سمیه فرهادی، مدیر مجموعه جهانی باغ تاریخی فین کاشان، در گفت وگوی با خبرنگار گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از اصفهان، در مورد امور حادث شده بر درختان کهنسال این باغ در دهه‌های گذشته گفت: بر اساس گزارش موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور مجموعه‌ای از عوامل در سال ۸۸ طی دهه‌های گذشته موجب بروز فاجعه خشکی و بیماری در درختان باغ فین شد به گونه‌ای که در سال ۸۶ تا ۸۸ تعداد قابل توجهی از درختان کهنسال به طور کامل خشک شد و تعدادی هم بین ۳۰ تا ۸۰ درصد آسیب دید که آن‌ها هم از شرایط چندان مطلوبی برخوردار نیستند.

او رها شدن مدیریت عملیات مراقبت و نگهداری از درختان باغ برای مدت طولانی، عدم تقویت و اصلاح فیزیکی خاک، هرس غیرکارشناسی و با تفکرات غلط، وجود آفات گیاهی و عوامل بیماری‌زا، ایجاد چال کود نامناسب دامی و کف سازی غیر اصولی پیاده رو‌ها در بدترین زمان برای مصرف کود‌های دامی و شیمیایی را از جمله مهمترین علت‌های این موضوع برشمرد.

به گفته او، آهک‌زنی در جوی‌های آبرسانی به منظور جلوگیری از ایجاد جلبک بر روی سطح کاشی‎های فیروزه‌ای، متراکم کاشته شدن درختان در گذشته، برداشتن خاک سطحی باغ که باعث قطع و خارج شدن حجم قابل توجهی از ریشه درختان سرو به همراه خاک شد، ضعیف‌تر نمودن خاک بستر باغ به علت خروج میکروارگانیسم‌های مفید و همچنین سست شدن بن درختان و افزایش خطر بادافتادگی از دیگر عوامل بروز فاجعه خشکی و بیماری در درختان باغ فین در دهه‌های اخیر است.

عاملان خشکانده شدن درختان باغ فین به صورت قانونی و حقوقی جریمه شده اند

مدیر مجموعه جهانی باغ تاریخی فین کاشان، با اشاره به پیگیری‌های حقوقی لازم توسط اداره میراث فرهنگی کاشان در زمینه خشکانده شدن درختان در دوره مورد نظر و مدیریت وقت به صورت قانونی گفت: عاملان خشکانده شدن درختان باغ فین به صورت قانونی و حقوقی جریمه شده اند.

فرهادی تصریح کرد: خوشبختانه با تمام ناملایمات و اتفاقات جوی و عوامل انسانی که در طی سال‌های ۸۶ تا ۸۸ بر درختان این مجموعه حادث شده بود، طی چندسال اخیر توانسته ایم با نظارت مشاورین و کارشناسان برجسته در گرایش‌های مختلف علم کشاورزی و اجرای عملیات تخصصی و کارشناسی بر روی درختان وضعیت سلامتی آن‌ها را در شرایط مناسبی قرار دهیم.

او با اشاره به اینکه در چندسال اخیر سعی شده با وجود آسیب‌های فراوان به وجود آمده، درختان را در وضعیت ثابت رو به رشد نگه داری کرده و از زوال آن‌ها جلوگیری کنیم گفت: اولین و مهم‌ترین اقدامات در باغ فین برای درختان و فضای سبز صورت می‌گیرد و هرساله اعتبارات مجزایی برای این بخش در نظر گرفته میشود.

به گفته او از جمله مهم‌ترین این اقدامات اجرای طرح‌های مطالعاتی و مشاوره‌ای حفاظت و نجات‌بخشی درختان باغ فین و ساماندهی فضای سبز آن است که زیر نظر کارشناسان تراز اول کشور در گرایش‌های مختلف علم کشاورزی و جنگل‌داری در زمینه آفات و بیماری شناسی گیاهی، خاکشناسی، تغذیه و باغبانی صورت می‌پذیرد و به صورت مستمر سلامتی درختان پایش و رصد می‌شود.

