به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از شیراز، شهرستان داراب که در گذشته دارابگرد نامیده می‌شده با قدمتی چند هزار ساله در جنوب شرق استان فارس واقع شده است. تمدن داراب و سیلک کاشان هر ۲ در یک زمان شکل گرفته اند، هر چند در کاوش‌های باستان شناسی نشانه‌هایی از وجود زندگی در هزاره پنجم قبل از میلاد در این منطقه یافته اند.

داربگرد در زمان سلسله‌های هخامنشیان، اشکانیان، سلوکیان و ساسانیان و زمان ورود اسلام به ایران شهر آباد و پر رونقی بود، اما در زمان سلجوقیان و بعد از آن زمان حمله مغول خسارت های زیادی به این شهر وارد شد، در عصرصفویه و زندیه نیز رونق و آبادانی بوده است، اما در دوران قاجار و منازعات و درگیری میان ایل‌ها و حکومت به شهر صدمات زیادی وارد شد.

صحرای پوشنج یکی از مناطق مهم و تاریخی شهر داراب است که قدمت برخی از آثار آن به قرن هفتم هجری قمری برمی‌گردد و بخش‌های قابل توجهی از این آثار به مرور زمان از بین رفته است.از طرف دیگر این منطقه تاریخی به مکانی برای انباشت زباله و نخاله‌های ساختمانی تبدیل شده است که سلامت شهروندان را مورد تهدید قرار می‌دهد.

آثار باستانی، شناسنامه و هویت تاریخی یک ملت است و از بین رفتن آن‌ها صدمات غیر قابل جبرانی به هویت آن جامعه وارد می‌کند.

داود مرادی مسئول اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی داراب در گفت‌وگو با خبرنگار ما گفت: علت نامگذاری این محل به صحرای پوشنج حضور شیخ ابوالحسن پوشنجی یکی از عرفای بزرگ خراسان در قرن چهارم هجری قمری بوده است، او یک مدرسه و خانقاه را در این شهر تاسیس کرد و مقبره او نیز در شهر داراب قرار دارد.

او در رابطه با آثار باستانی صحرای پوشنج گفت: در محدوده صحرای پوشنج آثار تاریخی مانند آرامستان قدیمی که با توجه به تاریخ قبر‌های موجود در آن ظرفیت ثبت در آثار ملی دارد، بقعه یا کوشک و ۳ بنای چهارطاقی وجود دارد.

رئیس میراث فرهنگی داراب افزود: بقعه صحراپوش در ابتدا یک بنای ۲ طبقه بوده، اما در حال حاضر فقط ضلع جنوبی این اثر باقی مانده است و قدمت آن به قرن هفتم هجری قمری باز می گردد.

او با بیان اینکه بقعه یا کوشک صحرای پوشنج به دستور خواجه معین الدین منصور ساخته شده است، افزود: جنس مصالح این کوشک از سنگ، گچ و ساروج و در اطراف آن باغی از درختان لیمو نارنج و نخل قرار داشته است.

مرادی افزود:طبق روایات تاریخی این بنا محل سکونت شاهزادگان صفوی هنگام سفر به داراب بوده است، اما پس از فوت خواجه معین الدین منصور به قبرستان و محل دفن اهالی تبدیل شد.

او گفت: از این آثار بقایای بنای چهار طاقی و کوشک یا بقعه صحرای پوشنج که در هنگام ثبت در آثار ملی به اشتباه صحرا پوش ثبت شده در فهرست آثار ملی وجود دارند، که این ۲ اثر در سال ۱۳۸۴ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده اند.

مرادی در رابطه با مشکلات صحرای تاریخی پوشنج افزود: مشکل اساسی در صحرای پوشنج تبدیل شدن این منطقه تاریخی به تلی از زباله‌ها و همین طور نخاله‌های ساختمانی که به صورت غیر قانونی در این محل تخلیه می‌شوند هست.

وجود جاده خاکی سبب ضربه زدن به بنیان آثار باستانی

او بیان کرد: وجود جاده خاکی که در طرح تفضیلی از آن به عنوان مسیر یاد نشده و می‌توان آن را مسدود کرد باعث عبور ماشین‌های سبک و سنگین می‌شود که سبب ضربه زدن به بنیان آثار و تخلیه نخاله در این منطقه می‌شود.

مرادی در رابطه با اقدامات اداره میراث فرهنگی داراب برای پاکسازی منطقه گفت: اداره میراث فرهنگی داراب در سال‌های گذشته چندین بار اقدام به پاکسازی زباله‌های اطرا ف آثار ثبتی اقدام کرده است، اما با توجه به وجود یک جاده خاکی در کنار این آثار این اقدامات موثر واقع نشده است.

