گفت: اگر سند ۲۰۳۰ به صورت جزءبهجزء بررسی شود شاید مطالب خیلی خوبی داشته باشد و حتماً هم دارد و برخی از اجزا منطبق بر سند تحول بنیادین است، اما نکته این نیست که اجزای آن سند، اجزای خوبی نیستند و مهم این است که وقتی خودمان سند تحول بنیادین در آموزش و پرورش داریم، چرا به آن عمل نمیکنیم.
وی اظهار داشت: وقتی که سالها برای تدوین سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، زحمت کشیده شده و با توجه به ویژگیهای بومی، فرهنگی، اعتقادات و باورهای کشور، تدوین شده و سند بسیار فاخری هم هست که بسیاری از قسمتهای آن در سند ۲۰۳۰ هم وجود دارد، چه روحیهای است که همیشه باید آن چیزی که برای خودمان است را کنار گذاشته و به سراغ چیزی برویم که دیگران برای ما نوشتهاند؟!.
عبادتی با اشاره به شعر «بوریای خود به قالینش مده/ بیدق خود را به فرزینش مده» از اقبال لاهوری، خاطرنشان کرد: اِشکال کار در روح غربزدگی است و اگر این روح غربزدگیها حاکم نباشند از خیلی از دستاوردهای بشری میتوانیم استفاده کنیم.
** نفوذ یعنی عدم آشنایی جوانان با تاریخ و ادبیات کشور
وی با تاکید بر اینکه نباید نگاه دم دستی به نفوذ داشت، تصریح کرد: نفوذ یعنی همین که نوجوان، جوان، معلم و استاد دانشگاه ایرانی با متون کهن، ادبیات و تاریخ کشورمان و حتی با رمانهای فاخر دنیا هم آشنا نیستند، اما کتابی که هم مطالب و هم نویسندهاش بازاری هست به دلیل اینکه در چند رسانه، تبلیغ شده باید همه به آن هجوم آورده و در زیردستشان داشته باشند و از جملات آن منتشر کنند.
عبادتی افزود: اینکه یک فرد، فاخرترین مطالب کشور خود را نشناسد و نخواند، روح غربزدگی است که فرد، تحت تاثیر نفوذ قرار گرفته است، زیرا ذات فرهنگ این است که نفوذ میکند.
وی ادامه داد: برای تعالی بخشیدن به فرهنگ ایرانی و آشنایی جوانان با ابعاد این فرهنگ، کمکاری کردهایم در حالی که اگر ما درست رفتارکنیم سپس خواهید دید که هیچ وقت فرهنگ غنی ما در مقابل فرهنگهای وارداتی به اصطلاح، کم نخواهد آورد.
** دستگاه تعلیم و تربیت توان اجرای هیچ سندی را ندارد!
کارشناس و فعال فرهنگی با بیان اینکه نگران اجرای سند ۲۰۳۰ نیستیم، گفت:، زیرا این توان را در مجموعه دستگاه تعلیم و تربیت نمیبینیم که نه تنها سند ۲۰۳۰ و حتی سند تحول و هیچ سند دیگری را بخواهند اجرا کنند.
عبادتی اظهار داشت: متاسفانه این دستگاه عریض و طویل به قدری گسترده شده و ستاد سنگینی دارد که تا وقتی ستاد این دستگاه به این اندازه سنگین باشد طبیعی است که نمیتواند حرکت کند، زیرا به ازای هر ۳ یا ۴ معلم، یک نیروی ستادی و اداری در کشور در دستگاه تعلیم و تربیت داریم که این فاجعه است.
وی با اشاره به وجود بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار نفر نیروی ستادی، اجرایی و اداری در برابر حدود ۹۰۰ هزار نفر معلم، خاطرنشان کرد: این ترکیب جمعیتی، خندهدار بوده و هر مطالعه آکادمیک در این مورد انجام شود به وضعیت آن میخندد در حالی که وزارت آموزش و پرورش استرالیا در کل ۷۳ نفر نیروی ستادی هم ندارد.
عبادتی افزود: همین نیروهای ستادی وزارت آموزش و پرورش ایران نیز به صورت ستادی و اداری استخدام نشدهاند و نزدیک به ۸۷ درصد آنها استخدام آموزشی بودهاند که با تبصرهای آمده و در اداره، ماندگار شدهاند؛ و طبیعی است که وقتی ستاد سنگین شود، خودش مانع حرکت خواهد شد لذا اولین قدم برای تحول در نظام تعلیم و تربیت، اصلاح وضعیت نیروهای ستادی است.
