به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از بیرجند، فرش‌های دستباف خراسان جنوبی از مشهور ترین فرش‌های ایران به شمار می‌رود که تاریخچه آن به دوران حکومت شاهرخ میرزا در هرات برمی‌ گردد و حدود ۷۰۰ سال پیش در این منطقه بافته می‌شد.

قالی این دیار در دهه ۷۰ تا ۸۰ آوازه جهانی داشت و در این برهه زمانی سالانه بیش از ۲۵۰ هزار متر مربع فرش دستباف در خراسان جنوبی تولید و ۹۷ درصد آن به کشور‌های اروپایی صادر شد.

اکنون نیز فرش خراسان جنوبی به خصوص منطقه قهستان و مود دارای برند بین‌المللی است هرچند به اذعان بافندگان بومی فرش هر سال در گوشه و کنار این دیار تعدادی از دار‌های قالی پایین کشیده و در‌های کارگاه‌های دسته جمعی قالی‌ بافی بسته می‌شود و استادکاران ماهر این هنر صنعت بومی به سایر مشاغل روی می‌ آورند.

امسال ۱۰۰ هزار متر مربع فرش دستباف در خراسان جنوبی تولید شد که به دلیل مصرف کم در بازار داخلی و نبود صادرات اکثر آن روی دست بافنده و تجار باقی مانده است.

حضور دلالان یکی دیگر از مشکلات فرش دستباف است چرا که در خراسان جنوبی قیمت فرش را دلالان تعیین می‌ کنند از همین رو مرداد ماه پارسال تفاهم‌نامه‌ای بین معاونت توسعه روستایی و مناطق محروم نهاد ریاست جمهوری، کمیته امداد امام خمینی (ره) و استانداری خراسان جنوبی مبنی بر خرید فرش دستباف روستاییان و عشایر منعقد و کمیته امداد مکلف شد در کنار دستباف‌ های مددجویان، تولیدات غیرمددجویان را نیز خریدار کند تا بافندگان دغدغه فروش کمتری داشته باشند.

این تفاهم‌نامه، طرح بسیار خوبی در جهت قطع دست دلالان از بازار فرش و رونق بازار فروش این محصول بود، اما فقط یک مرحله خرید فرش توسط کمیته امداد انجام شد.

بازار فرش در وضعیت رکود فروش

رئیس اتحادیه فرش دستباف خراسان جنوبی گفت: رکود بازار و افزایش قیمت مواد اولیه مشکل فرش دستباف استان است.

کامیابی مسک افزود: به دلیل صادرات کم و گاهی نبود صادرات، فرش دستباف در بدترین وضعیت خود از نظر صادرات و رکود در ۵۰ سال اخیر قرار دارد.

او بیان کرد: ۱۰۰ هزار متر مربع فرش دستباف طی ۶ ماه نخست امسال در استان خراسان جنوبی تولید شد که نسبت به مدت مشابه پارسال ۱۵ درصد افزایش دارد.

او گفت: ارزش فرش تولیدی این استان حدود ۹۰ میلیارد تومان است که متاسفانه به دلیل صادرات ناچیز و انگشت شمار، بخش عمده‌ای از این تولیدات روی دست بافنده و تجار باقی مانده است.

رئیس اتحادیه فرش دستباف خراسان جنوبی اظهار کرد: یکی از علل اصلی افزایش تولید فرش دستباف در این استان شیوع کرونا است چرا که بر اثر شیوع این ویروس تعدادی از مردم بیکار و در زمینه تولید فرش فعال شده اند.

او افزود: این افزایش تولید فرش در وضعیت رکود بازار فروش، دغدغه‌ای بزرگی است و باعث افت و رکود بیشتر بازار فرش می‌شود چرا که تولید بسیار بالاتر از مصرف و صادرات است و همه این عوامل به ضرر بافنده تمام می‌شود و به دسترنج واقعی خود نمی‌ رسد.

