به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از شیراز، غریب فاضل‌نیا رئیس دانشگاه سلمان فارسی کازرون، در نشست تخصصی مشارکت و نقش جوامع محلی در حفاظت از تنوع‌زیستی، احیا و کارکرد بهینه اکوسیستم تالاب‌های پریشان و حله، با اشاره به رویکرد جامعه‌محور این دانشگاه و همچنین پذیرش مسئولیت در کمیته محلی مدیریت تالاب پریشان، اظهار کرد: با تکیه به ظرفیت‌های مناسب دانشجویی و توان علمی اساتید و اعضا هیئت علمی دانشگاه سلمان فارسی کازرون، برنامه‌ریزی‌های مناسبی را در جهت کمک علمی و تخصصی به مجموعه مدیران مرتبط با حوزه احیا تالاب پریشان طرح‌ریزی کرده ایم.

او افزود: با تداوم این روند و استفاده موثر دستگاه‌های ذی‌ربط از ظرفیت‌های دانشگاه، به ویژه مرکز مطالعات فرهنگی و اجتماعی دانشگاه سلمان فارسی کازرون گام‌های موثری را در جهت کمک به حفاظت و احیا تالاب پریشان برداریم.

رئیس دانشگاه سلمان فارسی کازرون ضمن قدردانی از رویکرد تعاملی اداره کل محیط‌زیست استان بوشهر و تشکل‌های زیست‌محیطی فعال آن منطقه، ابراز امیدواری کرد: با تداوم این ارتباط‌ها بتوان با هم‌افزایی و استفاده از تجارب و توانمندی‌های یکدیگر، اقدامات موثر بیشتری را در جهت حفاظت از عرصه‌های زیست‌محیطی، از جمله تالاب‌ها که ارزش‌هایی فرامنطقه‌ای هستند، برداشت.

مدیرکل محیط‌زیست استان بوشهر نیز  برگزاری این نشست را نشانه تعامل مطلوب سازمان‌های مردم‌نهاد، ذیل نگاهی جامع و فرا استانی ارزیابی کرد و گفت: بسیاری از مشکلات حال حاضر تالاب‌های کشور به دلیل عدم درک صحیح از کارکرد‌های تالاب در گذشته بوده است؛ تا آنجا که برخی تالاب‌های ما در حال تبدیل شدن به کانون‌های ریزگرد هستند.

فرهاد قلی نژاد افزود: تغییر این نگاه‌ها، نیازمند تشریح بیشتر و مناسب‌تر کارکرد‌های تالاب‌ها است تا مدیران ما در تصمیم‌گیری‌هایشان، مسائل مرتبط با تالاب‌ها را به عنوان موجودی زنده، بیشتر لحاظ کنند.

او، همچنین ابراز آمادگی کرد تا در راستای گسترش تعامل‌های دو جانبه با دانشگاه سلمان فارسی کازرون و تقویت رویکرد فعلی، با گسترش ارتباطات، مسائل و مشکلات موجود را با نگاهی فراتر از نگاه‌های شهرستانی و استانی و به عنوان مقوله‌های ملی و بین‌المللی دنبال کنیم.

علیرضا راستی معاون فرهنگی و اجتماعی دانشگاه سلمان فارسی کازرون هم با اعلام آمادگی این دانشگاه برای برگزاری نشست‌های بین‌المللی در حوزه تالاب‌ها و سایر حوزه‌هایی که نیاز به استفاده از ظرفیت‌های علمی در روند‌های توسعه‌ای دارد، به تشریح ضرورت‌ها و چارچوب‌های علمی مرتبط با سنخ‌شناسی و چگونگی ورود علمی و مسئله‌یابی و ارائه راهکار‌هایی برخاسته از متد علمی پرداخت و از آمادگی این دانشگاه برای تقویت و حضور بیشتر در این دست از فرایند‌ها خبر داد.

خسرو درویشی دبیر کمیته حیات‌وحش و تنوع زیستی انجمن حیات‌سبز لیان، نیز ضمن معرفی اکوسیستم و شرایط جغرافیایی تالاب حله، به مرور برخی مشکلات و تهدید‌های پیش‌روی این تالاب پرداخت و اظهار کرد: خشکسالی‌ها، احداث سد در بالادست آبریز و عدم تخصیص حقابه، عدم رهاسازی سهم آب زیست‌محیطی توسط ذینفعان و سد‌های بالادست، افزایش سطح زیرکشت و مصرف آب در حوزه آبریز، روش‌های نامناسب آبیاری و کشاورزی، تغییر کاربری اراضی، کاهش تنوع زیستی، افزایش چرای دام‌های سنگین در محدوده تالاب و برخی موارد دیگری از این دست، از جمله تهدید‌هایی هستند که حیات تالاب حله را با چالش‌های جدی مواجه ساخته‌اند.

درویشی ضمن تشریح تأثیرات نامطلوبی که هر یک از این تهدید‌ها بر اکوسیستم تالاب حله برجای گذاشته‌اند، به نقش و اهمیت زیرساختی و اساسی جوامع محلی در کنترل این شرایط اشاره کرد و افزود: رویکرد مشارکتی، به عنوان یک راهبرد برای جلب جوامع محلی و بومی و همچنین مدیریت یکپارچه محیط‌زیست تلقی می‌شود و مدیریت زیست‌بوم‌های طبیعی را با به رسمیت شناختن بهره‌برداری‌های اصولی و در نظر گرفتن نقش انسان و به ویژه جوامع محلی به عنوان بخشی از زیست‌بوم، عملی می‌کند.