وی ادامه داد: باید این نیروهای ستادی که استخدام آنها آموزشی نبوده است را در کوتاهمدت به عرصه آموزش برگردانیم که در این صورت هم کمبود ۸۰ هزار نفر معلم که وزیر میگوید، جبران شده و هم فعالاً نیازی به استخدام نیروی جدید به جز از طریق دانشگاه فرهنگیان نخواهیم داشت.
عبادتی ابراز کرد: اگر ستاد اصلاح شود حرکت ما نیز سبکتر، بهتر و چابکتر شده و میتوانیم سیاستهای کلان کشور را در دستگاه تعلیم و تربیت به خوبی پیش ببریم.
** مرزبانان سیستم آموزشی، مراقب جنگ نرم دشمن باشند
استاد دانشگاه فرهنگیان زنجان گفت: تئوریپردازان جنگ نرم میگویند که ابتدا کالا و خدمات را بفرستید، زیرا اگر توانستید از مرزها عبور کنید که بخش نفوذ در جنگ نرم را انجام دادهاید، اما اگر رد نشدید، نوبت به نیروی نظامی میرسد!
عباس رمضانی افزود: آموزش و پرورش نیز در تئوریهای اقتصادی، یک کالای نیمهعمومی و نیمهخصوصی است که میتواند مثل بقیه کالاهای مَطمح نظر این تئوریسینها با قصدهای مختلف به کشورهای دیگر ارسال شود.
وی تصریح کرد: اگر نگهبانان مرزهای ما توانستند ورودیها را ممیزی و کنترل کرده و یا از اساس، مانع ورود آنها شوند که هیچ وگرنه بخش آموزش ما به تاراج خواهد رفت! حالا دیر و زود دارد و ضرورتاً یکشبه و یکساله این اتفاق نمیافتد.
رمضانی افزود: مرزبانان سیستم آموزش کشور، شورای عالی انقلاب فرهنگی، شورای عالی آموزش و پرورش و دستگاههای فرهنگی هستند که متاسفانه بعضی مواقع آنقدر درگیر امور اجرایی و روزمره هستند که حتی فراموش میکنند که مهدکودکها هم آموزش میدهند در حالی که متولی آموزش عمومی در کشور، آموزش و پرورش هست و نه بهزیستی! و این را شخص مقام معظم رهبری باید با جزییات، اشاره کنند تا متوجه شوند؟!
** مقام معظم رهبری با هوشیاری در مقابل سند ۲۰۳۰ ایستادهاند
استاد دانشگاه فرهنگیان زنجان گفت: از دلایل مخالفت مقام معظم رهبری با سند ۲۰۳۰ این هست که اولاً معاندین نظام جمهوری اسلامی در ایام انتخابات، زیاده از حد بر روی این سند زوم کرده و متمرکز میشوند و قطعاً این نوع تمرکز، بیدلیل نیست و ایشان با هوشیاری این موضوع را درک میکنند.
رمضانی افزود: دوم اینکه لحاظ نیارهای بینالمللی بازار کار و مانند اینها منعی ندارد، اما تدوین اسناد بالادستی تعلیم و تربیت در تمامی کشورها یک وظیفه ملی و بومی بوده و اگر سندی را بدون الزام به کشوری ابلاغ کنند و از طریق ساز و کارهای فشار بینالمللی و معاندین، ان کشور را مجبور به پذیرش و ملزم به اجرای سنند بکنند در هیچ جا پذیرفته شده نیست و ایشان هم واکنش بسیار قاطع و درستی در برابر این سند داشتند.
وی اظهار داشت: احتجاجاتی که رهبر معظم انقلاب اسلامی با شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادوار گذشته کردند به نظرم بسیار روشنگرانه بود و عدم رضایت از عملکرد را القا میکرد و باید دستگاههای فرهنگی و نظارتی به صورت جدی در این خصوص ورود کنند.
** القای فرهنگ بیگانه در قالب یک سند، مصداق بارز جنگ نرم است
رمضانی خاطرنشان کرد: اینکه القائات فرهنگهای بیگانه را چه غلط و چه درست در قالب یک سند به ظاهر غیرالزامآور و با شو آف و استفاده هژمونی رسانهای (تسلط رسانهای) بخواهند به خُورد مردم یک کشور بدهند، مصداق بارز جنگ نرم بوده و تمام مولفههای یک جنگ تمامعیار را دارد.