فعالیت تیم تخصصی مشاوره فضای سبز باغ فین با حضور کارشناسان برجسته کشوری

فرهادی با تاکید بر فعالیت تیم تخصصی مشاوره فضای سبز باغ فین با حضور کارشناسان برجسته و مطرح کشوری افزود: این تیم با حضور دکتر حسن عسکری؛ عضو هیات علمی و ریاست سابق موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور، دکتر منصوره میرابوالفتحی؛ عضو هیات علمی موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور، مهندس مصطفی خوشنویس عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور و عضو کمیته راهبردی پایگاه باغ‌های جهانی و مهران صفایی عضو هیات علمی و استاد دانشگاه بیرجند به صورت مستمر و با انجام بازدید‌های میدانی و جلسات فنی سلامتی درختان باغ فین کاشان را پایش و رصد می‌کنند.

او شستشوی هرساله کلیه درختان با صابون ارگانیک پالیزین، ترمیم درختان کهنسال آسیب دیده زیر نظر متخصصین، تغذیه کلیه گونه‌های گیاهی از طریق محلول پاشی و استفاده در خاک با استفاده از کود‌های شیمیایی و دامی، آزادسازی طوقه درختان کهنسال از زیر فشار پیاده رو‌ها را از جمله مهمترین عملیات تخصصی و اقدامات اجرایی صورت گرفته در چندسال اخیر عنوان کرد.

به گفته او، دفع آفات و بیماری‌ها و علف‌های هرز، مهار درختان در معرض خطر، حذف کامل چمن غیر اصیل، کاشت درختان میوه در میان کرتها، پلاک گذاری درختان باغ فین، خشکه برداری، گلکاری فصلی، عملیات طعمه گذاری موریانه، هرس و کوتاه کردن درختان چنار برای رشد بهتر آن‌ها از دیگر اقدامات انجام شده است.

مدیر مجموعه جهانی باغ فین کاشان، از دیگر اقدامات آینده نگرانه در مورد فضای سبز مجموعه جهانی باغ فین را کاشت نهال‌های سرو جدید با خصوصیات مشترک درختان کهنسال این مجموعه ذکرکرد که در آینده نه چندان دور ضمن احیای دیوار‌های سبز قدیم، جایگزین شایسته‌ای برای درختان کهنسال از دست رفته این مجموعه نیز خواهند بود.

فرهادی، این اقدامات را در زمینه بازپیرایی، مرمت، بازسازی و احیای فضای سبز مجموعه جهانی باغ فین و حفاظت از درختان ارزشمند و کهنسال آن دانست و گفت: البته اینکه یک درخت بعنوان یک موجود زنده بر اثر عوامل مختلف خشک شود دور از انتظار نیست.

علت زوال و قطع یک درخت چنار باغ فین در فروردین ۹۹

فرهادی، تصریح کرد: فروردین ماه سال جاری بر روی یکی از درختان چنار مجموعه جهانی باغ فین علائم ضعف و زوال نسبتا شدیدی مشاهده شد و با توجه به سابقه قبلی این درخت طی سال‌های اخیر مبنی بر این وضعیت و اقدام برای حفظ آن با روش‌های حفاظتی ویژه، متأسفانه روند زوال درخت مذکور ادامه یافت.

او، اظهار داشت: بر اساس بررسی‌های صورت گرفته و نتایج آزمایشات مشخص شد که ضعف فیزیولوژیک درخت موجب حساس شدن آن در مقابل بیمارگر‌های گیاهی شده بود. به گفته او، ضعف فیزیولوژیک و آلودگی درختان همانند کهولت سن و مبتلا شدن به بیماری سرطان در انسانهاست که شانس نجات تقریبا صفر است.

