به گزارش خبرنگار حوزه دانشگاهی گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان، بررسی مدارک و مقالات انتشار یافته در سطح بین المللی یکی از مهم‌ترین شاخص‌های کیفی به منظور تولید علم در جهان است که به عنوان مقالات پراستناد، مقالات برتر یا مقالات داغ شناخته می‌شوند.

مقالات سهم زیادی در توسعه بین المللی علم دارند و دانشمندان ایرانی و خارجی در سراسر دنیا در تلاش هستند تا در این گروه‌ها قرار گرفته و پژوهش‌ها و گزارشات خود را مطابق دستاورد‌های روز دنیا به چاپ برسانند.

به گفته سرپرست ISC، آمار‌های موجود در خصوص مقالات برتر ایرانی به ویژه در پایگاه بین‌المللی مؤسسه کلاریویت آنالیتیکس نشان از رشد روز افزون کیفیت مقالات و انتشارات ایرانی در سال‌های اخیر دارد و مطابق داده‌های به دست آمده در مجموع ۲ هزار و ۲۶۱ مقاله برتر (Top papers) و ۹۰ مقاله داغ توسط پژوهشگران ایرانی در این پایگاه منتشر شده که از این تعداد حدود ۲.۶۶ درصد شامل کل مقالات داغ در دنیا می‌شود.

همچنین گفتنی است؛ در سال ۲۰۱۹ تعداد مقالات علمی پراستناد در دنیا، خاورمیانه، جهان اسلام و ایران به ترتیب برابر با ۱۲۱۳۶، ۱۰۹۰، ۱۱۹۸ و ۳۷۶ مدرک و تعداد مقالات داغ در همین مناطق به ترتیب برابر با ۱۱۷۷، ۱۳۰، ۱۲۳ و۴۲ مدرک بوده است که نشان از رشد مقالات علمی ایرانیان را در سطح بین المللی دارد.

افزایش ۱۸ برابری تولید مقالات در ایران طی چند سال اخیر

حال یک سوال اساسی پیش می‌آید که در این میان وضعیت مقالات ایرانی به چه صورتی است؟ و آیا این مقالات توانسته اند به خوبی در کشور‌های دیگر پذیرش شوند یا خیر؟ مهم‌ترین معیار برای پیشرفت علمی کشور تولید مقالات در مراکز دانشگاهی توسط دانشجویان و استادان است که طی سال‌های گذشته کشور ایران با رشد بسیار خوبی مواجه بوده است به گونه‌ای که از سال ۸۰ به بعد میزان تولید مقالات در ایران ۱۸ برابر افزایش یافته است.

در واقع به مقاله‌ای که دارای نوآوری بوده و به بررسی مشکلات روز دنیا بپردازند مقالات علمی پژوهشی گفته می‌شود یعنی این مقالات باید بتوانند به معرفی یک علم جدید در دنیا بپردازند و هدف از آن ایجاد یک استدلال جدید است.

به گفته محققان و دانشمندان دنیا لازم است تا یک مقاله علمی بعد از نگارش در یک مجله معتبر به چاپ برسد در غیر اینصورت نشان از بی ارزش بودن آن خواهد داشت. همچنین اگر مقالات علمی به چاپ برسند اعتبار بودن آن‌ها را نشان خواهد داد؛ چرا که در این وضعیت تمام دنیا می‌توانند با مطالعه آن مقالات از علم دنیا باخبر شوند.

مجلات به دو دسته داخلی و خارجی تقسیم بندی می‌شوند. مجلات داخلی در خارج از کشور جایگاهی ندارند و دانشجویانی که قصد مهاجرت به کشور‌های خارجی را دارند لازم است تا مقالاتشان در کشور مقصد به چاپ برسد.

مجلات isi و scopus از بین تمام مجلات خارجی به عنوان معتبر‌ترین مجلاتی شناخته شده اند که با چاپ مقالات در آن‌ها می‌توانید به راحتی در دانشگاه‌های خارج از کشور پذیرش بگیرید و برای ادامه تحصیل جذب آن کشور‌ها شوید. همچنین مجلات isi به علت دارا بودن امتیازات بی‌شمار برای تقویت رزومه و چاپ مقاله حائز اهمیت هستند.

نحوه چاپ مقاله در کشور‌های خارجی

شاید برای شما هم این سوال پیش آمده باشد که چگونه می‌توان در مجلات خارجی مقاله چاپ کنیم؟ این سوال بیشتر دغدغه دانشجویانی است که قصد پذیرش در دانشگاه‌های خارج از کشور را دارند و به دنبال آن هستند که با نحوه چاپ مقالات در کشور‌های خارجی آشنا شوند.

