به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، نیروی دریایی سپاه به عنوان یگان عمل کننده اصلی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران در منطقه خلیج فارس و تنگه هرمز، به صورت سنتی و از زمان تشکیل بر ترکیبی از قایقهای کوچک تندرو، پرندههای بدون سرنشین و پرتابگرهای موشکی ساحلی به عنوان ارکان اصلی توان رزمی خود حساب کرده بود و در طول سالهای قبل، این نیرو در مسیر افزایش و تقویت این واحدها، اقدامات بزرگ و بعضا کم نظیری را خلق کرده که مایه شگفتی دوستان و دشمنان نظام اسلامی شده است.
اما پس از رسیدن به یک سطح بالا و بازدارنده در مصادیق مذکور بویژه پس از جهش تجهیزاتی در سال گذشته با تحویل صدها شناور سطحی و پهپاد، به نظر میرسد که بایستی سال ۱۴۰۰ شمسی را سال آغاز تحول در این دکترین به صورت عملی بدانیم.
اولین گام، وارد شدن سپاه به بحث توان زیرسطحی بود که حداقل در حوزه اعلامی توسط مسئولین حرفی جدید نیست و تقریبا در اوایل دهه ۹۰، چندین بار توسط سردار فدوی فرمانده وقت نیروی دریایی سپاه به عزم این نیرو برای ورود جدی و حرفهای به بحث زیرسطحیها اشاره شده بود، اما از سال گذشته و همچنین در روزهای نخستین سال جدید، اولین صحبتها و نشانههای عملی در این زمینه مشاهده شده است.
در خرداد ماه سال ۱۳۹۹ برای اولین بار در جریان یکی از مراسمهای تحویل دهی بخشی از تجهیزات جدید به نیروی دریایی سپاه بود که تصاویری از آنچه به نظر یک زیرسطحی بدون سرنشین سپاه است، نمایان شد. بر اساس تصاویر با یک شناور بدون سرنشین رو به رو بودیم که فعلا در مرحله آزمایشهای دریایی قرار داشته و دو کاربر بر روی آن حضور دارند تا بحث هدایت و کنترل سامانهها را در اختیار داشته باشند. تصاویر این شناور در حقیقت اولین بحث جدی و عملی در این بخش بوده است.
زیر سطحی بدون سرنشین مورد آزمایش توسط نیروی دریایی سپاه در سال ۱۳۹۹
اما در ادامه این روند، در ابتدای سال جاری نیز صحبتهای مهمی در خصوص برنامه زیرسطحیهای سپاه توسط امیر رستگاری رییس سازمان صنایع دریایی وزارت دفاع منتشر شد. این مقام مهم در وزارت دفاع کشورمان در این خصوص گفته است: "قرار است از سال ۱۴۰۰ پروژه ساخت زیردریاییهای سبک و نیمه سنگین را برای نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی آغاز کنیم و این نیرو در چند سال آینده، دارای زیردریایی خواهد شد. "
با توجه به ساختههای شناخته شده وزارت دفاع در حوزه زیر سطحیها میتوان گفت سفارش جدید نیروی دریایی سپاه احتمالا از نوع سبک بوده و این نیرو در کنار بحث زیرسطحیهای بدون سرنشین، مسئله دسترسی به زیرسطحیهای سرنشین دار را نیز در دستور کار قرار داده است. با وارد شدن ترکیبی از زیرسطحیهای سرنشین دار و بدون سرنشین به سازمان رزم سپاه در سالهای آینده عملا بار کاری حوزه زیرسطحیها در منطقه خلیج فارس و تنگه هرمز نیز از دوش ارتش برداشته شده و سپاه به صورت کامل ماموریت زیر آبی این منطقه را نیز بر عهده خواهد گرفت.
