عبدالملکی در گفت‌وگوی تفصیلی با باشگاه خبرنگاران جوان:
فضای تولید برای تولیدکننده داخلی شبیه میدان مین است
عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق درباره شعار سال ۱۴۰۰ مبنی بر «تولید؛ پشتیبانی‌ها، مانع‌زدایی‌ها» توضیحاتی ارائه داد.
به گزارش خبرنگار احزاب و تشکل‌های گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، مسئله اقتصاد و معیشت باید در اولویت کار مسئولان قرار بگیرد، رهبر انقلاب اسلامی با توجه به اینکه دغدغه توسعه و نیل به پیشرفت، یکی از اهداف اساسی نه تنها کشور ما بلکه تمام دنیا می‌باشد، لزوم حمایت از تولید را گوشزد می‌کنند. یکی از لوازم توسعه پایدار, رشد تولید داخلی و تبدیل آن به کالاها و محصولات با کیفیت جهت مصارف داخلی است.
به عبارت ساده‌تر رشد اقتصادی یعنی تولیدات یک کشور نسبت به قبل افزایش پیدا کرده باشد. برای مثال اگر یک کشور در طی یک سال ۱۰۰۰ دستگاه خودرو تولید کرده و در سال بعد ۱۵۰۰ دستگاه خودرو تولید کرده؛ یعنی رشد اقتصادی این کشور ۵۰ درصد افزایش داشته است.
با افزایش میزان تولید نسبت به قبل یا رشد اقتصادی، تعداد نیروی کار مورد نیاز نیز افزایش می‌یابد و اشتغال بهبود پیدا می‌کند. با افزایش تولید میزان عرضه کالاها نیز افزایش یافته و در پی آن قیمت کالاها کاهش یافته و قدرت خرید مردم افزایش می‌یابد؛ پس به وضوح مشاهده می شود که رونق تولید یعنی رونق اقتصاد و ورونق اقتصاد یعنی بهبود معیشت مردم و بهبود معیشت مردم یعنی پیشرفت کشور در همه زمینه ها.
پس از انتخاب شعار سال ۱۴۰۰ توسط مقام معظم رهبری مبنی بر «تولید؛ پشتیبانی‌ها، مانع‌زدایی‌ها» بر آن شدیم تا از کارشناسان اقتصادی درباره چگونگی حمایت از تولیدکننده و موانعی که بر سر راه او وجود دارد بپرسیم.
از همین رو نیز به سراغ حجت عبدالملکی استاد اقتصاد دانشگاه امام صادق (ره) رفتیم تا در این باره از او بیشتر جویا شویم.
اولین عنصر لازم برای تولید بازار است
باشگاه خبرنگاران جوان: باسلام ؛ در حال حاضر وضعیت تولید در کشور را چه طور می‌بینید؟
عبدالملکی: ایران یکی از کشور‌های پر ظرفیت برای تولید در دنیاست و همه منابعی که برای تولید لازم است؛ همه آنها در حد اعلا در جمهوری اسلامی ایران وجود دارد.
باشگاه خبرنگاران جوان: این منابع تولید چه مواردی هستند؟
عبدالملکی: اولین عنصر لازم برای تولید؛ بازار است که ما در داخل کشور یک بازار ۸۵ میلیون نفری داریم که سالانه بیش از هزاران هزار میلیارد تومان مصرف می‌کنند و یک بازار بالقوه ۶۲۰ میلیون نفری هم در کشور‌های همسایه داریم که سالانه بیش از هزار میلیارد دلار واردات انجام می‌دهند. این‌ها دو بازار خوب است که ما در اختیار داریم و اولین نیاز ما برای تولید را رفع می‌کند.
دومین موضوع مورد نیاز، بازار کار است که در کشور ما بیش از ۴۰ میلیون نفر جمعیت در سن کار وجود دارد که ۳۵ میلیون نفر از آنها جوان هستند و حدود ۱۵ میلیون نفر هم تحصیلات دانشگاهی دارند و ۱ میلیون آنها هم نخبه‌های علمی و تخصصی هستند که این جمعیت بسیار بالایی در حوزه کار محسوب می‌شود؛ بنابراین دومین عنصر مهم در حوزه تولید هم در کشور ما وجود دارد.
سومین موضوع هم از نظر علم فناوری است که باز هم در داخل کشور وجود دارد و ایران حدود ۵ هزار شرکت دانش بنیان دارد که قابلیت تولید محصولات پیچیده و پیشرفته دارند و بیش از ۱۲۰ هزار نفر استاد دانشگاه و صد دانشگاه و دانشکده و مراکز تحقیقاتی آزمایشگاه‌های مرجع و زیرساخت‌های علم و فناوری دارد که می‌تواند به موضوع تولید کمک کند.