لازم است بدانید که برای چاپ مقاله در مجلات خارجی باید در ابتدا از نظر کیفی و علمی مقاله شما در سطح بالایی قرار داشته باشد و به صورت دقیق ترجمه شده باشد تا در این مجلات پذیرفته شود. محققان معتقد هستند که جدید بودن موضوع مقالات برای به چاپ رسیدن در مجلات خارجی بسیار مهم بوده و تکراری بودن آن‌ها به هیچ عنوان قابل قبول نخواهد بود. پس از ترجمه باید مقاله را ویرایش کرده و سپس آن را به مجله مربوطه ارسال کنید و در پایان منتظر نتیجه داوری باشید.

گفتنی است؛ به علت اعتبار بسیار زیادی که این مجلات دارند داوری بسیار سختگیرانه خواهد بود بنابراین لازم است مقاله تا حد امکان صحیح و بدون ایراد باشد تا در این مرحله پذیرفته شود.

ضعف دانشجویان دکتری در مقاله نویسی

فعالیت‌های پژوهشی در کشور‌های غربی به عنوان یک کار حرفه‌ای شناخته شده است، چراکه تمامی این موارد با کیفیت از همان دوران ابتدایی به دانش آموزان آموزش داده می‌شو. مقالات دانشجویان دکتری ایران به شدت ضعیف است، زیرا این افراد به درستی شیوه گزارش نویسی را فرا نگرفته اند و نمی‌توانند مشکلات جامعه را شناسایی کرده و با صراحت به بیان آن‌ها بپردازند.

گزارش نویسی دانشجویان ایرانی نسبت به چند دهه اخیر رشد قابل توجهی داشته است، اما هنوز هم در این زمینه جای کار وجود دارد. مستند سازی و گزارش نویسی یک کار مهارتی است که باید از دوران مدرسه به تقویت آن اقدام کنیم تا بتوانیم در آینده به عنوان یک دانشجوی موفق در مقاله نویسی شناخته شویم و در این زمینه مقالات خود را در کشور‌های خارجی به راحتی چاپ کنیم.

مقالات علمی باید قوی نوشته شود

منصور غلامی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری اظهار کرد: دانشجویی که در حال فارغ التحصیل شدن است باید شایستگی‌های علمی خود را به اثبات برساند؛ چرا که می‌خواهد مجتهد رشته تخصصی اش شود.

او افزود: پایان نامه یکی از اسناد لازم برای اثبات شایستگی‌های علمی فارغ التحصیل مقطع دکتری است که باید با علم و یافته‌های روز همخوانی داشته باشد و در مجلات پژوهشی و علمی داخلی یا خارجی به چاپ برسد.

غلامی تصریح کرد: تعداد نشریات دانشجویی داخل کشور افزایش پیدا کرده و تسهیلاتی برای امتیاز دهی به نشریات در نظر گرفته شده است. در گذشته این کار کمی سخت بود و باید چند شماره از آن به چاپ می‌رسید و سپس ارزشیابی می‌شد، اما این فعالیت در حال حاضر در طول انتشار ارزشیابی می‌شود.

وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در پایان یادآوری کرد: تعداد مجلات علمی و پژوهشی داخلی ما به اندازه کافی است و در حوزه خارجی هم پذیرش مقالات به خوبی انجام می‌شود، اما برخی ممکن است که نظرات سیاسی خود را دخالت دهند و به راحتی با این موضوع کنار نیایند. در مجموع امکان چاپ وجود دارد و به احتمال زیاد دلیل عدم چاپ، شروع دیر هنگام یا نوشتن ضعیف بوده و لازم است تا مقالات علمی با قوت تهیه شوند.

مقاله نویس‌ها در پذیرش دکتری خوش‌شانس ترند

مهدی پور فتح، مدیرکل امور پژوهش‌های کاربردی دانشگاه تهران در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، درباره ارتباط میان مقالات علمی با پذیرفته شدن در مقاطع بالاتر تحصیلی اظهار کرد: دانشجویان مطابق امتیاز بندی‌هایی که در مقالات علمی آنان می‌شود شانس بیشتری در پذیرش مقاطع تحصیلی به خصوص دکتری خواهند داشت.

او افزود: علاوه بر کنکور دکتری یک مصاحبه حضوری هم به منظور پذیرش آنان انجام می‌شود و این عامل برای دانشجویان استعداد درخشان بیش از مابقی حائز اهمیت خواهد بود. در حال حاضر اولویت اصلی برای پذیرفتن دانشجویان در مقطع دکتری به رتبه کنکور و نمره آزمون حضوری بستگی دارد.