او افزود: اداره میراث فرهنگی و صنایع دستی داراب از شهرداری و فرمانداری درخواست مسدود کردن کردن جاده خاکی که از وسط قبرستان و کنار یکی از چهار طاقی‌ها رد می‌شود کرده است.

رئیس اداره میراث فرهنگی داراب گفت: در ابتدا شهردار از مسدود کردن جاده حمایت کرد، ولی شهرداری در عمل بعد از گذشت ۳ سال از این موافقت هیچ اقدامی در این جهت انجام نداده است.

کمبود اعتبار مشکل اساسی در صیانت از آثار باستانی

مرادی گفت: مشکل اصلی دررابطه با آثار باستانی صحرای پوشنج کمبود اعتبار برای تعیین حریم آثار باستانی این منطقه است که نیازمند بودجه حداقل ۵۰ میلیون تومانی جهت تعیین حریم این آثار باستانی و نگهداری از این آثار هستیم.

او افزود: امکانات میراث فرهنگی داراب اندک است، اما سعی کردیم با همین امکانات کم آثار حفظ شوند، اما برای اقدامات مرمتی با توجه به نبود بودجه نتوانسته ایم کاری انجام دهیم، برای مرمت، حفاظ کشی و تعیین حریم مصوب آثار نیازمند سرمایه و بودجه هستیم.

مرادی در رابطه با وضعیت فعلی و نیاز فوری آثار به بازسازی گفت: این بنا‌ها به مرمت اضطراری نیاز دارند و ممکن است با وقوع زلزله و بلایای طبیعی این آثار به طور کامل از بین بروند بنابراین اداره میراث فرهنگی داراب از فرمانداری واداره کل میراث فرهنگی درخواست کمک برای مرمت این آثار دارد.

لزوم همکاری و همیاری مردم برای حفاظت از آثار تاریخی و پاکیزگی محیط

او افزود: نیرو‌های گشتی میراث فرهنگی به صورت روزانه و یا ۲ روز یکبار از این محل بازدید می‌کنند تا ساخت و ساز غیر قانونی یا هر اقدامی که باعث ضربه زدن به آثار شود صورت نگیرد، اما نیازمند همکاری مردم برای مراقبت از آثار هستیم.

او بیان کرد: اداره میراث فرهنگی داراب از مردم منطقه درخواست همکاری دارد و به شهروندان و کسانی که در نزدیکی این آثار هستند شماره تلفن‌هایی داده شده تا در صورت مشاهده کسانی که باعث آسیب به این منطقه می‌شوند گزارش دهند تا با آن‌ها برخورد قانونی صورت بگیرد.

در صحرای پوشنج ۲ مشکل اساسی خودنمایی می‌کند که در صورت بی توجهی هر ۲ می‌توانند مشکل ساز باشند از یک طرف از بین رفتن آثار باستانی خود یک معضل مهم به شمار می‌رود از آن جایی که این آثار معرف هویت و گذشته ما است از بین رفتن آن‌ها به هویت و تاریخ ملت لطمه وارد می‌ کند.

از طرف دیگر باید به این نکته توجه کرد که در کنار آثار یاد شده زمین فوتبال و مسجدی وجود دارد که مورد استفاده شهروندان قرار می‌گیرد وجود این زباله‌ها باعث جمع شدن جانوران موذی، موش و سگ در این مکان می‌شود ومنجر به ایجاد بیماری‌های مشترک انسان و حیوان می‌شود.

ریختن زباله‌های خانگی در نزدیک مناطق مسکونی سبب انتقال بیماری‌های خطرناک برای ساکنان محلی در بلند مدت خواهد شد.

رها سازی زباله‌ها در سطح شهر عامل ایجاد بیماری‌های خطرناک برای شهروندان

بهنام خوشرو مسئول گروه بیماری‌های واگیر مرکز بهداشت داراب نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ما گفت: تجمع زباله و نخاله‌های ساختمانی، باعث جذب جوندگان موذی و حیوانات ولگرد می‌شود که نقش مهمی در ایجاد بیماری سالک پوستی و خطر گزش افراد بوسیله حیوانات ولگرد دارد که گزش افراد توسط جانوران به بیماری مرگبار هاری منجر می‌شود.

او افزود: از طرفی این منطقه مکان مناسبی برای پنهان شدن مار، عقرب و سایر حشرات است که خطر گزش با این حشرات را نیز افزایش می‌دهد.

خوشرو ادامه داد: به مردم توصیه می‌شود با توجه به خطرات بهداشتی و منظره زشتی که در محل زندگی شان بوجود می‌آید، از ریختن زباله‌ها و نخاله ساختمانی در اطراف شهر و محل سکونت شان خودداری کنند.