زیردریایی غدیر در اختیار نیروی دریایی ارتش
اضافه شدن زیرسطحیها به توان دریایی سپاه در منطقه خلیج فارس، یک چالش و ترس بزرگ برای رقبای ایران در این منطقه خصوصا نیروی دریایی آمریکا به حساب میآید. منطقه خلیج فارس به دلیل جغرافیای خاص زیر آبی خود مسئله جنگ ضد زیردریایی را به یک چالش بزرگ در آن بدل کرده و اصولا مهاجمین و دارندگان زیردریایی البته از نوع خاص آن، دست برتر را در این منطقه به هر مدافعی دارند. به نظر میرسد مسئله مجهز شدن سپاه به این شناورها و تایید رسمی سفارش این نیرو به وزارت دفاع برای زیردریایی نشان از یک تغییر تفکر مهم در حوزه رده بالای سپاه و نیروهای مسلح در بحث تامین امنیت در منطقه خلیج فارس است.
بیشتر بخوانید
سپاه به دنبال یک تغییر بزرگ در اندازه شناورها
از سوی دیگر، نیروی دریایی سپاه به صورت سنتی در حوزه شناوری به قایقهای تندروی خود از زمان دفاع مقدس تا به امروز شناخته شده است؛ مجموعهای از شناورهای کوچک و سریع که بسته به نوع ماموریت به مین، اژدر، موشک یا راکت انداز مجهز شده و پوشش مرزهای دریایی کشور را در مناطقی مثل خلیج فارس تامین میکند، اما در سالهای اخیر یک تغییر مهم در حوزه طراحی شناورهای تندرو در سپاه رخ داده و آن هم بحث رفتن به سمت طراحی شناورهایی کاتاماران بوده است.
شناورهای کاتاماران از دو بدنه جدا از هم تشکیل شده که توسط یک بدنه میانی به یکدیگر متصل میشوند. بر خلاف شناورهای تک بدنه که برای ایجاد تعادل خود از مخازن بالاست استفاده میکنند، در شناورهای کاتاماران به منظور پایدارسازی بدنه در آب از فاصله عرضی میان دو بدنه استفاده میشود و هرچه این عرض بیشتر باشد، پایداری بیشتر خواهد بود. یکی دیگر از مزایای مهم این نوع طراحی ایجاد قابلیت حرکت در آبهای بسیار کم عمق، شاید چیزی در حدود دو متر یا کمتر است.
تحویل شناورهای موشک انداز کاتاماران به نیروی دریایی سپاه در سال ۱۳۹۹
این قابلیت شناور جدید، یگانهای دریایی سپاه را قادر میسازد تا در مناطق بسیار نزدیک به ساحل نیز با سرعت بالا حرکت کرده و تقریبا از هر نقطهای به شلیک اقدام کنند. وجود عوارض و جزایر طبیعی و مصنوعی فراوان در خلیج فارس و تنگه هرمز یک نوع پوشش طبیعی محسوب میشود که شناورهای تندرو میتوانند در پناه آنها اقدام به مانور و انجام شلیک غافلگیر کننده به سمت دشمن کنند.
در کشورمان، شناور شهید ناظری که قبلا توسط نیروی دریایی سپاه ساخته شده از نوع کاتاماران است که ۵۵ متر طول، ۱۴ متر عرض، ۱.۵ متر آبخور، ۲۴۰ تن وزن و سرعتی معادل ۲۷ گره دریایی دارد. شناور شهید ناظری همچنین از بدنه آلومینیومی سبک برخوردار است و قادر به تحمل موجهایی تا ارتفاع ۶ متر است.
شناور شهید ناظری نیروی دریایی سپاه
اما دو تصویر ماهوارهای جدید از تاسیسات صنایع دریایی در جنوب، نشان دهنده توسعه نسل جدید و بزرگتر شناورهای کاتاماران برای نیروی دریایی سپاه است که احتمالا تبدیل به بزرگترین شناورهای این نیرو تا این زمان، بعد از شناور شهید رودکی خواهند شد.
تصویر ماهوارهای از شناور جدید در حال ساخت در بندر عباس
بر اساس این تصویر، با یک شناور ۶۵ متری رو به رو هستیم که محل قرارگیری موشکها و یک پد فرود بالگرد در عقب آن مشخص است. در سال ۱۳۹۹ دریادار تنگسیری در چند مورد به تولید نسل جدید شناورهای رزمی برای نیروی دریایی سپاه اشاره کرده بود.