موضوع چهارم موضوع سرمایه است که ما امروز بیش از سه هزار میلیارد تومان نقدینگی در کشور داریم که برای تولید قابلیت تامین سرمایه لازم را در کشور دارد. پنجمین عامل کشور هم منابع طبیعی نظیر زمین، مواد معدنی و ذخایر نفت و گاز و اقلیم مناسب است که همه این‌ها را هم در حد عالی در اختیار داریم.
بهترین مجموعه نفت و گاز دنیا را داریم
در بحث زمین؛ جمهوری اسلامی ایران سه برابر فرانسه وسعت دارد که این یک ظرفیت بسیار عالیِ سرزمینی است که ما داریم، علاوه بر این سرزمین ما در یکی از بهترین نقاط اقتصادی دنیا یعنی در غرب آسیا واقع شده است و اهمیت منطقه‌ای و سرزمینی ما را به خوبی مشخص کرده است.
از نظر نفت و گاز بهترین مجموعه نفت و گاز دنیا را داریم؛ از نظر ذخایر معدنی هم یکی از بهترین منابع در جهان هستیم. بیش از ۳۵ میلیون هکتار زمین قابل کشت داریم و بیش از ۱۳۰ میلیارد متر مکعب در سال نذولات جوی داریم و این یعنی اگر از آب درست استفاده شود مشکلی برای تامین آب هم نداریم و به آب دریا‌های شمال و جنوب هم برای کشاورزی دسترسی داریم و موضوع آب‌های ژرف هم که مطرح شده که در اعماق زمین وجود دارد و اگر حفاری اتفاق بیفتد می‌توان به آنها دسترسی داشت و به آب‌های شیرین رسید.
همچنین ما در نوار ۳۰ درجه شمالی کره زمین قرار داریم که بهترین اقلیم کشاورزی جهان محسوب می‌شود؛ بنابراین ما برای تولید همه چیز داریم و انتظار می رود که جزو قدرت‌های برتر تولیدی دنیا باشیم، اما این گونه نیست و ما در رتبه ۱۸ قرار داریم که البته چندان هم بد نیست، اما آن جایگاه عالی که در دنیا باید داشته باشیم را نداریم.
باشگاه خبرنگاران جوان: چرا این جایگاه را نداریم؟
عبدالملکی: به سبب موانعی که ما در فضای کسب و کار و تولید داریم. ذات تولید تمایل به اتفاق افتادن دارد یعنی اقتصاد ذاتا نیاز به تولید دارد. شما اگر مردم را رها کنید این مردم منابع را به کار خواهند گرفت و تولید اتفاق خواهد افتاد. ولی وقتی شما موانع دارید، این عناصر تولیدی به هم نمی‌رسند تا یک تولید خوب را نشان دهد.
متاسفانه سرزمین ما با اینکه یک سرزمین اقتصادی است، اما پر از موانع تولیدی است لذا نمی‌توانیم از این ظرفیت‌ها استفاده کنیم. برخی از این موانع در زمینه امور ادارای و قوانین و ضوابط کسب و کار است. زمانی که یک تولیدکننده نیاز به تولید دارد در مراحل ابتدایی یعنی موضوع مجوز‌ها دچار چالش می‌شود و سال‌ها و ماه‌ها نیاز به دوندگی برای اخذ آن مجوز دارد و حتی گاهی مجبور می شود برای اخذ آن مجوز رشوه دهد و یا آنقدر فرآیند صدور مجوز زمان‌بر می‌شود که کلا این فعالیت اقتصادی از صرفه خارج شود و تولیدکننده قید آن را می زند.
همین موضوع باعث می‌شود تا بسیاری از افرادی که می‌توانند تولید کننده باشند وارد فضای رقابتی تولید نشوند، بنابراین یک عده وارد شده و بعد از مدتی پشیمان می‌شوند و عده کمی هم که می‌مانند و فرآیند‌ها را تا آخر طی می‌کنند وارد خان‌های بعدی می شوند و عده دیگری هم اصلا وارد نمی‌شوند؛ بلکه با حجم بسیار سرمایه و نقدینگی از خیر تولید می‌گذرند. این عده یا وارد فضای استخدام شدن می‌روند و یا وارد فعالیت‌های اقتصادی بی فایده و یا حتی مضر مانند فعالیت در بازار‌هایی مثل دلار، ملک، خودرو و سایر مواد می‌شوند.
