به گزارش  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان، در آستانه چهل و دومین بهار پیروزی انقلاب اسلامی قرار داریم، ایام الله دهه فجر بهترین زمان برای مرور اتفاقات و حوادث مربوط به شکل گیری انقلاب اسلامی و مبارزات علیه رژیم ستم شاهی است.

قزوین در جریان مبارزات علیه رژیم ستم شاهی ۵۰ شهید و ۲۵ جانباز تقدیم انقلاب و اسلام کرد.

البته مبارزه علیه رژیم ستم شاهی در قزوین محدود به سال ۵۷ نبود و چهره‌های انقلابی شاخصی از این دیار از سال‌ها پیش و حتی پس از آغاز نهضت امام خمینی در سال ۴۲ مجاهدت و مبارزات انقلابی خود را آغاز کردند.

بررسی اسناد ساواک به خوبی نشان می‌دهد که همزمان با آغاز نهضت امام خمینی (ره) در سال ۴۴ که جرقه پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۵۷ بود، حرکت انقلابی مردم قزوین نیز آغاز شد و در همان ایام تصاویر امام خمینی (ره) به شکل مخفیانه در سطح شهر پخش می‌شد.

حمایت از امام خمینی (ره) در جریان عزاداری‌های محرم سال ۴۲ در قزوین

در اسناد ساواک همچنین آمده است که در سال ۴۲ و همزمان با برگزاری آئین‌های عزاداری ماه محرم مردم قزوین شعار‌هایی را در حمایت از امام خمینی (ره) سرمی دادند از جمله این شعار "حسین جان ملت عزادارت است. خمینی ملت طرفدارت است. خمینی خمینی خدا نگهدارت است" که در پی این اتفاق چندتن از وعاظ و روحانیون قزوینی از سوی ساواک دستگیر شدند.

در ۱۵ خرداد ۴۲ نیز بازاریان قزوین اقدام به بستن مغازه‌های خود کردند و در مساجد جامع و النبی (ص) که شاه نام داشت اجتماع کرده و بعدا به سوی بازار آمدند که توسط ماموران رژیم متفرق و عده‌ای از آن‌ها نیز دستگیر شدند.

در سال ۴۳ محبوبیت امام در بین قزوینی‌ها اوج گرفته بود و در نوروز آن سال، بسیاری از شهروندان تصاویر امام را تبدیل به کارت تبریک کرده و به یکدیگر می‌دادند، آزادای امام از زندان در فروردین همان سال نیز موجب شد تا بسیاری از قزوینی‌ها این اتفاق را جشن بگیرند و عکس امام را بر سردر مغازه‌ها نصب کنند که موجب برخورد ساواک شد.

در خرداد سال ۴۳ شهروندان قزوینی قصد برگزاری سالگرد شهدای قیام ۱۵ خرداد را داشتند که این اتفاق منجر به دستگیری برخی روحانیون و بازاریان شد.

هیات‌های مذهبی و انجمن‌ها نیز در دهه‌های ۴۰ و ۵۰ نقش مهمی در انسجام بخشی به مبارزات انقلابیون علیه رژیم ستم شاهی در قزوین داشتند که اسناد آن‌ها در ساواک به چشم می‌خورد و در آن‌ها روحانیون و وعاظ به سخنرانی می‌پرداختند و از نهضت امام خمینی (ره) حمایت می‌کردند.

در آن سال‌ها مسجد النبی (ص) که اکنون پایگاه اقامه نماز جمعه قزوین است و پیش از انقلاب مسجد شاه نام داشت از پاتوق‌های مهم انقلابیون مطرح و برجسته قزوینی به ویژه علما و روحانیون این شهر بود و نقش مهمی در سازماندهی مبارزات علیه رژیم ستم شاهی داشت.

