به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مشهد، هر کدام از این واقفان و ناذران آثار فرهنگی، داستانی متفاوت برای گفتن دارند، اما در تمام این روایت‌ها یک نقطه مشترک وجود دارد و آن ارادت خاصی است که آن‌ها به حضرت رضا (ع) دارند، محمدتقی صفار، یکی از واقفان سکه موزه حرم رضوی است که دل در گروی عشق امام هشتم (ع) دارد.


محمدتقی صفار یکی از واقفان فرهنگی بارگاه ملکوتی امام هشتم (ع) است که شنیدن صحبت هایش خالی از لطف نیست. با او که متولد ۱۳۵۲، اهل مشهد و فارغ‌التحصیل مقطع کارشناسی ارشد باستان‌شناسی است به گفتگو می‌نشینیم تا با داستان اهدای مجموعه سکه‌های تاریخی‌اش به این موزه بیشتر آشنا شویم.

سرآغاز آشنایی با موزه

صفار به سال‌های دور و دهه ۶۰ برمی‌گردد و از آغاز آشنایی‌اش با موزه آستان قدس رضوی می‌گوید. از روز‌های نوجوانی‌اش که با علاقه تمبر‌های کاغذی را جمع‌آوری می‌کرد. تمبر‌هایی که او را به موزه این آستان مقدس کشاند.

او می افزاید: وقتی برای دیدن تمبر‌ها به موزه حرم رضوی رفته بودم، تعدادی سکه تاریخی هم در موزه در معرض دید عموم قرار داشت. با دیدن آن‌ها به گردآوری سکه هم علاقه‌مند شدم تا جایی که وقتی برای خرید تمبر می‌رفتم، به فکر خرید سکه هم بودم. در آن زمان، سکه‌های دوره قاجار یافت می‌شد. حتی بعضی از نقره‌فروشی‌های بازار رضا، سکه‌های قدیمی را پشت ویترین‌های خود می‌گذاشتند.

بیشتر بخوانید

• ۴۰۰ سال قدمت اسناد معماری و مرمت در جای جای آستان متبرک امام رضا(ع)

این واقف ادامه می دهد: آخر هر هفته پول توجیبی‌ام را جمع می‌کردم و سکه‌ای را از بین سکه‌های قدیمی جدا کرده و می‌خریدم. در کنار جمع‌آوری تمبر، اسکناس و سکه، بر روی این آثار مطالعه هم می‌کردم و روز به روز علاقه‌ام به اشیای تاریخی بیشتر می‌شدم تا جایی که در زمان انتخاب رشته تحصیلی دانشگاه هم در این مسیر ادامه تحصیل دادم و به تدریج توانستم مجموعه ارزشمندی سکه گردآوری کنم.

صفار بیان می‌کند: گردآوری سکه‌های تاریخی نیاز به کسب اطلاعات عمومی بسیاری دارد و فردی که سکه جمع‌آوری می‌کند باید مطالعه کرده تا بتواند اطلاعات مرتبط با ضرب سکه‌ها همچون مناسبت یا مکان و تاریخ ضرب‌شان را بفهمد. بنابر این گردآوری سکه‌ها سطح اطلاعات جغرافیای تاریخی فرد را افزایش داده و به شناخت سلسله‌های مختلف تاریخی کمک می‌کند.

تنوع سکه‌های اهدایی

او ما را به تونل زمان می‌برد و از خطوط و نقوش بعضی از سکه‌ها برایمان می‌گوید. او حتی نامی از اولین اهداکننده سکه به موزه حرم مطهر رضوی می‌برد؛ محمدحسن خان اعتماد السلطنه، یکی از رجال دوره ناصرالدین شاه قاجار که به گردآوری سکه علاقه‌مند بود و سکه‌های خود را وقف حرم حضرت رضا (ع) کرد. صفار اینطور صحبت هایش را ادامه می‌دهد: مجموعه‌ای از سکه‌های ایرانی که در ادوار مختلف تاریخی؛ از دوره هخامنشی تا دوره قاجار ضرب شده است، را به موزه آستان قدس رضوی اهدا کردم. البته در ابتدای همکاری‌ام با این موزه، تعدادی از این سکه‌ها را تقدیم و سپس تمامی مجموعه خودم را وقف حرم مطهر حضرت رضا (ع) کردم.

او با بیان اینکه این مجموعه شامل سکه‌های متنوعی همچون سکه‌های دوره هخامنشی، اشکانیان، سلوکیان، ساسانیان، باختری، عرب ساسانی و... می‌شود، تصریح می‌کند: از جمله آثار کم‌نظیر و نایاب این مجموعه می‌توان به سکه منحصربه‌فرد طلای هرمز اول که در مرو ضرب شده، سکه‌های طلای ساسانی، اولین سکه ضرب شده ایرانیان در دوره هخامنشی و سکه‌های نفیس سلوکی اشاره کرد.

