به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مشهد، تغییر سبک زندگی در عصر مدرن حتی کاربرد مصنوعات دست‌ساز یا صنایع دستی را هم کاهش داده است بطوری که بخش عمده صنایع دستی در حال فراموشی هستند لذا راهبرد بازاریابی در کنار دیگر راهبرد‌ها همچون نوآوری، تعریف کاربرد جدید و افزایش کیفیت محصول در شرایط کنونی اموری ضروری برای احیای صنایع دستی هستند.

این راهبرد‌ها نه تنها می‌تواند راهگشا و ضامن درآمد هنرمندان سازنده آن‌ها باشد بلکه تامین امنیت حرفه‌ای و حفظ هنر‌های سنتی و صنایع دستی را نیز در پی دارد.

در حالی که راهبردهایی چون بازاریابی و نوآوری به عنوان ضرورت‌های ارتقای جایگاه صنایع دستی مطرح می‌شود، مشکلات هنرمندان و صنعتگران این حوزه از جمله تامین اقلام و مواد اولیه، گرانی مواد اولیه، مشکلات حمایتی، معیشتی و مسائلی از این دست هنوز هم سایه سنگین خود را بر سر صنایع دستی انداخته‌اند.

هنر مقوله‌ای است که فعالان آن همیشه از عدم امنیت مالی و کمبود درآمد رنج می‌برند 

 

هنرمندان بسیار در رشته‌های گوناگون هستند که از مسائل و مشکلات مالی رنج می‌برند و گاه ناگزیر به روی آوردن به فعالیت‌هایی می‌شوند که یا مطابق میل و علاقه‌شان نیست یا اثربخشی چندانی ندارد و این وضعیت به کناره‌گیری از هنر و گرایش به سوی فعالیت‌های پردرآمدتر منجر می‌شود.

در این میان صنایع دستی یکی از این حوزه‌ها است که هنوز در کشور ما به جایگاه واقعی خود دست پیدا نکرده است که علت آن نیز عدم فروش مؤثر این تولیدات است که به عدم شناخت و عدم بازاریابی موثر آن‌ها باز می‌گردد.

محصولاتی که تا چند دهه قبل به عنوان ابزار مهم کار و زندگی مردمان سرزمین ایران مورد استفاده بودند این روز‌ها حال و روز خوشی ندارند و تنها تغییر کاربری، نوآوری و تعاریف جدید این محصولات است که می‌تواند موجب احیای آن‌ها و نجاتشان از دام فراموشی شود.

صنایع دستی و هنر‌های سنتی در دوره‌های مختلف به اقتضای نیاز و ضرورت زندگی به وسیله هنرمندان خلاق ایجاد شده و توسعه یافته است.

هنر‌ها و صنایعی که با دستان پرتوان، اذهان خلاق و سلیقه‌های نشأت گرفته از فرهنگ غنی به وسیله زنان و مردان هنردوست و هنرپرور تولید می‌شوند به خوبی تلاشی را که با فرهنگ و هنر درآمیخته است به نمایش می‌گذارند.

 

صنایع دستی ایران علاوه بر سابقه تاریخی هفت هزار ساله از تنوع، جذابیت و زیبایی خاصی برخوردارند که می‌توانند به عنوان یکی از تولیدات مهم هنرمندان ایران زمین در توسعه گردشگری و مبادلات فرهنگی نقش به سزایی ایفا کنند.

در این میان خطه تاریخی خراسان رضوی به عنوان میراث دار بخش عظیمی از فرهنگ و تاریخ ایران زمین در عرصه صنایع دستی و هنر‌های سنتی حرف‌های فراوان برای گفتن دارد.

از گذشته‌های دور تولیدات متنوع از هنر‌های دستی صنعتگران ایرانی در نقاط مختلف کشور رواج داشته است که برخی از آن‌ها به علت عدم حمایت و به حاشیه رفتن، محدود به پستو‌های خانه‌های قدیمی شده‌اند.

 

---

هم اکنون رشته‌های گیوه دوزی، جاجیم بافی، شعر بافی، چلنگری، خورجین بافی، صحافی سنتی، برک بافی، قفل سازی، علامت سازی و دباغی سنتی در خراسان رضوی منسوخ شده است و چادر شب بافی، پوستین دوزی، رنگرزی گیاهی، ساخت احجام سنتی، آینه کاری، نمد مالی، مسگری، چارق دوزی و گره چینی نیز در شرف نابودی قرار دارند.

در هر کدام از رشته‌های خورجین بافی، چاروق دوزی، گیوه‌دوزی و شعربافی که منسوخ شده تنها یک نفر در حال فعالیت است ، این در حالی است که تمام هنر‌های منسوخ شده یا در شرف فراموشی صنایع دستی قابلیت و توان تعریف کاربری و مصرف جدید را دارند و با این اقدام می‌توان از نابودی آن‌ها جلوگیری کرد.