مبازرات مردم قزوین علیه رژیم ستم شاهی و شهدایی که این سرزمین در راه پیروزی انقلاب اسلامی تقدیم کرد موجب شد تا امام خمینی در مورد به پاخیزی مردم این شهر در جریان به پیروزی رساندن انقلاب اسلامی این جمله را بفرمایند "قزوین هم از شهر‌هایی بود که خرابی و مصیبت از اکثر جاهادرش بیشتر واقع شد و شما قزوین‌های محترم هم مصیبت دیدید و و هم خرابی در شهرتان واقع شد و هم پایمردی کردید" (صحیفه نور، جلد هفتم، صفحه ۲۲)

فجرآفرینان و چهره‌های مطرح انقلابی قزوین

چهره‌های شاخص و تاثیرگذاری در قزوین از نهضت و حرکت امام خمینی (ره) به حمایت پرداختند و تا به پیروزی رساندن انقلاب اسلامی در ۲۲ بهمن سال ۱۳۵۷ به ایفای نقش پرداختند.

از جمله چهره‌های مبارز و انقلابی شاخص قزوین می‌توان به شخصیت‌هایی همچون مرحوم آیت الله سیدعباس ابوترابی از اساتید حوزه و علمای قزوینی، شهید محمدعلی رجایی دومین رئیس جمهوری ایران و مرحوم آیت الله هادی باریک بین امام جمعه و نماینده سابق، ولی فقیه در استان قزوین اشاره کرد که در راه کمک به پیروزی انقلاب اسلامی طعم زندان، شکنجه و تبعید را چشیدند.

آیت الله سیدحسن موسوی شالی، سیدعباس آقا سیدجوادی، حاج آقا بزرگ علوی، حاج میرزا نصرالله شهیدی، عبدالحسین و عبدالرضا شهیدی، سید ابوتراب ابوترابی، محمدحسن بروجردی خیارجی، آیت الله صامت، آیت الله تاری وردی، محمدحسین اویسی، محمود میزبان، سید محمدمهدی نقوی، رضا یزدان پناه، شیخ علی محمد تاکندی، عبدالکریم عابدینی، سید جلیل و احمد زرآبادی، علی اسلامی، سید نورالدین آصف (اشکوری)، یوسف باروتی، و محمود شریعتمداری را باید از دیگر چهره‌های مبارز انقلابی شاخص قزوین نام برد که هدایت و فرمان تظاهرات مردمی و مبارزات علیه رژیم ستم شاهی را در این شهر برعهده داشتند.

میرزا محمود رئیسی، حسین قدسی، حسن فارسجینی، هادی سلیمانی، محمد مظفری، سیداکبر تقوی، محمد لشگری، حسین آقاعلیخانی، قدرت الله علیخانی، شریعت مهدوی، سید نورالدین اشکوری، قائد امینی و سیدعلی اکبر علوی از دیگر مبارزان قزوین که هدایت مبارزات علیه رژیم ستم شاهی را در قزوین عهده دار بودند باید نام برد.

حجت الاسلام مرحوم سیدعلی اکبر ابوترابی ملقب به سردار آزادگان که مدتی عهده دار نمایندگی مردم در مجلس شورای اسلامی بود، شهید طیب حاج رضایی توسط عمال رژیم پهلوی اعدام شد، سید مرتضی نبوی که پس از انقلاب وزیر پست و مخابرات شد و سید احمد نصری که مدتی استاندار قزوین بود نیز از دیگر مبارزان مطرح قزوین بودند.

شهید نصرت الله انصاری، ناصر همافر، یوسف باروتی، حسین خاکساران، حسن پاکدل نیا، هادی تبسمی، شهید قدرت الله چگینی، غلامحسین درافشان، مهدی مافی (پدر ۲ شهید)، حمدالله نیلی (پدرشهید)، برادران شهید حاج شفیعی‌ها و محسن میرزایی نیز از دیگر مبارزان انقلابی شاخص قزوین بودند.