پور فتح تصریح کرد: شاخص‌های گوناگونی برای پذیرش دانشجویان در مقطع دکتری به خصوص معدل فرد، حضور فرد و مقالات پژوهشی آنان موثر خواهد بود.

مدیرکل امور پژوهش‌های کاربردی دانشگاه تهران ادامه داد: به مقالات پژوهشی دانشجویان باید به عنوان یک گزارش پروژه نگاه شود، منتهی پروژه‌ای که به روز و در سطح بین المللی باشد در مجلات با اعتبارات بیشتری به چاپ خواهد رسید.

او با بیان اینکه دانشجویان در مقطع دکتری باید نوشتن مقالات را به صورت جدی تری دنبال کنند، تاکید کرد: دانشجویان در مقطع دکتری باید حداقل توانایی گزارش حرفه‌ای کار پژوهشی را انجام دهند تا بتوانند مقاله خوبی از خود به نمایش بگذارند.

پور فتح ادامه داد: دانشجویانی که به نوشتن مقالات اقدام می‌کنند نسبت به دانشجویانی که این کار را انجام نمی‌دهند، شانس بیشتری در پذیرش به عنوان دانشجوی مقطع دکتری خواهند داشت. باکیفیت بودن مقالات در این حوزه از اهمیت زیادی برخوردار است؛ چرا که خیلی از دانشجویان با ارائه تعداد زیاد مقالات بی کیفیت در مصاحبه دکتری رد خواهند شد.

او تصریح کرد: مقاله باید به عنوان یک گزارش پروژه در نظر گرفته شود تا بتواند یکی از شاخص‌های ارزشیابی فرد در توانمندی کار پژوهشی باشد.

مدیرکل امور پژوهش‌های کاربردی دانشگاه تهران درباره عوامل تاثیرگذار بر نوشتن یک مقاله خوب گفت: برای نوشتن یک مقاله خوب در درجه اول باید خوب بودن موضوع آن در نظر گرفته شود و یکی از مشکلات جدی برای دانشجویان این است که به علت عدم تحقیقات کافی و به روز نبودن موضوع نمی‌توانند مقاله خوبی ارائه دهند و همین عامل به عنوان یک معضل اساسی برای آنان شناخته می‌شود.

پور فتح اضافه کرد: پیدا کردن یک مشکل اساسی در کشور و فعالیت روی آن به منظور حل معضل باید موضوع مقاله دانشجو یا استاد قرار بگیرد تا بتواند به عنوان یک مقاله خوب و پرطرفدار شناخته شود و بعد از آن تحقیق حرفه‌ای روی موضوع انجام شود.

او ادامه داد: کار تحقیقاتی مسئله‌ای است که ما باید روحیه جست‌ و جو‌گری داشته باشیم، یعنی تمامی جزئیات مشکل را بررسی کنیم تا بتوانیم با تمرکز روی آن‌ها راه حل‌های مورد نظر را دریافت کنیم، در نتیجه تعریف مسئله، روش حل مسئله و گزارش نویسی آن باید در نوشتن مقالات مورد توجه جدی و اساسی قرار بگیرند.

مدیرکل امور پژوهش‌های کاربردی دانشگاه تهران تاکید کرد: درست است که در نوشتن مقالات علمی و پژوهشی دچار نقص‌های متفاوتی هستیم، اما نسبت به چند دهه گذشته رشد بسیار خوبی داشته ایم.

پور فتح ادامه داد: مقایسه مقالات علمی ایرانی با کشور‌های خارجی مانند سوئیس، آمریکا و ... باعث می‌شود تا نتیجه منفی بگیریم، اما باید در نظر داشته باشیم که نسبت به دهه‌های گذشته پیشرفت قابل توجهی در این حوزه داشته ایم و راه بسیار زیادی برای پیشرفت بیشتر و قابل توجه‌تر خواهیم داشت.

این روزها یکی از مهم ترین مشکلات دانشگاه ها بحث گزارش نویسی است که با تمام موارد گفته شده لازم است تا مسئولان دانشگاهی برای تقویت مقالات ایرانی دانشجویان و پذیرش بیشتر آنان در کشور‌های خارجی برنامه ریزی داشته باشند؛ چرا که این کار هم باعث توسعه علمی کشور ایران در مباحث بین المللی خواهد شد و هم مهارت دانشجویان را در تهیه گزارش‌های باکیفیت و به روز دنیا افزایش خواهد داد.

بیشتر بخوانید

• رشد ۴۱ درصدی مقالات برتر کشور/ ایران رتبه اول منطقه و جهان اسلام
• دانشگاه‌های دارنده مقالات برتر را بشناسید
• همکاری دانشگاه‌های برتر مالزی با پایگاه استنادی علوم جهان اسلام

انتهای پیام/