به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان ازقم، درست یک سال پیش بود که با مهارت و حساسیت کادر درمان قم، نخستین موارد ابتلا به کرونا در کشور تشخیص داده شد، از بد ماجرا اما، هر دو بیمار بخت برگشته، در همان روز‌های نخست ابتلا، قربانی این ویروس ناشناخته شدند، مرگ تاسف بار این دو شهروند قمی، اما نه تنها چندین خانواده را داغدار کرد، بلکه اتفاقی عجیب را در کشور و حتی بیرون از مرز‌ها رقم زد، در حرکتی به دور از اخلاق حرفه ای، رسانه‌های کشور و بی بی سی معلوم الحال، قم را کانون کرونا معرفی کردند و همه آن چه را که تا چند روز پیش علیه ووهان چین می‌نوشتند، به یک باره روانه قم کردند، این موج رسانه‌ای که پس از چند ماه در کشور فروکش کرده بود، حالا در آستانه یک سالگی کرونا بار دیگر، آن هم نه از سوی مردم عادی، بلکه از لسان یک مسئول بهداشت و درمان جانی دوباره گرفته است، موجی در قالب قم هراسی، و در پوششی جدید به نام «عدم رعایت شیوه نامه ها».

یک سال قبل...

بیش از ۸۰۰ کیلومتر راه را طی کرده، بی خوابی و رانندگی طولانی شب گذشته حسابی خسته و کلافه اش کرده، پیرمردی حدود ۶۰ ساله که مسافر شیراز است، می‌گوید: بخاری ماشینم خراب است، طول مسیر را با دلهره آمده ام که مبادا ماشینم در این سیاهی زمستان خراب شود و در راه بمانم.

چهار جوان در ورودی شهر شیراز سد راهش شده اند و می‌گویند: حق ورود به شهر را نداری.

پیرمرد تنها که در وانت سواری سفید رنگ خود نشسته می‌گوید: کسی نگفته نمی‌توانیم سفر کنیم، بارم تخم مرغ است، تا همین حالا هم نصف بارم به خاطر بدی جاده و آسفالت شکسته، قصدی برای ماندن ندارم، بارم را تحویل می‌دهم و بر می‌گردم.

یکی از آن‌ها که جوان‌تر و عصبی‌تر از دیگران است با دست ضربه‌ای به سر پیرمرد می‌زند و می‌گوید: مگر نگفتم برگرد، زود باش تا مریضمان نکردی...

این برشی کوتاه بود از مجموعۀ بدرفتاری‌ها با شهروندان قمی، هم زمان با شروع کرونا در کشور، سال گذشته و بهار امسال تصاویر زیادی از برخورد نامناسب با شهروندان قمی که به دیگر استان‌ها سفر کرده بودند منتشر شد، حتی در یکی از این ویدئو‌ها در شمال کشور، بعد از زد و خورد مشخص شد که فردی که مورد تعرض مردم بومی قرار گرفته از اهالی شهر‌های شمالی است و تنها پلاک ماشین متعلق به قم بوده.

این برخورد‌های خشن و خلاف شرع و قانون با شهروندان قمی و حتی با خودرو‌های پلاک قم، تنها واکنشی بود به انتشار یک خبر؛ "کرونا از قم شروع شد"

در اسفند سال گذشته فضای مجازی و خروجی بسیاری از خبرگزاری‌ها به دنبال منشا داخلی کرونا بودند و جالب اینجا بود که بسیاری از آن‌ها به یک نام می‌رسیدند: قم؛ شهری که نه فرودگاه دارد و نه مرز بین المللی، شهری در مرکز کشور که عده‌ای تلاش کردند، تنها به دلیل این که اولین موارد ابتلا به کرونا در آن تشخیص داده شد، در ذهن مردم، قم را با کرونا و منشاء این ویروس گره بزنند.

اصل ماجرا...