از بین بانوان مبارز و شاخص در مبارزات علیه رژیم ستم شاهی در قزوین نیز باید از خانم‌ها نصری، عبدالرزاقی، شکوه فر و رازقی نام برد.

اوج گیری تظاهرات بر ضد رژیم ستم شاهی از ابتدای سال ۵۷

اما مبارزات علیه رژیم ستم شاهی در قزوین که همزمان با نهضت امام خمینی (ره) در سال ۴۲ شکل گرفته بود در سال ۵۷ همزمان با سراسر کشور جنبه عمومی و وسیع به خود به گرفت و این شهر نیز مانند بسیاری از شهر‌ها ایران در بیشتر روز‌ها شاهد تظاهرات بزرگ مردمی و اعتصابات عمومی بود.

در دهم فروردین ۵۷ در مسجد شاه قزوین که اکنون مسجد النبی (ص) نام دارد، مراسمی به مناسبت گرامیداشت چهلمین روز درگذشت شهدای تبریز برگزار شد که به تظاهرات علیه رژیم پهلوی و حمایت از امام (ره) و همچنین تعطیلی بازار قزوین منجر شد.

همزمان با گسترش اعتراضات علیه رژیم ستم شاهی، مردم قزوین در ۲۱ مرداد سال ۵۷ به خیابان‌های مرکزی شهر ریخته و در تظاهراتی بزرگ علیه شاه شعار سردادند، ماموران رژیم ستم شاهی نیز برای متفرق کردن مردم تیر هوایی شلیک می‌کردند.

با پررنگ شدن اعتراض‌ها به رژیم استبدادی پهلوی در یازدهم شهریور ماه بازاریان قزوین دست به اعتصاب زدند و کرکره مغاره‌های خود را پایین کشیدند.

با گسترده شدن اعتراضات مردمی در هفدهم شهریور ماه در قزوین حکومت نظامی اعلام و منع عبور و مرور عمومی اعمال شد.

در ۲۴ مهر ماه شهروندان قزوینی که از ادامه حکومت نظامی و جنایات رژیم ستم شاهی به ستوه آمده بودند به خیابان‌ها ریختند و خواهان لغو حکومت نظامی، مجازات عاملان کشتار مردم و آزادی زندانیان سیاسی و مبارزان انقلابی شدند، در جریان درگیری بین انقلابیون و نیرو‌های رژیم برخی از شهروندان قزوین مجروح و شهید شدند و همچنین مدارس و مغازه‌های شهر نیز تعطیل شدند.

اعتصاب اصناف قزوین به این روز محدود نشد، بلکه آن‌ها ۲۸ تا ۳۰ آبان در همبستگی با روحانیون و رهبری انقلاب حضرت امام خمینی (ره) و اعتراض به جنایات رژیم ستم شاهی و سرکوب انقلابیون و کشتار مردم و محکوم کردن این اعمال مغازه‌های خود را تعطیل کردند.

مجالس عزاداری ماه محرم در آذر ماه نیز با وجود فشار و سرکوب ماموران رژیم ستم شاهی به شکل پررنگ‌تر از سال‌های گذشته در قزوین برگزار شد و قزوینی‌ها دستور امام خمینی (ره) در برپایی مجالس سوگواری حسینی (ع) را به خوبی اطاعت کردند.

هفتم دی، پیشانی مردم قزوین در مبارزات علیه رژیم ستم شاهی 

ششم دی ماه نیز هزاران تن از مردم قزوین به حمایت از امام خمینی (ره) به خیابان‌ها ریخته و فریاد "مرگ بر شاه" سردادند که ماموران رژیم ستم شاهی اقدام به شلیک به آن‌ها کرده و پنج تن را به شهادت رساندند و تعدادی از انقلابیون را نیز مجروح کردند.