این مقام مسئول بیان کرد: ارگان‌های مسئول از جمله شهرداری باید مکان مناسبی را برای دفن صحیح زباله یا نخاله‌های ساختمانی در نظر بگیرند و اطلاع رسانی کافی انجام دهند که مردم زباله‌های خود را در یک مکان خاص تخلیه کنند.

اگر زباله‌ها در سطح شهر و مناطقی که مورد استفاده شهروندان قرار می‌گیرند جمع آوری نشوند باید منتظر پیامد‌هایی که از این زباله‌ها نشات می‌گیرند، بود مثلا بیماری‌هایی مانند سالک پوستی، انگل‌های روده‌ای و سایر بیماری‌های خطرناک برای انسان.

نصرالله سلامی نژاد شهردار داراب هم در رابطه با امکان انسداد جاده خاکی صحرای پوشنج در گفت‌وگو با خبرنگار ما گفت: با توجه به اینکه در مسیر صحرای پوشنج یک قبرستان قدیمی و مسجد وجود دارد شهروندان و اهالی منطقه در آن تردد می‌کنند، شهرداری نمی‌تواند اقدام به مسدود کردن مسیر کند چراکه مورد استفاده قرار می‌گیرد.

او بیان کرد: جمع آوری و پاکسازی زباله‌هایی که در نزدیک آثار باستانی ریخته شده بر عهده میراث فرهنگی است و این نهاد به عنوان متولی آثار باید اقدام به پاکسازی این محل کند.

سلامی نژاد افزود: شهرداری فقط وظیفه حمل و جابجایی زباله‌ها و بارگیری و پاکسازی معابر عمومی سطح شهر را برعهده دارد.

او ادامه داد: البته نیرو‌های شهرداری هر زمان که نیاز به جمع آوری زباله باشد اقدام به جمع آوری و پاکسازی منطقه می‌کنند، اما عده‌ای افراد سودجو به صورت غیرقانونی اقدام به تخلیه زباله در این مکان می‌کنند.

شهردار داراب در رابطه با راه حل شهرداری برای حل مشکل زباله در صحرای تاریخی پوشنج گفت: موافقت‌هایی برای ایجاد سایت دفن زباله در شهر داراب در نظر گرفته شده است؛ اما در رابطه با این سایت  توضیحی ارائه نکرد.

آثار باستانی و میراث فرهنگی شناسنامه کشور دارنده آن است، چرا که این آثار قدمت، تاریخچه و تمدن هر کشوری را مشخص می‌کنند؛ بنابراین حفاظت و حراست از آن‌ها امری ضروری و وظیفه همه افراد یک جامعه است و نسل ما نیز، چون پیشینیان باید از این میراث اجدادی پاسداری کنند.

این آثار در هر دوره‌ای منبع درآمد و اشتغال بسیاری از مردم بوده که از این طریق امرار معاش می‌کردند، حتی بسیاری از کشور‌هایی که پیشینه تاریخی قدیمی برخوردار نبوده اند سعی کرده اند با کپی برداری از آثار تاریخی کشور‌های متمدن برای خود منبع درآمدی تامین کنند، اما در کشور ما و به ویژه استان فارس و شهر داراب که دارای آثار متعدد تاریخی است به جای توجه جدی به آثار هر روز شاهد ازبین رفتن بخشی از آن‌ها هستیم.

منطقه پوشنج که یک محوطه تاریخی است و باید از آن به بهترین شکل ممکن حفاظت کرد و آن را در اختیار آیندگان قرار داد، اما به واسطه بی توجهی و شانه خالی کردن مسئولین تبدیل به زباله دانی شده است که نه تنها آثار آن در معرض نابودی کامل قرار دارد بلکه باعث شده به منطقه‌ای سرشار از زباله و آلودگی و منشا بیماری، جمع شدن معتادان و حیوانات تبدیل شود.

نباید تاریخ درخشان یک ملت را به زباله دانی تبدیل کرد، برای حفاظت و پاکسازی این منطقه می‌طلبد که هرکس در هر پست و مقامی است به وظیفه خود به خوبی عمل کند.

در کنار مسائل مهمی که مربوط به از بین رفتن آثار باستانی می‌شود و نگرانی‌هایی زیادی را برای حامیان و فعالان عرصه میراث فرهنگی ایجاد کرده، تبدیل شدن منطقه‌ای مهم و با قدمت تاریخی به زباله دانی، نگرانی‌هایی در بین شهروندان و مسئولان بهداشتی به وجود آورده است که اگر به این مسئله توجه جدی نشود ما شاهد ایجاد بیماری‌های مشترک بین انسان و حیوان و بیماری‌های واگیرداری در میان اهالی منطقه صحرای پوشنج خواهیم بود.

انتهای پیام/