او افزود: جوامع محلی را بایستی به عنوان ساختاری جدایی‌ناپذیر از زیستگاه تلقی کنیم و با تحقق رویکرد مشارکتی سعی نماییم جوامع محلی را در فرآیند تصمیم‌گیری‌ها و تصمیم‌سازی‌ها و در نهایت، در عمل و اجرا سهیم کنیم. در واقع یکی از روش‌های جلب جوامع محلی در مدیریت محیط‌زیست، ایجاد تغییر نگاه از واکنش‌پذیری و تک‌عاملی که مبتنی بر دولت‌محوری است، به سمت بازدارندگی و مشارکت است.

دبیر کمیته حیات‌وحش و تنوع زیستی انجمن حیات‌سبز لیان، توانمندسازی، تلاش و همدلی در تمامی سطوح به منظور سهیم داشتن و جلب جوامع بومی، استقرار الگوی جدید و جامع‌نگر، برون‌سپاری وظایف مدیریت محیط‌زیست و همسویی مشارکتی و مردم‌نهاد در مقررات و سیاست‌گذاری‌ها، اصلاح ساختار اداری با رویکرد مدیریت مشارکت و راه‌اندازی سامانه‌های اطلاعاتی و ارتباطی مردمی را از جمله برخی راهبرد‌های جلب مشارکت جوامع محلی در مدیریت محیط‌زیست و زیستگاه‌های تالابی دانست و ابراز امیدواری نمود با ایجاد آگاهی در میان سطوح مختلف دانش‌آموزان مدارس، زنان روستا و... بتوان زمینه‌های لازم برای دستیابی به آن‌ها را هرچه بیشتر مهیا کرد.

محمدجواد سیاح‌پور مدیر هماهنگ‌کننده پایگاه پژوهش و اطلاع‌رسانی تالاب پریشان با طرح این پرسش که راهکار ایجاد یا افزایش نقش‌آفرینی جامعه محلی در مدیریت، احیا و حفاظت از زیست‌بوم تالاب‌ها چیست؟، به ارائه تعریفی از جوامع محلی پرداخت و گفت: گرچه می‌توان مواردی همچون رابطه مستقیم و تنگاتنگ، پیشینه ارتباط، پایبندی و دلبستگی، دانش و تجربه سنتی را برای ارایه تعریفی از جوامع محلی به کار برد، اما وابستگی معاش، کلیدواژه اصلی است که می‌تواند در تعریف و تشخیص جامعه محلی به کار رود. در واقع گروهی از افراد که وابستگی معاش با یک زیست‌بوم دارند، می‌توانند جامعه محلی محسوب شوند که نقشی فعال در حیات آن زیست‌بوم ایفا می‌کنند.

سیاح‌پور با اشاره به وجود سه دیدگاه جامعه محلی، کنشگران محیط‌زیستی و دیدگاه‌های قانونی و قانون‌گذاری نسبت به جوامع محلی، به تشریح این دیدگاه‌ها پرداخت و افزود: دیدگاهی غیراصولی و مخرب در بین برخی از کنشگران محیط‌زیستی نسبت به جوامع محلی وجود دارد که با نگاهی از بالا به پایین به جوامع محلی نگاه می‌کند و عموما گرایش به ارایه قضاوت‌هایی بیرون از گود دارد. اما در عین حال رویکردی توسعه‌یافته نیز در بین برخی از کنشگران زیست‌محیطی نیز وجود دارد که جوامع محلی را ذینفعانی محوری در نظر گرفته و نگاهی تسهیل‌گرانه به جوامع محلی دارد.

مدیر هماهنگ‌کننده پایگاه پژوهش و اطلاع‌رسانی تالاب پریشان، افزود: بایستی با تقویت رویکرد تسهیلگرانه و مشارکت درون‌جوش و همچنین بازنگری در قوانین عادی و آیین‌نامه‌ها، زمینه‌های اصولی را برای مشارکت عینی و واقعی و منتج به نتیجه برای حضور و نقش‌آفرینی جوامع محلی در روند حفاظت و احیا تالاب‌ها به وجود آورد.

او بیان کرد: در همین راستا در سطح تالاب پریشان و با همکاری دفتر عمران سازمان ملل در ایران و سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور، طرح پایگاه پژوهش و اطلاع‌رسانی تالاب بین‌المللی پریشان را به عنوان یک سیپاسنتر راه‌اندازی کرده‌ایم تا بتوانیم زمینه مشارکت عینی جوامع محلی را مبتنی بر ارتباطات، توسعه ظرفیت‌ها، آموزش، مشارکت و آگاهی فراهم آوریم.

اسماعیل حسام‌مقدم، دبیرکل انجمن هامون ایران نیز با اشاره به مباحث مطرح شده و تصریح بر وجود نوعی از انفعال در بخشی از جوامع محلی برای مشارکت در طرح‌های احیا، بیان کرد: این انفعال ریشه‌های تاریخی و بلندمدتی دارد که به تبع بایستی با مطالعات جامعه‌شناختی و فرهنگی، به دنبال یافتن پاسخ به چرایی شکل‌گیری آن بود.

او افزود: انجمن‌ها و تشکل‌های غیردولتی تا آنجایی که می‌توانند بایستی ارتباط‌شان با مردم و جوامع محلی را گسترده‌تر و وسیع‌تر کنند و به جای نگاه از بالا به پایین، تلاش کنند ارتباط‌های گسترده و چندوجهی را با جوامع محلی دنبال نمایند تا به دنبال آن، این انفعال کمتر شود.

انتهای پیام/