با گذشت نزدیک به یک ماه از این ماجرا و سیل خروشان هجمه‌های رسانه‌ای علیه شهروندان قمی که همراه بود با افزایش موج "قم هراسی"، معاون وزیر بهداشت در برنامه‌ای تلویزیونی اعلام کرد: "کرونا هم زمان با قم در شهر‌های دیگر هم وجود داشته و تنها کادر درمان قم توانسته اند این بیماری را شناسایی کنند. "

آقای حریرچی در برنامه "عصر" شبکه افق گفت: "شیوع کرونا و گره زدن نام این بیماری به یک شهر و شهروندان آن، باعث حملات ناجوانمردانه‌ای به قم شد، در صورتی که مشخص شده در شهر‌های دیگر حتی بیش و پیش از قم نیز کرونا وجود داشته است. "

این حملات، که به تعبیر معاون وزیر بهداشت درمان و آموزش پزشکی "ناجوانمردانه" قلمداد شد، تا ماه‌ها ادامه داشت و هر روز شاهد خبر و برخورد‌هایی خشن با شهروندان قمی بودیم، شایعات زیادی هم در آن زمان پخش می‌شد، شایعاتی که جستجوی ساده در فضای مجازی، بخش زیادی از آن‌ها را یادآوری می‌کند:

از شهریور کرونا در قم وجود داشته
بیش از یک میلیون نفر در قم به کرونا مبتلا شدند
کرونا از قم شروع شد و به چین رفت
کار به جایی رسید که حتی مجری و خبرنگار معروف صدا و سیما که خود تحصیل کرده علوم پزشکی ست، با اوج گیری کرونا در ماه‌های میانی سال، در اظهاراتی عجیب گفت: کرونا به کانون خود، یعنی قم برگشته!

این شایعات به قدری بزرگ و غلوآمیز بود که شاید هیچ بیننده و شنونده‌ای باور نمی‌کرد، اما یکی از آن‌ها که بیشتر از بقیه پخش شد این بود:

"۶۰۰ طلبه‌ی چینی کرونا را به قم آوردند"

موضوعی که درستی یا نادرستی آن را جامعه المصطفی العالمیه (مرکز آموزش طلاب غیر ایرانی) روشن می‌کرد، آقای اسلامی طلبه‌ای میانسال است و مسئول آموزش جامعه المصطفی، در گفت وگویی که با او داشتم برگه‌هایی را نشان داد که ثابت می‌کرد "تنها دو طلبه چینی در قم تحصیل می‌کنند. "

او در پاسخ به سوالم مبنی بر این که شاید هم این دو نفر کرونا را به قم آورده باشند، گفت: "این دو طلبه در نیمسال دوم تحصیلی سال قبل، مرخصی گرفته بودند و اصلاً در آن زمان در ایران نبودند. "

هرچند این گونه پاسخ‌ها هیچ گاه در فضای خبری-مجازی و همچنین تحلیل مفسران و تحلیلگران، فرصتی برای روشن کردن ماجرا پیدا نکرد، اما رفته رفته با گسترش بیماری و تشخیص آن در سراسر کشور، کم اهمیت شد.

اما حالا با گذشت نزدیک به یک سال از این شایعات و انگشت‌نما کردن قم، بار دیگر اسم این شهر بر سر زبان‌ها افتاده، به طوری که سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا در جلسه‌ای گفت: "مطمئنم در قم شاهد پیک دوباره بیماری خواهیم بود. "

آقای رئیسی گفت: " هیچ گونه پروتکلی در قم رعایت نمی‌شود چه در نماز جمعه‌ای که برگزار کردند چه در مراسم عزا و عروسی ".

در جلسۀ آن روز ستاد ملی مقابله با کرونا، عکسی از یک هیئت عزاداری در قم که تا حدی شیوه نامه‌های بهداشتی در آن رعایت نشده بود به تصویر درآمد، در این جلسه، اما هیچ تصویری از دیگر عزاداری‌ها و نماز جمعه قم به نمایش گذاشته نشد.

شنیدن کی بود مانند دیدن...؟

برای روشن شدن ماجرا و مشاهده میدانی آن چه این روز‌ها در سطح شهر جریان دارد، باید به مرکز شهر برویم. اطراف حرم، خیابان اراک، جایی که مسافران زیادی تردد می‌کنند و توقفگاه اصلی مسافران و زائران است، این خیابان دیگر هیچ شباهتی به سال‌های پیش ندارد، خیابانی که به واسطه حضور زوار از مکان‌های شلوغ و پر رفت و آمد قم بود، حالا، اما از مجموع ۳۳ باب مغازه‌ای که فقط از سه راه خورشید تا پل آهنچی وجود دارد، ۱۷ مغازه کلاً تخلیه کرده اند، آن‌ها هم که باقی مانده‌اند، هم صاحبانشان حوصله ندارند و هم کسب و کارشان رونقی ندارد، شاید همین کسادی بازار این طور کم حوصله شان کرده باشد.