فرهادی، بااستناد به مطالب کارشناسان دیرزیستی برای درختان را موضوعی شناخته شده و پدیده‌ای خارق العاده یادآور شد و گفت: پدیده دیر زیستی برای درختان مختلف متفاوت است که گاهی برای سرو‌ها به هزار و برای چنار‌ها به صد‌ها سال می‌رسد.

او، نبود یکی از عوامل مطلوب را برای درختان کهنسال (که البته در این سنین به شدت آسیب پذیر می‌شوند) موجب آسیب جدی و حتی زوال و مرگ آن‌ها ذکرکرد و گفت: از سوی دیگر با توجه به اینکه رویشگاه اصلی گونه چنار مناطق کوهپایه‌ای و دره است زمانیکه این درخت از رویشگاه اصلی خارج شده و وارد دشت شود دچار مشکل شده و قاعدتا سن دیرزیستی آن پایین می‌آید و درخت شروع به درون پوسیدگی می‌کند به صورتیکه در مورد این درخت چنار حدود ۴/۳ درخت از درون پوسیده شده بود.

به گفته او، بنابراین درخت مذکور بعد از مدت‌ها پایش و بررسی میدانی و آزمایشگاهی کاملا خشک شده و حذف آن طبق نظر مشاورین فضای سبز به گزینه اصلی تبدیل شد.

فرهادی، اذعان داشت: نگهداری تنه این درخت به دلیل حمله قارچ‌های ساپروفیت به ریشه درخت خشک شده و پوساندن ریشه‌ها و احتمال زیاد سقوط بر روی گردشگران در اثر طوفان‌های مکرر و شدیدی که در طول سال در منطقه کاشان اتفاق می‌افتد عاقلانه نبود و لذا قطع درخت به خاطر جلوگیری از بروز خطرات احتمالی برای گردشگران و در شرایطی که باغ فین به مدت چندماه به دلیل شرایط کرونا تعطیل بود انجام پذیرفت.

رسانه‌ها فارغ از حاشیه سازی ها، یاری‌رسان میراث تاریخی و طبیعی باشند

او، در پایان از همه ارگان ها، سازمان‌های مردم نهاد، خبرنگاران و عموم شهروندان درخواست نمود با هوشیاری، آگاهی رسانی صحیح و سالم و همچنین حمایت همه جانبه، مناسب و فارغ از حاشیه سازی ها، یاری‌رسان این سازمان و پرسنل پرتلاش آن در حفاظت از کلیه بنا‌های تاریخی و طبیعی این سازمان باشند.

شایان ذکر است:کاشان شهر عروس باغ‌های ایرانی و سرشار از فرهنگ و هنر و تمدن، که باغ تاریخی فین آن بهترین نمونه خلق تکنولوژی با طراحی بی نظیر و هندسی از کاملترین فضا‌های باغ ایرانی و تمثیلی از باغ‌های بهشتی است.

باغ فین و مجموعه بنا‌های آن در کاشان، در تاریخ ۱۵ آذر ۱۳۱۴ با شماره ثبت ۲۳۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده و چند سالی است که به لحاظ دارابودن ارزش‌های برجسته جهانی سال ۲۰۱۱ (تیرماه ۱۳۹۰) در قالب پرونده زنجیره‌ای ۹ باغ ایرانی، دو باغ در هند و یک باغ در پاکستان با شماره ثبت ۱۳۷۲ با کسب پنج معیار از شش معیار فرهنگی در دستورالعمل کمیته میراث جهانی به عنوان نخستین پرونده زنجیره‌ای ای به ثبت نیز یونسکو رسیده است.

وسعت باغ فین کاشان بالغ بر ۲۳ هزار مترمربع شامل یک حیاط مرکزی است که به وسیله دیوار، بارو و برج‌های استوانه شکل محصور شده که آب اساسی‌ترین عنصر در آن بوده‌است.

انتهای پیام/ش