روز هفتم دی ماه روز مهم و البته تلخی برای انقلابیون قزوین بود، یکی از افسران ارتش رژیم ستم شاهی که با خودروی نظامی به طرف پادگان در حرکت بود، پس از شنیدن شعار‌های "درود بر خمینی" و "مرگ برشاه" به قصد زیرگرفتن جمعیت تظاهرکننده در خیابان پادگان به سمت آن‌ها حرکت کرد و در پی این اقدام جنایتکارانه ۹ نفر که عمده آن‌ها دانش آموزان نونهال بودند مجروح و شهید شدند.

در این روز همچنین جمع بسیار زیادی از شهروندان قزوینی به خیابان‌ها آمده و یاد و خاطره شهدای روز قبل را گرامی داشتند و ماموران رژیم ستم شاهی که از این حضور عظیم و باشکوه وحشت زده شدند اقدام به تیراندازی و شلیک با مسلسل به سوی جمعیت کردند که به گفته شاهدان عینی در آن روز نزدیک به ۲۰ تن در پی این اتفاق جنایتکارانه به خیل شهدای انقلاب پیوستند.

کشتار مردم قزوین به دست عوامل رژیم ستم شاهی به حدی شدت یافته بود که جمعی از افسران و درجه داران ارتش در لشگر قزوین اعتراض و اعتصاب کردند و برای خاموش کردن و راضی نگه داشتن آنها، رژیم شاهنشاهی فورا اقدام به کمک‌های مالی و رفاهی به افسران و درجه داران لشگر قزوین کرد.

در پی به شهادت رسیدن جمعی از انقلابیون و راهپیمایان علیه رژیم ستم شاهی حضرت امام خمینی پیامی را خطاب به مردم قزوین و همچنین شهر‌های مشهد و کرمانشاه که در این روز‌ها شهدای زیادی تقدیم کرده بودند به شرح زیر صادر کرد:

"درود بر ملت مظلوم ایران، رحمت خدای متعال بر مردم شجاع و آگاه که برای احقاق حق خود قیام نموده و تا پای جان و مال ایستاده. سلام بر اهالی محترم مشهد مقدس و قزوین و کرمانشاه و سراسر ایران که در این روز‌ها با مصیبت ­های گوناگون و وحشی گری ­های دژخیمان شاه و دولت یاغی نظامی و حکومت سفاک روبه‏ رو شده و با دادن هزاران کشته و زخمی دلاورانه مقاومت کرده و می‏ کنند! "

در ششم بهمن ماه عوامل رژیم ستم شاهی مزدوران خود را به بهانه حمایت از قانون اساسی و مقابله با آشوب با انواع سلاح‌های سرد به مقابل راهپیمایان فرستادند که موجب درگیری بین انقلابیون و مزدوران رژیم ستم شاهی در خیابان‌های مرکزی قزوین شد.

شادی قزوینی‌ها از بازگشت امام به میهن اسلامی و پیوستن نظامیان به انقلابیون

۱۲ بهمن ماه همزمان با سراسر ایران، با ورود حضرت امام خمینی (ره) به میهن اسلامی مردم قزوین به خیابان‌ها ریختند و با پخش شیرینی و شکلات و روشن کردن چراغ خودرو‌های خود و زدن بروق ممتد به جشن و شادی پرداختند.

مردم قزوین در شانزدهم بهمن بار دیگر به خیابان‌ها آمدند و در حمایت از امام خمینی (ره) و انتخاب مرحوم بازرگان به نخست وزیری راهپیمایی کردند، این راهپیمایی‌ها تا روز ۲۲ بهمن ادامه داشت و در این روز با اعلام سقوط رژیم شاهنشاهی و پیروزی انقلاب، مردم بار دیگر با پخش گل و شیرینی و روشن کردن چراغ خودرو‌های خود و بوق‌های ممتدی به شادی پرداختند و جشن گرفتند.

در این روز همچنین جمعی از نظامیان به صفوف مردم انقلابی پرداختند و همراه تظآهرات کنندگان پیروزی انقلاب اسلامی را جشن گرفتند.

انتهای پیام/پ