یکی از این مکان‌های کسب و کار، بستنی فروشی است، مغازه ۳۰-۴۰ متری، یک دست سفید.

با فروشنده اش که هم کلام شدم می‌گفت: ماه هاست که دخل مغازه جواب هزینه آب و برق و اجاره را نمی‌دهد.

محمد می‌گوید ماه آینده قرارداد اجاره تمام می‌شود و او هم این واحد را تعطیل می‌کند. پرسیدم چرا؟ جواب داد: از ساعت هشت و نیم صبح تا حالا که نزدیک اذان ظهر است، هیچ مشتری‌ای نداشته ام، نزدیک یک سال است که وضع همین است.

او می‌گفت: مغازه‌هایی که سال گذشته اجاره شان بالای ۱۰ میلیون بود، حالا ماهی ۳۰۰ – ۴۰۰ هزار تومان برای اجاره گذاشته اند با این حال کسی متقاضی نیست، چون می‌داند همین مبلغ کم از این وضع کاسبی در نمی‌آید.

با رد شدن از کنار کرکره‌های پایین کشیده شده مغازه‌ها در خیابان اراک، در طرف دیگر خیابان و در کنار پل آهنچی به ۲ مسافر برخوردم، لهجه شان می‌گفت اهل اصفهان اند، از آن‌ها که پرسیدم: "چرا به قم آمده اید؟ از کرونا نمی‌ترسید؟ " مردی مسن تر، تقریبا ۵۵- ۶۰ ساله که چمدانی به دست داشت جواب داد: "اولش می‌ترسیدیم، اما مردم قم واقعا رعایت می‌کنند، مسافر دوم کاملا از ما فاصله گرفته بود و چند متری دور‌تر ایستاده بود، مشخص بود تمایلی به صحبت ندارد، جوانی حدودا ۳۰ ساله که هم دستکش و طلق محافظتی (شیلد) داشت، هم دو عدد ماسک سه لایه بر صورت.

از مرد مسن‌تر علت رفتار همراهش را پرسیدم، گفت: در شهر خودمان اصلا نه ماسک می‌زند نه کلا رعایت می‌کند، اما هنوز از قمی‌ها می‌ترسد.

مسافر این طور ادامه داد: امروز دادگاه داشتیم و مجبور بودیم به قم بیاییم، پسرم از صبح که به قم رسیدیم تا الان لب به چیزی نزده.

هرچند هنگام صحبت کردن با مسافر بیشتر از ۲ متر فاصله داشتیم، اما پسرش به قدری از ما دور بود که تقریبا مجبور بود داد بزند تا صدایش به ما برسد، من که دیدم همراه مسافر طاقت منتظر ماندن ندارد چیز دیگری نپرسیدم، اما خودش در ادامه گفت: در شهر ما کمتر کسی پیدا می‌شود که ماسک بزند، اما در قم بیشتر مردم ماسک دارند و فاصله اجتماعی را رعایت می‌کنند.

