به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، استفاده از سازمان‌های اطلاعاتی و امنیتی ریشه در تاریخ دارد و اکثر حکومت‌ها از این مساله بی‌نیاز نبوده و نیستند، اما گاهی برخی حکومت‌ها رنگ کاملا غیرانسانی به این موضوع زده و جنایت را در تاریخ به نام خود سند می‌زنند؛ ایران نیز در عصر پهلوی از این قاعده مستثنا نبود و در این زمینه تدابیر مختلفی اندیشیده شد و سازمان‌های گوناگونی به‌وجود آمد.

ساواک؛ مهم‌ترین ارگان اطلاعاتی و امنیتی محمدرضا پهلوی بود که لایحه تشکیل آن در تاریخ ۱۰بهمن ۱۳۳۵ هجری شمسی در کابینه حسین علا به تصویب نهایی مجلس سنا رسید و پس از آن تبدیل به نامی شناخته شده در تاریخ ایران همراه با رعب و وحشت شد.

ساواک و خفقان
تا اواخر عمر رژیم پهلوی، ساواک با مداخله در امور داخلی نقش تاثیرگذار و قابل توجهی در ایجاد فضای وحشت و خفقان در جامعه ایران ایفا کرد و با بی‌رحمی تمام از هیچ تلاشی برای بقای رژیم پهلوی چشم‌پوشی نکرد.

شکل‌گیری ساواک تحول بزرگی در ساختار اطلاعاتی کشور محسوب می‌شد و نطفه مرکزی ساواک در زمان فرمانداری نظامی تیمور بختیار، در سال‌۱۳۳۲ بسته شد و تشکیلات ساواک زیرنظر مستشاران آمریکایی بود و آمریکایی‌ها پس از کودتای ۲۸‌مرداد به‌دنبال اعمال نفوذ بی‌چون و چرای خود در ایران بودند و با بهره‌گیری و حمایت فنی بی‌حد تمام سعی خود را برای دستیابی به هدف انجام دادند.

تأسیس نامیمون یک سازمان
از همین رو در مطبوعات روز چهارشنبه ۱۱مهر‌۱۳۳۵ خبری منتشر شد، مبنی بر اینکه تشکیل سازمان مذکور به تأیید هیأت دولت رسیده است. در روزنامه اطلاعات نوشته شد: «امروز در جلسه هیأت وزیران تصویب‌نامه مربوط به اجازه تأسیس سازمان امنیت به تصویب رسیده و دولت اجازه داده است که مطالعه برای تأسیس این سازمان شروع شود، معاونان سازمان امنیت در فرمانداری نظامی مشغول کار شدند و هفته آینده لایحه اختیارات سازمان امنیت برای مقابله با اخلال‌گران و جاسوسان، را با قید فوریت تقدیم مجلس می‌کند و به مجرد تصویب این لایحه قانونی، مأموران سازمان وظایف خود را به اجرا بگذارند.

مجلسین باید قانون اختیارات آن را به تصویب برسانند تا رسما مشغول کار شود... این اداره جزو نخست‌وزیری است و رییس دولت در مقابل مجلسین [سنا و شورای‌ملی]مسوول این سازمان خواهد بود».

با تأسیس ساواک نگرانی‌های مردم ایران از گذشته بیشتر شد و با تأسیس این سازمان، سرکوب‌ها و کشتار‌ها بیش از پیش ادامه پیدا می‌کرد و مردم بیشتر از پیش نسبت به حکومت وحشت‌زده می‌شدند.

ولی برای اینکه مردم با این سازمان مخالفت نکنند و تجمعات شکل نگیرد گفته شد که مانند همه سازمان‌های مشابه در دنیا، فعالیت آن جلوگیری از عملیات خرابکارانه و اقداماتی است که مخالف مصالح کشور است.

پایان شکنجه
نقش ساواک در کشتار مردم و شکنجه انقلابیون و معترضان بسیار مورد توجه مورخین قرار گرفته است و تأثیر بسزایی در تاریخ معاصر دارد. ساواک حالا به نامی آشنا در تاریخ ما تبدیل شده که هموطنان بسیاری را مورد آزار و اذیت قرار داده است. قتل عام، کشتار و شکنجه حالا سه‌گانه‌ای است که ساواک برای بخشی از تاریخ کشور بزرگ ایران به یادگار گذاشته است و پرداختن به آن برای شناخت تاریخ و وقایع مهم تاریخی ضرورتی انکار‌ناپذیر است.