 

در چنین شرایطی است که راهبرد بازاریابی و توجه و برنامه‌ریزی در این زمینه اهمیت و ضرورت خود را نمایان می‌کند و حرکت در این مسیر می‌تواند به عنوان راهی برای نجات هنر‌های سنتی و صنایع دستی از حاشیه و فراموشی محسوب شود.

کاربردی شدن صنایع دستی مقدم برهمه چیز

علی اصغر مونسان وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گفت: پیش از اینکه صنایع دستی را سوغات بدانیم و در این مسیر کار کنیم باید بر روی کاربردی شدن این محصولات کار کرد.

او افزود: باید با کاربردی کردن محصولات صنایع دستی به تبدیل این محصولات به محصولات عام پسند و با کاربری مورد قبول اقدام کنیم.

 وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با بیان اینکه فاخر بودن محصولات صنایع دستی به عنوان آثار هنری مورد توجه است، ادامه داد: توسعه بازار این محصولات، افزایش درآمد هنرمندان آن‌ها و همچنین پایداری صنایع دستی در کشور با کاربردی شدن این محصولات محقق می‌شود.

مونسان بیان کرد: طراحی مجدد، بسته‌بندی جدید، تعریف کاربری جدید در حوزه صنایع دستی برای پایداری بیشتر این صنایع و نیز رونق اقتصاد کشور در این بخش انجام می‌شود.

او تصریح کرد: صنعت گردشگری دو بال اساسی برای پرواز و رشد دارد که شامل صنایع دستی و میراث فرهنگی است بنابراین برای رونق گردشگری باید نسبت به تقویت این دو بال تلاش کرد.

وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی تاکید کرد: بازیابی صنایع دستی نیز ضرورتی است که باید با کاربردی کردن این محصولات و توجه تخصصی به آن همزمان در برنامه‌های پیش رو محقق شود.

 

سرمایه گذاری کمرنگ در بازاریابی صنایع دستی

احمد دیناری معاون سرمایه گذاری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی در این زمینه گفت: پرداختن به موضوع مهم سرمایه‌گذاری در بازاریابی صنایع دستی و هنر‌های سنتی بدان جهت مهم و ضروری است که به قدر کافی به آن توجه نشده است و تمرکز هنرمندان و تولیدکنندگان بر روی بازاریابی نبوده همواره بر روی تولید بوده است .

 او افزود: درون‌گرایی حاکم بر این حوزه و نگرش اشتباه هزینه بر بودن عملیات بازاریابی باعث شده است به جای توجه به مکانیزم‌های تحقیق، شناسایی بازار و مخاطب‌شناسی، صرفا به مقوله فروش تمرکز شود و سرمایه‌گذاری در بخش بازاریابی هزینه قلمداد شود.

معاون سرمایه گذاری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی ادامه داد: این در حالی است که وقتی یک وب سایت اینترنتی راه‌اندازی می‌کنید در حقیقت روی بازاریابی سرمایه‌گذاری کرده‌اید و بستر اینترنتی برای فروش محصولات خود مهیا کرده‌اید که درآمد‌های حاصل از آن قابل قیاس با پولی که برای راه‌اندازی آن خرج کرده‌اید، نیست.

دیناری بیان کرد: امروزه مهمترین چالش و خلاء حوزه کسب و کار‌های صنایع دستی، مقوله بازاریابی علمی و نظام‌مند است.

او تصریح کرد: این در حالی است که مهمترین عامل ورشکستی کسب و کار‌های خرد همچون کسب و کار‌های حوزه صنایع دستی، ضعف عملیات بازاریابی بوده و تقویت آن به شدت به کاهش هزینه‌های کسب و کار کمک می‌کند.

معاون سرمایه گذاری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی تاکید کرد: تولید صنایع دستی بدون توجه به بازاریابی منجر به ورشکستی می‌شود و برعکس بازاریابی باعث فربه شدن تولید می‌شود و محصولات به جای این که در انبار‌ها خاک بخورند در فرآیندی سیستماتیک به دست مخاطبان خاص رسیده و منجر به افزایش فروش و سودآوری می شوند.

 

 فروش صنایع دستی، فروش رویاها است

دیناری اظهار کرد: هنرمندان و تولید کنندگان حوزه صنایع دستی و هنر‌های سنتی باید آگاه باشند که فروش صنایع دستی به مشتریان "فروش رویاها است"، فروش هیجان است و در حقیقت آنان به مشتریان خود "احساس" می‌فروشند، احساس خوشایند و شیرین بنابراین باید تمام تلاش خود را معطوف به سرمایه‌گذاری روی "احساس مشتریان" نمایند.

او افزود: در این نوع کسب و کار، رفتار، کردار یا عملکرد، تحقیق و بررسی، شناسایی علایق و سلایق مشتریان خاص و توجه به مشتری موفقیت در فروش را تضمین خواهد کرد.