بخشی از موانع هم مربوط به حوزه بازار است. همان طور که ما گفتیم ما بازار‌های بسیار خوبی نظیر بازار‌های داخلی و کشور‌های همسایه داریم، اما یک زمان ممکن است که ایجاد یک رقابت ناسالم با بیگانکان باعث این شود که این بازارها از بین بروند.
شرایط تبلیغ کالاهای داخلی و خارجی نابرابر است
باشگاه خبرنگاران جوان: منظورتان از رقابت ناسالم چیست؟
عبدالملکی: برای مثال زمانی که شما اجازه واردات یک کالا از خارج کشور با تعرفه کم را می‌دهید و یا از آن بدتر مساله قاچاق کالا که تولید کننده‌ای که با وجود همه مشکلات به میدان آمده و تولید را انجام داده با سختی‌هایی که در نظام اداری و بروکراسی وجود دارد وقتی می‌خواهد حصول خود را در بازار عرضه کند با این مواجه می‌شود که قبل از آن عده‌ای با قاچاق این کالا را به کشور آورده و در حجم بالا و هزینه اندک آنها را عرضه می‌کنند و آنها نمی‌توانند رقابت کنند.
مساله جدی در موضوع عدالت در رقابت این نیست که ما به تولیدکننده امتیاز ویژه بدهیم، بلکه بحث این است که تولید کننده‌های داخلی هم بتوانند در یک شرایط مساوی اقدام به رقابت کنند.
مساله بعدی هم موضوع تبلیغات است که خیلی از تولیدکننده‌های خارجی و نمایندگی‌های آنها در کشور شدیدا تبلیغات قوی دارند و زمانی می‌رسد که بستر‌های داخلی درون کشور هم به سبب بسیار گران قیمت بودنشان صرفا در اختیار افرادی قرار می‌گیرد که توانایی پرداخت هزینه‌های بسیار سنگین دارند که این هم نوعی بی عدالتی در تبلیغات است که خودش یک مانع بسیار بزرگ بوده و یک تولید کننده خرد و کوچک نمی‌تواند محصول خود را عرضه کند. علاوه بر این قوانین کار و تامین اجتماعی و قوانین مالیاتی هم باعث زمین‌گیر شدن تولیدکننده می‌شود.
قوانین حوزه کار هزینه را برای تولیدکننده بسیار سنگین کرده است
باشگاه خبرنگاران جوان: قوانین کار و تامین اجتماعی چگونه باعث زمین‌گیر شدن تولید خواهند شد؟
عبدالملکی: برای مثال فرض کنید قوانین حوزه کار انقدر هزینه را برای تولیدکننده سنگین می‌کند که تولیدکننده عملا از تولید منصرف می‌شود. در بحث قانون کار مساله تفیک قائل شدن بین مناطق مختلف موضوع بسیار جدی است که قانون‌گذار به آن توجه نمی‌کند؛ برای مثال کارگری که می‌خواهد در جایی استخدام شود شرایطش در روستاها با تهران بسیار متفاوت است. ما حداقل قانون کار را در کل کشور به صورت یکسان می بندیم، در حالی که بسیاری از تولیدکنندگان در شهرستان های محروم فعالیت های تولیدی شان آنقدر خروجی ندارد که بتوانند هزینه کارگر را تامین کنند.
این تولید کنندگان می توانند حقوق های پایین پرداخت کنند و کارگران بیکاری هم هستند که حاضر هستند با این حقوق پایین کار کنند، اما قانون کار این اجازه را نمی دهد، یعنی با وجود اینکه هم کارگر و هم کارفرما راضی است اما به طور کلی قانون کار اجازه این کار را نمی دهد که خود یک مانع بسیار اساسی در مسیر تولید محسوب می‌شود.
بحث مالیات هم بسیار مهم است؛ زیرا الان نظام مالیاتی ما بر روی تولیدکننده زوم کرده است، در حالی که از تولیدکننده باید انتظار پرداخت حداقل مالیات را داشت برای اینکه انگیزه تولید خود را از دست ندهد و مالیات بیشتر از سودهای باد آورده و فعالیت‌های اقتصادی ناسالم و با ارزش افزوده کم اخذ شود تا هم یک ضد انگیزه برایشان محسوب شود تا سرمایه های خود را به آن سمت نبرند و هم اینکه تولیدکننده تنفس داشته باشد؛ امثال این مواردی که گفته شد مشکلاتی است که در فضای کسب و کار کشور ایجاد شده و این یک میدان مین بسیار سخت است و هر کس بخواهد از آن عبور کند با سختی‌های بسیاری مواجه خواهد شد.
بیشتر بخوانید
انتهای پیام/