وی تصریح کرد: لذا رهبر معظم انقلاب اسلامی با تشخیص بسیار دقیق، آفتهای سند ۲۰۳۰ را متذکر شدند و بهویژه با توجه دادن افکار به مهدهای کودک در سخنرانی اخیرشان (دیدار با رؤسای اموزش و پرورش در ۱۱ شهریور ۹۹)، دستگاههای نظارتی را از خواب غفلت، بیدار کردند.
استاد دانشگاه فرهنگیان زنجان گفت: استفاده از متدهای آموزشی دهانپُرکن مثل مونته سوری (روش آموزشی تربیتی مبتنی بر ایده و عمل) که حاصل تفکرات یک پزشک مرتبط با فرقههای شیطانپرستی است در حال حاضر به عنوان یک بِرَند! و مزیت رقابتی توسط مهدهای کودک و مدارس، تبلیغ میشود که از نمونههای تهاجم فرهنگی و جنگ نرم است و باید حواسمان باشد.
وی افزود: حتی تامین مالی بعضی از مهدهای خاص هم توسط عوامل خارجی و با اهداف مشخصی صورت میگیرد.
** ۲۰۳۰، سند الزامآور بینالمللی نیست
رمضانی اظهار داشت: سند ۲۰۳۰ بهرغم تبلیغات گسترده و سهمگین در باب آن، اولاً سند الزامآور بینالمللی نیست و میشود از آن صرف نظر کرد و ثانیاً این سند با لحاظ جوّ فرهنگی عمومی جهان و نه تفاوتهای فاحش!) نوعی استانداردسازی بینالمللی در حوزه آموزش انجام داده که خود این استانداردسازی مولفههای فرهنگی و آموزشی در دنیا بسیار محل سوال است و امکان استانداردسازی مولفهها در بسیاری از موارد، تایید نشده است.
استاد دانشگاه فرهنگیان زنجان با بیان اینکه چالشهای درونی و بیرونی مختلفی سبب عدم اجرای سند تحول بنیادین آموزش و پرورش شده است، گفت: برخی از چالشهای بیرونی عبارتند از میزان مشارکت عوامل مختلف علمی، اجرایی، فنی، تخصصی و عوام در فرآیند تدوین سند، تاثیر تحولات سیاسی و تغییرات در بدنه دولت و حاکمیت در روند اجرایی شدن سند که سبب شده یک دولت، اعتقاد به سند دارد و یک دولتی هم ندارد! و همچنین تاثیر تحولات فرهنگی و بینالمللی بر تدوین و اجرای سند مانند اینکه آیا تاثیر عواملی مثل تحریمهای بینالمللی، تحولات اقتصادی از جمله آثار تحریم و تحلیل رفتن منابع مادی و انسانی، تحولات استراتژیک و بیماری کرونا و سوق به سمت آموزشهای مجازی در سند تحول، دیده و لحاظ شده یا خیر؟
وی ابراز کرد: با توجه به اینکه سند تحول بنیادین، بیشتر گذشتهنگر هست تا آیندهنگر؛ شاید با اجرای آن تحول خاصی صورت نگیرد، ولی قطعاً میتواند وضع فعلی را به خوبی حفظ کند.
سند تحول بنیادین آموزش و پرورش به عنوان یک سند بالادستی با استفاده از نظرات اساتید و صاحبنظران و با تکیه بر توان بومی و داخلی و همچنین لحاظ کردن شرایط اقتصادی، فرهنگی، مذهبی و اعتقادی کشور، تدوین و به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسیده است که لازمالاجرا است، اما اینکه در این میان، چه دستگاهی و چه فردی غافل شده و یا خود را به غلت زده که این سند آنطور که باید جدی گرفته نمیشود و در مقابل، سند ۲۰۳۰ که هم غیرالزامآور بوده و هم تویسط بیگانگان نوشته شده، جای سند تحول را گرفته و و اجرا میشود باید مشخص شود.
امیدواریم هشدارهای مقام معظم رهبری، متولیان امر را از خواب، بیدار کرده و از ایجاد آسیبهای جدی که اثرات آن ممکن است در سالهای آینده آشکار شود، جلوگیری کند چرا که دانشآموزان به عنوان آیندهسازان میهن اسلامی، مورد آماج این جنگ نرم قرار دارند که سرنوشت کشور به دست آنها خواهد بود و در صورتی که مسیر تعلیم و تربیت آنها ناصحیح باشد، خسران وارده برای جامعه، جبرانناپذیر خواهد بود
منبع: موج رسا
انتهای پیام/