معاون اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضویادامه داد: بازاریابی فرآیندی است که در قالب آن بررسی بازار، تولید و سپس فروش رخ می‌دهد و نمی‌توان نسخه‌ای از قبل پیچیده شده و عاری از هرگونه بازار سنجی را به مردم ارائه کرد و انتظار بازخورد مثبت و رضایت داشت.

دیناری بیان کرد: در این بین نزدیک تر شدن هنرمندان و تولیدکنندگان آثار صنایع دستی و هنر‌های سنتی به کسب و کار‌های گردشگری و هتلداری که همواره صنایع دستی حکم کسب و کار‌های مکمل را برای آن‌ها دارد و به جذابیت تاسیسات گردشگری و پر رونق شدن آن‌ها کمک شایانی می کند، از اهمیت قابل توجهی برخوردار است.

او تصریح کرد: گردشگری دارای سیستم باز است و ارتباطات، محور اصلی کسب و کار‌های آن را تشکیل می‌دهد، لذا یکی از رهیافت‌ها و راهکار‌های عملی افزایش فروش صنایع دستی، استفاده از ظرفیت گردشگری مقاصد گردشگری و کسب و کار‌های آن است، البته به شرط بازار سنجی و بررسی علایق و سلایق، ویژگی‌ها و دلایل خرید و سایر ویژگی‌های گردشگران.

بازاریابی، لازمه حفظ و توسعه هنر‌های سنتی

محمد مطیع معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی هم گفت: بازاریابی و هم‌افزایی دستگاه‌های اجرایی لازمه توسعه کمی و کیفی صنایع دستی و هنر‌های سنتی در این استان است.

او افزود: این معاونت به عنوان متولی فعالیت‌ها در حوزه هنر‌های سنتی و صنایع دستی محسوب می‌شود و در این راستا با هم افزایی سایر دستگاه‌های اجرایی مانند فنی و حرفه‌ای، کمیته امداد، بهزیستی و سازمان زندان‌ها می‌توان گام‌های موثری در راستای اقتصاد مقاومتی و ایجاد تحول در حوزه صنایع دستی برداشت.

معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی ادامه داد: انسجام بخشی فعالیت‌ها در رونق هر چه بیشتر صنایع دستی ضرورت دارد و هر اندازه بازاریابی و راهکار‌های لازم در این جهت انجام شود شاهد رونق بیشتری در این عرصه و فروش بهتر محصولات خواهیم بود.

مطیع بیان کرد:  باید سوغات خراسان رضوی به همه زائران و گردشگران داخلی و خارجی به نحو شایسته معرفی شود.

او تصریح کرد: تدوین بسته سوغات به منظور خرید کالای ایرانی یکی از مهمترین برنامه‌های کاری در این حوزه است.

حمایت نیاز امروز صنایع دستی است

ابوالفضل مکرمی فر مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی نیز گفت: این استان دارای ۲۲ رشته بومی و دارای مزیت صنایع دستی است که سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی، سنگ تراشی یا "حجاری سنتی"، قلم زنی روی سنگ، ابریشم بافی، نوار بافی، زیورآلات سنتی، پوستین دوزی، ارغوان بافی، کاشی سنتی و گلدوزی از جمله این رشته‌ها است.

 او افزود: هنر‌های سنتی و صنایع دستی به گونه‌ای عجیب و تأثیرگذار موجب ایجاد آرامش و امنیت خاطر در افراد می‌شود و علت مهم گرایش جمعی گردشگران به زندگی سنتی و هنر‌های دستی همین نکته است.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی ادامه داد: بسیاری از هنر‌های سنتی قدیمی و حتی منسوخ شده را با حمایت و تغییر کاربری می‌توان جان تازه و دوباره داد.

مکرمی فر بیان کرد: در صنایع دستی، هنرمند روح خود را در تار و پود صنایع ماندگار می‌کند اما در صنایع ماشینی این گونه نیست چرا که ماشین روح ندارد و یکنواخت عمل می‌کند.

او تصریح کرد: فناوری و صنعت در هر عرصه‌ای خود را نشان می‌دهد و اکنون دوره‌ای نیست که با این مسئله به صورت بسته برخورد کنیم چرا که فناوری به منزله سیلی است که چه بخواهیم و چه نخواهیم ما را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد بنابراین باید نوآوری را در صنایع دستی مورد توجه قرار داد تا از وضعیت موجود و در حاشیه قرار گرفتن رها شود.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی تاکید کرد: حمایت، شرط اصلی حیات و ماندگاری هنر‌های سنتی و صنایع دستی است که تمام تلاش خود را در قالب حمایت از هنرمندان از جمله پرداخت تسهیلات، آموزش، بیمه و صدور کارت شناسایی برای بهره‌مندی از مزایای بیشتر به کار بسته ایم.

 

منبع: ایرنا

 

انتهای پیام//ف.ش