مهدی صفرنژاد بروجنی، دانشجوی دکتری مهندسی کامپیوتر دانشگاه صنعتی شریف در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه دانشگاهی گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان، اظهار کرد: مقاله بنده برای اولین بار از کشور ایران در ژورنال معتبر Journal of the ACM پذیرفته شد که یکی از معتبرترین ژورنال‌های علوم کامیپوتر است.

او افزود: Journal of the ACM از معتبرترین ژورنال‌های علوم و مهندسی کامپیوتر است که سابقه چاپ آن به سال ۱۹۵۴ برمی‌گردد. در واقع رشته کامپیوتر به عنوان یک رشته مستقل دانشگاهی برای اولین بار در سال ۱۹۵۳ به وجود آمده و این ژورنال نیز از ابتدای ایجاد رشته کامپیوتر توسط انجمن ماشین‌های حسابگر که قدیمی‌ترین انجمن علمی رشته کامپیوتر است چاپ شده است. انجمن ماشین‌های حسابگر یا ACM بیش از ۵۰ ژورنال دانشگاهی دارد که هر کدام هیئت تحریریه مستقل خود را دارند و در یک موضوع تخصصی (مثل الگوریتم، هوش مصنوعی، شبکه، پردازش موازی و ...) به صورت مرتب به چاپ می‌رسند.

صفر نژاد تصریح کرد: بر خلاف معمول این ژورنال‌ها، هدف JACM که با پرستیژترین ژورنال ACM است، انتشار برترین کار‌های پژوهشی هر سال در حوزه‌های مختلف علوم و مهندسی کامپیوتر است. در طول ۶۷ سال انتشار مقاله، دانشگاه MIT با ۱۸۱ مقاله بیشترین سهم را از مقاله‌های این ژورنال داشته است و متأسفانه دانشگاه‌های ایران تا قبل از این هیچ سهمی از این ژورنال نداشتند و این مقاله اولین مقاله از یکی از دانشگاه‌های ایران در این ژورنال معتبر است.

او در پاسخ به این سوال که چرا از کشور ایران تا به این لحظه مقاله‌ای در ژورنال Journal of the ACM به‌چاپ نرسیده است، افزود: برای این موضوع دلایل متعددی می‌توان ذکر کرد، برای مثال کار‌هایی در این ژورنال چاپ می‌شود که در کار‌های پژوهشی هر سال بین ۴-۵ کار برتر حوزه خود باشند. همچنین پژوهش باید مخاطب گسترده‌ای داشته باشند، گفتنی است که تعداد کار‌های پژوهشی در ایران زیاد است، ولی نیاز داریم کیفیت کار‌های پژوهشی بیش از این افزایش پیدا کند.

دانشجوی دکتری صنعتی شریف تاکید کرد: یک نکته دیگه کیفیت نگارش مقاله هست. متأسفانه خیلی پیش آمده که مقاله‌ای از ایران را هم اشکال زبان انگلیسی داشته و هم نتوانسته ارائه درستی دهد.

صفر نژاد با بیان اینکه دو نوع پژوهش با عنوان پژوهش‌های کاربردی و پژوهش‌های محض داریم، تاکید کرد: پژوهش‌های کاربردی به رفع نیاز صنعت پیشرو می‌پردازند بنابراین علاوه بر ارتباط با صنعت و دانشگاه، باید صنعت پیشرو داشته باشیم که بخواهد کار‌های جدید انجام دهد و نیاز به پژوهش داشته باشد. روال دنیا این است که مسائل این پژوهش‌ها از صنعت در دانشگاه مطرح می‌شوند و از لحاظ مالی هم توسط صنعت پشتیبانی می‌شوند. مسلماً در این قسمت ما ضعف داریم، اما ضعف ما در پژوهش‌های محض به مراتب بیشتر است.

او اضافه کرد: در نوع دوم پژوهش که مربوط به علوم پایه است، صنعت درگیر آن نیست بنابراین باید سازمان‌های دولتی وجود داشته باشند که این نوع پژوهش را پشتیبانی کنند. ما این موضوع را تقریباً در کشور نداریم که پژوهش‌های علوم پایه به چیزی بیش از بودجه حداقلی دانشگاه دسترسی داشته باشند بنابراین همین موضوع باعث می‌شود که پژوهش‌ها سراغ موضوعات خیلی سخت نروند.