فرش دستباف مصرف داخلی کمتری دارد

کامیابی مسک بیان کرد: از طرفی دیگر به دلیل اینکه فرش دستباف ایران نوعی کالای لوکس محسوب می‌شود در این شرایط اقتصادی مصرف کننده داخلی کمتری هم دارد و قوانین و مقررات نامناسب، شیوع کرونا، تحریم‌ ها و نوع مدیریت فرش در داخل باعث کاهش صادرات این کالا شده است.

او پیشنهاد داد که دولت بازار‌های خارجی جدید را برای عرضه فرش شناسایی تا فروش فرش نیز رونق پیدا کند.

رئیس اتحادیه فرش دستباف خراسان جنوبی گفت: تولید فرش دستباف مازاد بر تقاضا باعث افزایش نیافتن قیمت فرش استان شده و از آنجا که بافنده توان مالی ندارد، فرش را با قیمت کم فروخته یا پیش فروش می‌کند و متاسفانه بخش عمده‌ای از سود آن به جیب دلالان می‌رود.

بیشتر بخوانید

• درآمد حدود ۱۴۰ میلیاردی فرش در خراسان جنوبی
• گره رکود بر تار و پود فرش خراسان جنوبی/ مسئولان حمایت کنند
• ارزش یک میلیاردی فرش‌های دستبافت مددجویان کمیته امداد

او افزود: تحریم‌ ها نیز در نبود ارزآوری فرش بسیار تاثیرگذار بوده و باعث شده است که فرش سایر کشور‌های منطقه جایگزین فرش کشورمان در بازار‌های جهانی شود به طوری که صادرات کل فرش ایران ۷۰ میلیون دلار ارزآوری داشته که سهم خراسان جنوبی بسیار ناچیز بوده است.

کامیابی مسک بیمه قالی‌ بافان را از دیگر مشکلات این صنعت دانست و اظهار کرد: بیش از ۵۰ هزار بافنده تمام وقت، نیمه وقت و پاره وقت در استان خراسان جنوبی فعالیت دارند که اکنون کمتر از چهار هزار نفر زیر پوشش بیمه تامین اجتماعی هستند.

طرحی که مورد استقبال قرار نگرفت

 کشتگر کارشناس فرش کمیته امداد خراسان جنوبی هم گفت: مددجویان استان سالانه بیش از چهار هزار متر مربع فرش را تولید می‌ کنند که برای فروش به تهران ارسال می‌ شود.

او افزود: در حال حاضر سه هزار و ۱۰۰ بافنده فرش زیر پوشش این نهاد قرار دارند که در ۲ هزار و ۵۰ کارگاه خانگی و ۱۴ کارگاه تجمیعی مشغول به فعالیت هستند.

 کشتگر علت رکود بر بازار فرش دستباف استان را نبود صادرات دانست و اظهار کرد: با این شرایط، بافنده به دستمزد واقعی خود نمی‌ رسد.

کارشناس فرش کمیته امداد خراسان جنوبی گفت: با اقدامات انجام شده از جمله واگذاری فرش دستباف مددجویان استان به راهبران شغلی در کمیته امداد مشکلات کمتری در زمینه فروش فرش مددجویان داریم و راهبران شغلی همکار با کمیته امداد افراد متعهد و متخصص هستند که در زمینه تامین مواد اولیه ارزان قیمت، نظارت بر تولید با کیفیت و بازاریابی فعالیت دارند.

او بیان کرد: ما نسبت به بازار استان در زمینه فروش فرش دستباف مددجویان مشکلی نداریم و فرش تولیدی مددجویان به صورت رایگان به مرکز ارسال می‌ شود و نظارت کامل بر تولید و فروش فرش صورت می‌گیرد.

کشتگر افزود: در مرکز کشور نیز قیمت‌گذاری فرش مددجویان توسط هشت کارشناس انجام می‌شود و با اعلام قیمت کارشناسی به مددجو در صورت رضایت فرش به فروش می‌ رسد.

او گفت: مرداد ماه تفاهم‌ نامه‌ای بین معاونت توسعه روستایی و مناطق محروم نهاد ریاست جمهوری، کمیته امداد و استانداری خراسان جنوبی مبنی بر خرید فرش دستباف روستائیان و عشایر منعقد و در این خصوص کمیته امداد مکلف شد در کنار دستباف‌های مددجویان، تولیدات غیرمددجویان را نیز خریداری کند تا تولیدکنندگان دغدغه فروش کمتری داشته باشند.