یکی از این شناورها حاج قاسم سلیمانی نام دارد و طولی در حدود ۶۵ متر داشته و توانایی حمل موشکهای ضد کشتی و ضد هوایی و همچنین پذیرش بالگرد را نیز دارد. همچنین تصویر ماهوارهای بدست آمده از تاسیسات کشتی سازی در بندرعباس شناوری را نشان میدهد که تقریبا نزدیک به توصیفهای فرمانده نیروی دریایی سپاه از شناور جدید این نیرو است و احتمالا در سال ۱۴۰۰ به صورت رسمی رونمایی شود. شناور موشک انداز شهید سلیمانی بنا به گفته فرمانده ندسا میتواند به سرعتی در حدود ۸۳ کیلومتر در ساعت برسد و در ساخت آن علاوه بر وزارت دفاع، شرکتهای دانش بنیان نیز نقش مهمی داشتند.
نکته دیگر تصویر مربوط به تاسیسات دریایی کشور در بوشهر است که در آن نیز بخشی از یک شناور، تقریبا نمونهای از همان شناور مشاهده شده در بندرعباس دیده میشود. احتمالا یکی از این دو شناور با نام سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی و دیگری با نام شهید ابومهدی المهندس به نیروی دریایی سپاه تحویل میشود. در حال حاضر مشخص نیست هر کدام از این شناور با چه اسمی و در چه زمانی دقیقا تحویل خواهد شد.
تصویر ماهوارهای از شناور جدید در حال ساخت در بوشهر
در حال حاضر در خصوص گزینههای تسلیحاتی این شناورها نمیتوان به صورت دقیق صحبت کرد، ولی بسته به نوع طراحی و قرارگیری پرتابگرها میتوان داشتن حداقل ۴ تا ۸ تیر موشک کروز ضد کشتی را برای این ناو در نظر گرفت. در بحث ضد هوایی شناورهایی در این کلاس معمولا از موشکهای دوش پرتاب توسط خدمه بهره میبرند و البته امکان نصب حداقل یک سیستم دفاع نزدیک مثل سری کمند در بخش جلویی شناور نیز وجود دارد.
یک چنین کلاس از شناوری با این ابعاد و قدرت حمل موشک در این حجم میتواند یک تحول مهم در نیروی دریایی سپاه را نشان بدهد چراکه ترکیبی از شناورهای زیر سطحی، فعال کردن شناور شهید رودکی در سال قبل و عملیاتی کردن شناورهای سنگینتر در حدود ۲۵۰ الی ۳۰۰ تن برای نیرویی که پیش از این عمدتا در حد قایقهای تندرو فعال بوده نشان از اقدامات و برنامههایی بزرگ است. نکته قابل توجه دیگر این در سال گذشته نیروی دریایی سپاه به نوعی رکوردار دریافت بیشترین حجم از تجهیزات جدید را از صنایع دفاعی کشور داشت و حجم زیادی از پرتابگرهای موشکی ساحلی، پرندههای بدون سرنشین شناسایی و رزمی در کنار شناورهای تندرو به این نیرو تحویل شده و به نظر میرسد در سال جدید شاهد تحویل شناور سپهبد شهید سلیمانی به نیروی دریایی سپاه باشیم.
توسعه و تبدیل یک شناور تجاری به شناور چند منظوره شهید رودکی با توان حمل موشکهای ضد کشتی، سامانه دفاعی هوایی و توان پذیر بالگرد، پهپاد و نیروی ویژه در کنار بحث نسل جدید شناورهای کاتاماران و بحث زیرسطحیها از یک سو و افزایش تحویل تجهیزات مختلف مخصوص نبردهای نامتقارن به سپاه مثل قایقهای تندرو و پرتابگرهای ساحلی از طرف دیگر نشان میدهد که تقویت نیروی دریایی سپاه در سالهای اخیر بدل به یک اولویت مهم برای نیروهای مسلح کشور شده است و باید منتظر حضور فعال این نیرو در آبهای بین المللی و آزاد نیز باشیم.
منبع:مشرق
انتهای پیام/