به گزارش حوزه مجلس گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، مریم صفاران حقوقدان و مشاور کمیته نظام فنی اجرایی مجلس شورای اسلامی طی یادداشتی درباره معماری کلانشهر تهران و لزوم استفاده از معماری ایرانی اسلامی در ساختار آن را بررسی کرده است.

متن این یادداشت به شرح زیر است:

«مطالبه هویت ایرانی اسلامی کلان شهر تهران بخشی از حقوق شهروندی است

حمایت رهبری معظم انقلاب از تشکیل کمیسیون معماری و شهرسازی با توجه به مقوله مهم و ارزشمند معماری هویت ساز ایرانی – اسلامی نشان از دغدغه ایشان برای ساماندهی هویت معماری شهر تهران است.

شهر تهران در دهه‌های اخیر تحت تاثیر فشار‌های اقتصادی و نگاه سرمایه‌ای به مسکن، تبدیل به مجتمعی از میلیون‌ها ساختمان و مجموعه‌های به ظاهر مسکونی شده است. انگار موزاییک‌های چند تکه‌ای در کنار هم قرار گرفته اند. به نظر می‌رسد از شهری که در آن فردگرایی و منافع اقتصادی غالب است انتظار چه کلانشهری را می‌توان داشت؟ ظاهر بنا‌هایی که برای کسب سود ساخته شده است بیشتر از آنکه به حق مردم بر شهر و تقویت هویت ایرانی اسلامی تکیه داشته باشند به قدرت و توان مالی سازنده وابسته است.

قواعد و ضوابط پیچیده شهرداری‌ها هم به عنوان پیش نیاز‌های حداقلی رعایت می‌شود (یا در مواردی به جریمه تبدیل می‌شود). ولی همین موارد هم عامل تقویت هویت خاصی نمی‌شود. وقتی که به تخلفات بزرگ پروژه‌های عظیم نگاه می‌کنیم مشاهده می‌شود که به سادگی منافع عمومی جلوی منافع خصوصی سر خم می‌کند و عملا حقوق شهروندی نقض می‌شود. آیا این پروژه‌های بزرگ، در حال فدا کردن ارزش‌های عمومی کم اهمیت‌تر برای ایجاد ارزش‌های عمومی با اهمیت‌تر است؟ مثل پروژه‌های مال سازی و ... با تخلفات متعدد و جریمه‌های پرداخت شده و نشده! اجرای این سبک از پروژه‌ها در مورد حقوق شهروندان چه اتفاقی انجام داده و چه اثری روی هویت ایرانی اسلامی شهر تهران گذاشت؟ به نظر نمی‌رسد اتفاقات مربوطه اصلا به نفع حقوق شهروندی و هویت شهر تهران بوده باشد.

نماد‌ها و نمادسازی یکی از راه‌های نمایش یا تقویت هویت شهر‌ها است. اینکه یک بنای خاص را نماد شهر تهران بدانیم کار درست و کارشناسی نیست به طور مثال برج میلاد که در انتهای دهه ۷۰ اقدامات ساخت آن شروع شد و در اواسط دهه ۸۰ به بهره برداری رسید، یکی از تلاش‌های اخیر برای نمادسازی در شهر تهران است. برج میلاد با دیواره‌های بتنی و جداره‌های شیشه‌ای نمی‌تواند نمایی از هویت اسلامی ایرانی باشد. چرا که نه از باور‌ها و نه از فرهنگ ایرانی چنین اَشکالی به دست می‌آید و نه هویتی اسلامی دارد (در بهترین حالت این نماد جلوه‌ای از عزت و اقتدار مهندسی کشور است)؛ بنابراین آنچه مدیران شهری در دهه‌های اخیر به عنوان نماد ارائه کرده اند، نه ارتباطی به هویت ایرانی اسلامی شهر تهران دارد و نه در راستای تقویت آن است.

یعنی اینکه مدیران شهری معرفی هویت ایران اسلامی را در دستورکار ندارد یا نسبت به پیش نیاز‌های آن بی اطلاع و کم توجه هستند. این همان پایمال کردن حقوق مردم در سطح کلان و بلند مدت است. یعنی بی هویت سازی یا خدشه دار کردن هویت شهری که در آن زندگی می‌کنند.

برنامه سوم توسعه شهر تهران که معیار توسعه شهر تهران بین سال‌های ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۲ است برنامه‌ای دارای نقص است (چه از نظر پیوستگی و چه انسجام درونی). با تورق ساده مشخص است که بین اهداف، راهبردها، سیاست‌ها و چشم انداز خیلی ارتباط منطقی وجود ندارد. برنامه‌ای که به گفته شهردار تهران، محورش هوشمند سازی شهر تهران است. اما آیا هر شاخصه خوب و مطلوب بین المللی را بایستی محور تحولات شهر تهران دانست؟ آیا با زدن حرف‌های همیشه درست و شعار‌های جذاب می‌توان به هویتی ایرانی اسلامی رسید؟

شرایط فعلی شهر تهران نشان می‌دهد که هویت ایرانی اسلامی این شهر در حال کمرنگ‌تر شدن است و شورای شهر در مقام نظارت و مشورت دهنده بایستی نسبت به آن حساسیت بیشتری نشان دهد. چرا که مطالبه آن، در راستای حقوق شهروندی است.

مریم صفاران»

انتهای پیام/