نقش این سازمان بی‌رحم در مقابله با مردمی که پیش از انقلاب به‌دنبال تغییرات در داخل کشور بودند و از هر راهی می‌رفتند به بن‌بست می‌رسیدند، نکته‌ای فراموش نشدنی است. ساواک با حمایت سازمان‌های امنیتی آمریکا و رژیم صهیونیستی تمام تلاش خود را برای حفظ تاج و تخت و بقای منافع خارجی‌ها انجام داد؛ منافعی که با بیداری ملت ایران با رهبری و هدایت‌های بی‌نظیر امام خمینی ره نقطه عطفی در تاریخ شد و همه به آن اذعان دارند.

ثمره این اتفاق پیروزی ملت و الگوسازی برای ملت‌های آزاده جهان بود. با انقلاب ساواک به پایان راه خود رسید و موتور شکنجه و تحقیر ملت ایران نیز متوقف شده و مردم از دست شقی‌ترین افراد تاریخ نجات پیدا کردند. تاریخ پهلوی پر است از بی‌رحمی‌هایی که قلب هر ملتی را می‌آزارد و فراموش کردن آن بسیار سخت است.

در همین زمینه گفت‌وگویی با مسعود رضایی، کارشناس مسائل تاریخی داشتیم. مسعود رضایی گفت: برای بررسی مسأله ساواک در ابتدا باید ماهیت رژیم پهلوی را مورد توجه قرار دهیم چرا‌که ساواک ابزاری در اختیار پهلوی بود که برای ماندگاری خود از آن استفاده می‌کرد.

وی با برشمردن ویژگی‌های بارز رژیم پهلوی گفت:رژیم پهلوی سه ویژگی عمده داشت که اولین آن‌ها بحث وابستگی به بیگانه بود، ماهیت استبدادی و سرکوبگری ویژگی دیگر و رژیم ضد اسلامی بودن که هدفش در دراز مدت ریشه کنی اسلام در جامعه ایرانی بود به‌عنوان ویژگی بارز دیگر این رژیم بود.

بیشتر بخوانید

سرکوب نیرو‌های اسلامی
این مورخ وپژوهشگر تاریخ معاصر ادامه داد: یک چنین رژیمی تلاش می‌کند برای اینکه مخالفان خودش را سرکوب کند یک دستگاه اطلاعاتی به‌وجود بیاورد که در این مسیر به آن کمک کند تا اگر کسی مخالف آن بود سرکوب کند ودر این مسیر به‌خصوص نیرو‌های اسلامی را مورد سرکوب قرار دهد.

ساواک با این ایده و به‌عنوان ابزار امنیتی در سال‌۳۵ تأسیس شد تا بتواند از چنین رژیمی حفاظت کند و او را در سرکوب مخالفان یاری دهد. رضایی به حامیان ساواک هم اشاره و تصریح کرد: پهلوی به‌دلیل وابستگی به بیگانگان در همه امور از جمله اقتصادی و سیاسی حمایت می‌شد، در این زمینه یعنی امنیتی و اطلاعاتی هم از اربابان خود حمایت می‌شد و ساواک با پشتیبانی کامل آمریکا و انگلیس و همپیمانان‌شان در منطقه یعنی رژیم صهیونیستی مورد حمایت قرار می‌گرفت.

نقش ساواک در کشتار مردم و شکنجه انقلابیون و معترضان بسیار مورد توجه مورخین قرار گرفته است و تأثیر بسزایی در تاریخ معاصر دارد. ساواک حالا به نامی آشنا در تاریخ ما تبدیل شده که هموطنان بسیاری را مورد آزار و اذیت قرار داده است. قتل عام، کشتار و شکنجه حالا سه‌گانه‌ای است که ساواک برای بخشی از تاریخ کشور بزرگ ایران به یادگار گذاشته است و پرداختن به آن برای شناخت تاریخ و وقایع مهم تاریخی ضرورتی انکار‌ناپذیر است

اعترافات شکنجه‌گران
این مورخ با بیان اینکه ارتباط و پیوند ساواک با دستگاه‌های اطلاعاتی و امنیتی رژیم اسرائیل، انگلیس و آمریکا محسوس بود، گفت: در این مسیر حتی ساواک در پیش گرفتن روش‌های سرکوب‌گرانه از همپیمانان غربی خود پیشی می‌گرفت و با شدیدترین وجه ممکن مخالفان را سرکوب و مورد شکنجه قرار می‌داد.