صفر نژاد تصریح کرد: برعکس در کشور‌های دیگر برای جذب بودجه سعی می‌کنند بهترین کار‌های ممکن را انتخاب کنند تا بتوانند برایش بودجه بگیرند.

او در خصوص جزئیات منتشر شده خود در مجله Journal of the ACM اظهار کرد: در حوزه الگوریتم ما به دنبال حل یک سری مسائل در زمان سریع و با دقت تضمین شده هستیم. اگر بخواهم کار مقاله را با یک مثال کاربردی در بیوانفورماتیک توضیح دهم باید بگویم که وقتی DNA دو نفر را بخواهیم با هم مقایسه کنیم برای این که ببینیم آیا نسبتی با هم دارند یا نه، یک معیار معروف داریم به نام فاصله ویرایش، ولی با توجه به این‌که طول DNA هم شخص بیش از ۳ میلیارد حرف است، محاسبه فاصله ویرایش به صورت دقیق سال‌ها طول می‌کشد در دنیای واقعی از روش‌هایی استفاده می‌کنند که مقدار فاصله ویرایش را به صورت تقریبی محاسبه کند، ولی روش‌های موجود در مورد دقتشون هیچ تضمینی وجود ندارد.

صفر نژاد بیان کرد: موضوع اصلی این مقاله این است که این مسئله را در زمان کمی حل کنیم و در عین حال دقت آن را تا حدی تضمین کنیم. این مسئله‌ای بوده که از حدود ۲۰ سال قبل روی آن کار می‌شده و از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۸ با وجود اهمیت مسئله پیشرفت خاصی نداشته است.

او ادامه داد: در سال ۲۰۱۸ این مقاله در کنفرانس معتبر ACM-SIAM Symposium on Discrete Algorithms (SODA) ارائه شد و یک رویکرد جدید برای مسئله مطرح کرد که تحولی در حوزه خودش ایجاد کرد و این کار توسط پژوهش‌های متعدد دنبال شد. حتی از روش ما برای حل مسائل دیگه هم توانستن استفاده کنند.

صفر نژاد در پاسخ به این سوال که چه مدت زمان روی آن متمرکز بودید، گفت: با وجود سابقه‌ای که در صنعت داشته ام، وقتی دوره دکتری را شروع کردم قصد داشتم که یک کار ماندگار در دوره دکتری انجام بدهم و نشون بدم که در ایران می‌شود کار‌های خیلی باکیفیتی انجام داد. من روی این حوزه از سال ۹۴ تمرکز کردم و از سال ۹۵ روی همین مسئله کار می‌کردم تا سال ۹۶ به نتیجه رسید و اواخر سال ۹۶ مقاله آن در کنفرانس SODA ارائه شد. فرآیند داوری مقاله در JACM از فروردین سال ۹۷ شروع شد و بعد از مدت طولانی دو سال و نه ماه نتیجه داوری مقاله مشخص شد. در این سه سال کار‌های متعددی در بهترین دانشگاه‌های دنیا در ادامه این مقاله انجام شد و علت پذیرش مقاله هم به همین علت بود. خود من چندین پژوهش در حوزه الگوریتم در این چند سال انجام داده ام که در بهترین کنفرانس‌های علوم نظری کامپیوتر ارائه شده اند.

او ادامه داد: به عنوان نمونه در سال ۲۰۱۹ در موضوعی دیگر با عنوان مقایسه ساختار‌های درختی مقاله‌ای داشتم که به عنوان اولین مقاله از ایران در کنفرانس ACM Symposium on Theory of Computing (STOC) یعنی معتبرترین کنفرانس علوم نظری کامپیوتر ارائه شد.

صفر نژاد ادامه داد: امیدوارم این کار در بهبود کیفیت پژوهش‌ها در دانشگاه‌های ایران تأثیر بگذارد، چرا که خیلی وقت‌ها در کشورمان برای پرداختن به مسائل پژوهشی مهم ترسی وجود دارد که ما از پس آن برنمی‌آییم.

بیشتر بخوانید

• سرنوشت کارهای پژوهشی دانشگاه‌ها با "جدول ۱۴ "

انتهای پیام/