کارشناس فرش کمیته امداد خراسان جنوبی اضافه کرد: این تفاهم‌ نامه طرح بسیار خوبی بود که متاسفانه در استان ما فقط یک مرحله خرید انجام شد در صورتی که در سایر استان‌ ها از این طرح استقبالی خوبی صورت گرفت.

او گفت: براساس این تفاهم‌ نامه تولیدات افرادی که نمی‌ توانند محصولات خود را به فروش برسانند به صورت تضمینی خریداری می‌شود و در صورت استقبال از این طرح دست دلالان قطع می‌شود و در نهایت به نفع بافنده به عنوان قشر زحمتکش است.

کشتگر عنوان کرد: اجرای این طرح نیازمند اطلاع‌ رسانی به روستائیان و عشایر است تا سود بافنده به جیب دلال نرود.

امسال صادرات فرش کاهش داشت

بازرگان، تاجر فرش در بیرجند گفت: صادرات فرش دستباف به دلیل کرونا و تحریم‌های ظالمانه دشمنان به حداقل مقدار خود  رسیده و فروش در داخل هم بسیار پایین است.

او افزود: تولید فرش در خراسان جنوبی طی سال‌ های اخیر کاهش یافته و در حال حاضر تولید فرش دستباف استان ۱۰ درصد مقدار آن در دهه ۷۰ یا ۸۰ است.

بازرگان عنوان کرد: با گرانی مواد اولیه بخصوص مواد مرغوب و رکود بازار، بافت فرش برای بافنده صرفه اقتصادی ندارد اگرچه هنوز هم افرادی هستند که به دلیل نبود شغل دیگر با دستمزد پایین در این صنعت فعالیت دارند.

تاجر فرش در بیرجند گفت: تعداد زیادی فرش را خریداری و انبار کردیم که به دلیل نبود صادرات و رکود بازار روی دست ما هنوز باقی مانده است.

او اظهار کرد: اکنون نسل جوان در این صنعت فعالیت ندارند و بیشتر بافندگان فرش دستباف استان تقریبا افراد مسن هستند.

بازاریابی در دنیا رمز رونق فرش دستباف

رضایی دهیار روستای گیت بخش قهستان شهرستان درمیان که یکی از مراکز تولید فرش دستباف در دهه ۷۰ و ۸۰ بوده است، گفت: بازاریابی در بازار‌های جدید دنیا می‌تواند رمز ماندگاری و رونق فرش دستباف باشد.

او  اضافه کرد: این روز‌ها بافندگان فرش خراسان جنوبی با کمترین درآمد، چرخ‌ های این صنعت دیرینه را می‌چرخانند و بیش از گذشته نیازمند حمایت دولت هستند.

رضائی بیان کرد: فرش بافندگان در بیشتر روستا‌ ها روی دست آنان باقی می‌ ماند یا با کمترین قیمت توسط دلال خریداری می‌ شود.

دهیار روستای گیت اظهار کرد: قیمت فرش را دلالان تعیین می‌ کنند و از طرفی به دلیل ناتوانی برخی افراد در تامین مواد اولیه، دلالان رنگ و لوازم بافت فرش را تهیه کرده و در اختیار بافنده قرار می‌ دهند و بافنده با دستمزد اندک فرش را برای دلال تولید می‌کند که سود اصلی نصیب دلال می‌ شود.

او افزود: دار‌ها و کارگاه‌ های قالی بافی نسبت به دهه ۷۰ و ۸۰ کاهش یافته و در صورت رونق مجدد و صرفه اقتصادی تولید فرش دستباف، باز هم بافندگان دار‌های قالی را برپا خواهند کرد و مانند سالیان قبل از این محل درآمدزایی خواهند داشت.

بیش از ۴۵ هزار بافنده تمام وقت، نیمه وقت و پاره وقت در خراسان جنوبی فعالیت دارند و چهار هزار و ۳۰۰ نفر زیر پوشش بیمه تامین اجتماعی هستند.

منبع: ایرنا

انتهای پیام/ ی