سعید صادقی، عکاس انقلابی در گفت‌و‌گو با خبرنگار حوزه تجسمی گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، درباره عکاسی در روز‌های انقلاب اسلامی گفت: نهم بهمن در میدان مخبرالدوله عده‌ای به طرفداری از سلطنت و عده‌ای در جهت انقلاب شعار می‌دادند؛ از هر دو زاویه عکس گرفتم و بین دو جهت درگیری جا به جا می‌شدم. این واقعه زمانی رخ داد که چند روزی از رفتن شاه گذشته بود. شور و نشاط مردم ایران باعث می‌شد، من و دوربینم آزادانه در خیابان‌های تهران بدون احساس ذره‌ای خستگی، گرسنگی و تشنگی لحظه‌های وقوع انقلاب را ثبت کنیم.

بیشتربخوانید

• ناگفته‌های عکاس انقلابی از عکس‌هایی که هرگز چاپ نشد!

وی افزود: حقیقتا احساسات مردمی به خودم و دوربینم جان می‌دادند. باعث می‌شد نسبت به وقایع انقلاب و نقش مردم در بروز آن وقایع احساس غرور کنم. مردم آرزو داشتند به آزادی و زندگی‌ باکرامت و عزت برسند. برای همین در میدان انقلاب حضور داشتند. در واقع نفس‌های مردم، عکاس لحظه‌های انقلاب بود و من و دوربینم در آنجا فقط یک وسیله بودیم.

این عکاس انقلابی ادامه داد: در روز ورود امام خمینی (ره)، دور خیابان انقلاب اسلامی قدم می‌زدیم و مردم روی خط سفید گل ردیف کرده بودند. استادان دانشگاه جلوی دانشگاه تهران حضور داشتند؛ جمعی از روحانیان را هم آنجا دیدم. زمانی که جمعیت زیاد شد متوجه ورود امام خمینی (ره) به تهران شدیم و فهمیدیم مسیر امام خمینی (ره) تغییرکرده است و به سمت بهشت زهرا رفتند. از آنجایی که امکان رفتن با ماشین نبود با پای پیاده به سمت بهشت زهرا رفتیم. اواخر صحبت‌های امام خمینی (ره) به بهشت زهرا رسیدم و تنها از جمعیت عکس می‌گرفتم. در آن روز حس بسیار خوبی داشتم. ۱۲ بهمن  حس پیروزی آن شعار‌ها بود که از در سه چهار ماه قبلش شنیده می‌شد.

صادقی ادامه داد: از ماه رمضان سال ۵۶، انقراض حکومت پهلوی را از روی تردد در سفارتخانه‌ها و رفتار ژنرال‌های آن زمان احساس می‌کردیم. احساس پیروزی انقلاب اسلامی ایران از دوازده فروردین ماه بیشتر شد. با محمدرضا آل پیام و مرتضی باقری تیم سه نفره‌ای بودیم که در زمینه عکاسی و گرفتن فیلم هشت فعالیت می‌کردیم. حاصل این همکاری به ساخت مستند لیله القدر متنهی شد. تنها فیلمی که وقایع پنج شش ماه منتهی به انقلاب اسلامی را به شکل‌های مختلف در دانشگاه‌ها و خیابان‌ها روایت می‌کرد، شوق بدنه اجتماعی ما نسبت به انقلاب عمیق‌تر بود. یعنی مردم آرزو و رویاهایشان را در انقلاب در حال شکل گیری جستجو می‌کردند.

وی بیان کرد: پس از شکل گیری روزنامه جمهوری به دیدار امام خمینی (ره) رفتیم. ایشان فقط چهره‌ها را نگاه می‌کردند که جوان بودند. ورود یک روزنامه در دل جامعه انقلاب برایشان مهم بود. روزنامه‌ای صاحب امتیازش مقام معظم رهبری و شهید بهشتی بودند بودند. این مسئله برایشان اعتماد و اطمینان خوبی را ایجاد می‌کرد؛ اینکه یک روزنامه که چشم انقلاب است، در حال شکل گیری است. هویت و شخصیت عکاسی ایران با وقوع انقلاب اسلامی تغییر کرد. یعنی حضور مردمی در انقلاب اسلامی و جنگ در حقیقت عکاسی شخصیت جدیدی پیداکرد. در سکوت خاموش خود با زیرپوست‌ها حقیقت را حرکت می‌دهد.

این عکاس انقلابی ادامه داد: ذهنیت عکاسان نسبت به وقایع ده ساله اول انقلاب، شورش‌های خیابانی عکاسی بود که درست دیدن و خوب دیدن را به بدنه اجتماعی شان وارد کرد. عکاسانی که شاتر دوربینمان در خدمت آن وقایع بود و علاوه بر گواهی سندیت باور منطقی آن واقعه را روایت می‌کردند، نشان می‌دادند که چه حد منافع ملی در وقایع وجود داشته است. چون نگاه عکاسی شاتر زدن نیست آن نگاه عکاس و چیدن آن لحظه اهمیت دارد. به همین دلیل است که عکاسی در نگاه‌های هرعکاسی با یکدیگر تفاوت دارد.

وی اظهار کرد: هنوز نسبت به ذات عکاسی انقلابی درست و با دقت پژوهش و نقدی صورت نگرفته است. عکاسی، مستند مستقیم و عینتی است که با آن درگیرید .انتخاب آن عینیت به عهده عکاس است به همین دلیل هنوز ذات عکاسی انقلاب مشخص نشده است. عکاسی ایران توانسته در تنومندی قدرت حرفی برای گرفتن داشته باشد، اما در بدنه ملی ما نقش سازنده‌ای نیافته است.

این عکاس انقلابی بیان کرد: این روزها شکل عکاسی و جامعه ما تغییر کرده است. در زمان انقلاب اسلامی محتوا در عکاسی ما بر فرم غلبه داشت، اما امروز برعکس است. آن باور‌ها و اعتقاداتی که ما با آن عجین بودیم در جهان امروز به شدت فرق کرده است. فقط نوع تجربه هاست که می‌تواند کمک کننده باشد؛ چراکه وقایع را به قدرت متصل کردیم. عکاسان جوان از آن حقیقت فاصله گرفتند، درحالی که می‌توانستند از تجربه ما استفاده کنند. اعتقادات ما براساس بدنه اجتماعی ما بود.

صادقی اظهار کرد: هنرما هنر فردی نبود. کنار هم بودیم که با نفس‌های ملی عکسمان در قاب جمع می‌شد. انتخاب و چیدن لحظه‌ها با من بود و مردم فضا را می‌ساختند. فداکاری‌ها و از جان گذشتگی‌های دوران هشت سال دفاع مقدس در تاریخ ما یگانه بود. در درگیری‌های خیابانی اوایل انقلاب در پاوه و سنندج حضور داشتیم. حوادثی که بر انقلاب گذشته بود آن ذهینیتی که نسبت به انقلاب داشتیم احساسمان نسبت به انقلاب بود. انقلاب ما بدون نفس مردمی نمی‌توانست آن ابهت و پیروزی را پیداکند.

انتهای پیام/