دمی با اختر چرخ ادب/شاعری که برای سنگ مزارش شعر سرود

به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از قم، ۲۵ اسفند ماه، زاد روز بانوی شعر و ادب، پروین در تقویم به "روز بزرگداشت پروین اعتصامی"  نامگذاری شده است.

نامش رخشنده، معروف به پروین در ۲۵ اسفند ماه ۱۲۸۵ خورشیدی  در شهر تبریز به دنیا آمد.

پدرش یوسف اعتصامی آشتیانی از رجال نامی و نویسندگان و مترجمان مشهور اواخر دوره قاجار بود و در آن زمان ماهنامه ادبی بهار را منتشر می‌کرد.

مادرش اختر فتوحی فرزند میرزا عبدالحسین  متخلص به "شوری"از واپسین شاعران دوره قاجار، اهل تبریز وآذربایجانی بود.

پروین تنها دختر خانواده بود و چهار برادر داشت. در سال ۱۲۹۱ در حالی که کودکی بیش نبود با خانواده به تهران آمد.

  از کودکی با مشروطه خواهان و چهره‌های فرهنگی آشنا شد و ادبیات را در کنار پدر و از استادانی، چون دهخدا و ملک الشعرای بهار آموخت.

در دوران کودکی، زبان‌های فارسی و عربی را زیر نظر معلمان خصوصی در منزل آموخت. پایان نامه  تحصیلی خود را از مدرسهٔ آمریکایی تهران گرفت و در همانجا شروع به تدریس کرد.

نوزده تیر ماه ۱۳۱۳ با پسر عموی پدرش فضل الله همایون فال، ازدواج کرد و به کرمانشاه رفت.

پیوند زناشویی او با پسر عمویش که رئیس شهربانی کرمانشاه بود و اخلاقی نظامی داشت و با روحیات شاعرانه پروین سازگار نبود و بیش از دو ماه و نیم دوام نداشت.

او که در خانه‌ای سرشار از مظاهر معنوی و ادبی و به دور از هر گونه آلودگی پرورش یافته بود پس از ازدواج ناگهان به خانه‌ای وارد شد که یک دم از بساط عیش و نوش خالی نبود و طبیعی است همراهی این دو طبع مخالف نمی‌توانست دوام یابد و سرانجام این ازدواج ناهمگون به جدایی کشید و پروین با بخشیدن مهریه‌اش جدا شد.

پروین پس از جدایی از همسر، مدتی کتابدار کتابخانه دانشسرای عالی بود. دیوان اشعار او بالغ بر ۲۵۰۰ بیت است.  

او در پانزدهم فروردین ۱۳۲۰ شمسی در۳۴ سالگی به علت ابتلا به حصبه درگذشت و در قم در مقبره خانوادگی در  صحن اتابکی حرم فاطمه معصومه(س)که امروزه صحن امام رضا(ع) نامیده شده،  به خاک سپرده شده است.

مقبره پروین اعتصامی به مدت سه سال برای مرمت بسته بود و در آذر ماه سال ۹۶ با عنوان مقبره شعر و ادب و معماری جدید و تزئینات هنری برجسته در صحن امام رضا (ع) حرم مطهر حضرت معصومه (س) بازگشایی شد.

مقبره پروین اعتصامی  به عنوان مقبره شعر و ادب نامگذاری شده و با در نظر گرفتن روح شعر و ادب، تزئینات خاص با بهره گیری از دو هنر اصیل از ۴ هنر اصیل اسلامی ایرانی در آن به کار رفته و به فضایی مطلوب برای حضور شعرا و علاقه‌مندان به شعر پارسی تبدیل شده است.

مقبره پروین اعتصامی با هنر گچ بری فاخر طراحی شده که با نقوش گل و بوته و حالت شاعرانه‌ای توسط استادکاران آستان مقدس حضرت معصومه سلام الله علیها  نزدیک به سه سال طراحی شده است.

پس از مرگ  پروین اعتصامی ، قطعه‌ای با عنوان "این قطعه را برای سنگ مزار خودم سروده‌ام" از او یافتند که آن قطعه را بر سنگ مزارش نقش کردند .

این که خاک سیهش بالین است اختر چرخ ادب پروین است

گر چه جز تلخی ز ایام ندید هر چه خواهی سخنش شیرین است

صاحب آن همه گفتار امروز سائل فاتحه و یاسین است

دوستان به که ز وی یاد کنند دل بی دوست دلی غمگین است

خاک در دیده بسی جان فرساست سنگ بر سینه بسی سنگین است

بیند این بستر و عبرت گیرد هر که را چشم حقیقت بین است

هر که باشی و ز هر جا برسی آخرین منزل هستی این است

آدمی هر چه توانگر باشد، چون بدین نقطه رسید مسکین است

اندر آنجا که قضا حمله کند چاره تسلیم و ادب تمکین است

زادن و کشتن و پنهان کردن دهر را رسم و ره دیرین است

خرم آن کس که در این محنت گاه خاطری را سبب تسکین است