قم، نخستین شهر آبی کشور

یکشنبه بود، هوا کاملاً صاف و آسمان کاملا آبی، مثل وضعیت کرونایی قم که بیش از چهار هفته است که به رنگ آبی در آمده، قم "نخستین" استان کشور بود که از وضعیت زرد کرونایی وارد وضعیت آبی شد و هنوز هم آبی باقی مانده، گویا این هوای پاک و آسمان آبی تا روز جمعه در شهر ادامه دارد، آن چه کارشناسان هواشناسی به آن وضعیت نسبتاً پایدار جوی می‌گویند. لابد می‌گویند "نسبتاً پایدار" که اگر وضع تغییر کرد بتوانند از "سر" دیگرش بگیرند، اینجا، اما خیلی از چیز‌ها "سر" دیگری ندارد، مثل "رعایت شیوه نامه ها"، شیوه نامه‌هایی که یا رعایت نمی‌شود که در این صورت باید روز به روز بر تعداد مبتلایان و بیماران بستری اضافه شود، یا رعایت می‌شود که کاهش تعداد بیماران بستری گواه آن است، درست مانند توصیفی که این روز‌ها آمار دانشگاه علوم پزشکی از وضعیت کرونایی قم ارائه می‌دهد، آمار‌هایی که می‌گوید تعداد بیماران کرونایی بستری در بخش‌های بیمارستانی به کمتر از ۱۰۰ نفر رسیده و قم از نظر آلودگی به ویروس کرونا در رتبه ۳۱ کشور قرار دارد و دارای کمترین بیمار کرونایی بستری است، تعداد فوتی هایمان هم که در این یک ماه حدود ۶ نفر ثبت شده.

کاهش تعداد بیماران علاوه بر همکاری مردم نشان دهنده قوانین نسبتا سختگیرانه ایست که در مراکز تجمعی قم اجرا می‌شود، یکی از اصلی‌ترین مکان‌های تجمع، مصلای قدس و محل برگزاری نماز جمعه است، مکانی معنوی با گنبدی نقره‌ای رنگ که سقف آن بیش از ۱۰ متر ارتفاع دارد و بدون ماسک به کسی اجازه ورود نمی‌دهند، درست مثل مترو تهران، هرچند اینجا با مترو یک فرق اساسی دارد: در مترو تنها مسافر با ماسک اجازه ورود پیدا می‌کند، اما اگر داخل ایستگاه یا درون واگن ماسکش را بردارد، در بهترین حالت، جز مردم و شهروندان، کس دیگری به او تذکر نمی‌دهد، اما خادمان مصلای قدس مدام در حال نظارت بر رعایت شیوه نامه‌ها و استفاده از ماسک در داخل مصلی هستند.

حالا شاید نتوان کسی را که نمی‌خواهد در مترو ماسک بزند مجبور کرد از این وسیله محافظتی استفاده کند، اما حتماً زور هیچ کس به افرادی که در صف‌های شلوغ مرغ و گوشت یخ زده و روغن و ... می‌ایستند نمی‌رسد! چون اگر کسی توانش را داشت و می‌خواست، می‌توانست کاری کند که اساساً نیازی به تشکیل صفی چند صد متری برای یک یا دو عدد مرغ یا یک حلب روغن نباشد، این گونه صف‌ها این روز‌ها در شهر‌های مختلف و به ویژه پایتخت کم نیست، شلوغی‌ها و مراکز تجمع، با دلیل یا بدون دلیل هم کم نیست، اما گویا سرعت خودروی برخی افراد در "خط ویژه" مقابله با کرونا به قدری زیاد است که یا این صف‌ها را نمی‌بینند یا معتقدند کرونا به مردمی که بدون کمترین و کوچکترین نشانی از فاصله گذاری ساعت‌ها درگیر صف‌های مختلف اند، کاری ندارد.

خیره شدن به یک نقطه و ندیدن هم زمان نقاط ضعف و قوت، به دور از انصاف در داوری و پیچیدن نسخه برای شهروندان است، انگشت اتهامی هم اگر این روز‌ها به سمتی بلند می‌شود، بهتر است به قصد هدایت باشد نه انگشت نما کردن یک شهر و شهروندان، چرا که در این صورت نتیجه‌ای جز تخریب چهره یک شهر و مردمانش و گسترش تنش، درگیری بد اخلاقی و حتی بی اخلاقی نخواهد داشت، آن هم شهری که بر اساس احادیث متعدد، به آشیانه آل محمد معروف است، شهری که در سال‌های خفقان حکومت آل امیه و آل عباس وفادارترین شیعیان اهل بیت را در خود جای داده بود و هنوز هم پایتخت شیعیان جهان است، و بنا بر گفته صریح امام صادق علیه السلام روزی از این شهر علم به تمام دنیا منتشر می‌شود، کسی چه می‌داند، شاید روزی گره کور مبارزه با کرونا، به دست دانشمندان همین شهر باز شود.

منبع:صدا و سیما

انتهای پیام/ش