نمونه‌های زیادی از این دست وجود دارد و زندانیان سیاسی که با پیروزی انقلاب آزاد شدند خاطرات خود را در این زمینه بازگو کردند که عمق فاجعه را نشان می‌دهد و به‌عنوان نمونه عزت مطهری یا احمد احمد و دیگران خاطراتی در این رابطه دارند.

وی افزود: در ابتدای انقلاب هم شکنجه‌گرانی مثل آرش، تهرانی و کمالی و دیگران که بازداشت شدند به این نوع از شکنجه‌ها اعتراف کردند و ابزار‌و‌آلات شکنجه هم در صدا و سیما نشان داده شده است. حد خشونت در ساواک به شدت بالا بود و اینطور روش‌ها را به کار می‌گرفتند. نکته مهم این است که تمامی این قضایا زیر نظر شاه بود.

درست بود که ساواک به لحاظ چارت رسمی و اداری زیر مجموعه نخست‌وزیری محسوب می‌شد، اما با توجه به اینکه درآن دوره اثری از مشروطه باقی نمانده نبود و نخست‌وزیر مطیع شاه بود، تمامی امور مربوط به نخست‌وزیری هم زیر نظر خود شاه قرارداشت و با دستور مستقیم خود شاه انجام می‌شد. به‌عنوان مثال ارتشبد نصیری وظیفه خود نمی‌دانست که به نخست‌وزیر به‌عنوان مافوق رسمی خود گزارش دهد بلکه گزارش دهی‌ها مستقیم به شخص شاه انجام می‌شد.

لکه سیاه تاریخ پهلوی
وی در خصوص قتل عام‌ها و شکنجه‌ها در دوره پهلوی هم گفت:ساواک ابزار را تا حدودی از آمریکا و انگلیس دریافت می‌کرد و وسیله شکنجه و شوک‌های الکتریکی به نقاط حساس بدن و وسایلی موسوم به آپولو که باعث می‌شد هیچ حد و مرزی در شکنجه نداشته باشند. ساواک به‌نحوی شکنجه می‌کرد که آثار شکنجه بر بدن فرد شکنجه شده تا پایان عمر باقی می‌ماند که از جمله آن‌ها می‌توان به شهید رجایی اشاره کرد. حتی بعضی‌ها هم زیر شکنجه به شهادت می‌رسیدند که از جمله آن‌ها به آیت‌الله غفاری و آیت‌الله سعیدی و دیگران می‌توان اشاره کرد.

رضایی شکنجه‌ها و قتل عام‌های ساواک را لکه سیاه پهلوی دانست و افزود: این‌ها در آن زمان وجود داشت و یک لکه سیاهی هست که از دامن رژیم پهلوی پاک نمی‌شود و آنچه تحت عنوان قتل عام یا به اصطلاح کشتن زندانیان گفته می‌شود در این زمینه هم مواردی وجود داشته است. وقتی یکی از مسوولان کمیته مشترک یعنی تیمسار زندی ترور می‌شود به تلافی آن تعدادی از زندانیان را در تپه‌های اوین بدون محاکمه اعدام می‌کنند.

خاطرات تلخ دباغ
وی با بیان اینکه کسانی که زیر شکنجه کشته می‌شدند مسله مهمی برای ساواک نبودند، اظهارداشت: بحث شکنجه‌ها در خاطرات آمده و می‌شود گوشه‌هایی از آن را بازگویی کرد. خانم دباغ که حتی دخترش را برای اخذ اعترافات وی جلوی چشمانش شکنجه کردند هم در خاطرات خود به شکنجه‌های ساواک اشاره کرده است.

این شکنجه‌ها در مورد تمامی زندانیان اعم اززندانیان سیاسی اسلامی‌ها، چپ‌ها و مجاهدین خلق اعمال می‌شده و برخی‌ها مقاومت می‌کردند و برخی‌ها هم طاقت مقاومت نداشتند و در واقع تسلیم شدند که از جمله آن‌ها می‌توان به وحید افراخته به‌عنوان عضوی از سازمان منافقان اشاره کرد که تسلیم ساواک می‌شود و اعترافات گسترده‌ای می‌کند که باعث لو رفتن نیرو‌های سازمان می‌شود یا برخی دیگر مثل پرویز نیکخواه و دیگران که دستگیر می‌شوند و به رژیم پهلوی ملحق شدند.

منبع:روزنامه صبح نو

انتهای پیام/