این واقف سکه تاکید می‌دهد: همچنین تعدادی از سکه‌های ولایتعهدی امام رضا (ع) که در محمدیه، اصفهان و نیشابور ضرب شده است، در این مجموعه وقفی وجود دارد.

او می‌افزاید: بسیاری از سکه‌های مجموعه اهدایی‌ام طلاست و بعضی از آن‌ها مثل سکه هرمز اول، سکه ارزشمندی است؛ اما آنچه مهم است، حاصل سال‌ها تلاشم در این حوزه هست به عبارتی اگر امروز موزه‌ای بخواهد با صرف هزینه هنگفتی، این مجموعه سکه را جمع‌آوری کند، شاید امکان گردآوری تعدادی از سکه‌ها میسر نباشد.

حس خوب وقف

این واقف نیک اندیش به قدمت دیرینه سنت حسنه وقف در کشور اشاره کرده و از ماندگاری میراث فرهنگی گذشتگان همچون قرآن‌های نفیس وقفی در حرم رضوی می‌گوید و ادامه می دهد: زمانی که درباره سکه‌ها مطالعه و پژوهش می‌کردم، از وجود بعضی از آن‌ها در موزه‌های خارج از کشور مطلع شده و تأسف می‌خوردم که چرا سکه‌ای که در ایران ضرب شده است، در کشور دیگری نگهداری می‌شود.

صفار از بعضی از دوستان مجموعه‌دارش که پس از درگذشت آنها، مجموعه‌های نفیس آثارشان توسط وراث فروخته شده و مجموعه از بین رفته است، هم می‌گوید. سپس بیان می‌کند: با اهدای مجموعه سکه‌هایم به موزه حرم مطهر رضوی، این مجموعه در این آستان مقدس برای نسل‌های آینده ماندگار شد.

او با تأکید بر اینکه ارتباط درونی‌اش با حضرت رضا (ع) قابل وصف نیست، تصریح می‌کند: اهدای این تحفه ناقابل به موزه آستان قدس رضوی حس خوبی دارد؛ بی‌تردید این لطف خدا بوده که توفیق انجام این کار نصیبم شده است. امیدوارم مورد توجه و قبول حضرت رضا (ع) هم قرار گیرد. ما بار سفر از این دیار خواهیم بست، اما این هدیه و نام‌مان باقی خواهد ماند.

بیشتر بخوانید

• وقف نامه های قدیمی ویژه ماه مبارک رمضان همچنان در حرم مطهر رضوی اجرا می شود
• ۱۲ سکه ولایتعهدی امام رضا (ع) در گنجینه سکه رضوی
• ثبت ۲۰وقف جدید در خراسان رضوی

شکل‌گیری اعتمادی دوطرفه

این پژوهشگر با بیان اینکه جلب اعتماد مجموعه‌داران توسط موزه‌های کشور اهمیت بسیاری دارد، تاکید می‌کند: اخلاق و رفتار خوب مسئولان موزه آستان قدس رضوی به ویژه مسئول گنجینه تمبر، اسکناس و سکه موزه با علاقه‌مندان، محققان و مجموعه‌داران موجب شده اعتمادی متقابل بین آنان شکل بگیرد و اهل تاریخ و هنر به اهدای آثارشان تشویق شوند تا جایی که هر کدام از مجموعه‌داران یک‌بار به این موزه مراجعه کند، تحت تأثیر قرار گرفته و دوست دارد اثری از خودش در حرم مطهر رضوی به یادگار بگذارد. در طی سال‌های گذشته هم بسیاری از مجموعه‌داران، آثارشان را به موزه آستان قدس رضوی اهدا کردند.

صفار ادامه می‌دهد: این موزه شرایط لازم را برای مطالعه دانشجویان و محققان بر روی آثار فراهم کرده است و شاهد تدوین پایان‌نامه‌های مختلف بر اساس سکه‌های گنجینه رضوی در گذشته بودیم. بی‌شک پژوهشگران بسیاری می‌توانند بر روی این آثار مطالعه و بررسی کرده و آن‌ها را به عموم علاقه‌مندان معرفی کنند.

همچنین این پژوهشگر می‌گوید: وقتی آثار تاریخی به موزه‌ها اهدا و در پشت ویترین‌ها به نمایش در می‌آیند، علاوه بر اینکه عموم علاقه‌مندان امکان بازدید از آن‌ها را دارند، بسیاری از افراد هم ممکن است به جمع‌آوری، مطالعه و پژوهش بر روی این آثار ترغیب شوند.

صفار ابراز امیدواری می‌کند: تعداد مجموعه‌داران کشور روز به روز بیشتر شود و این آثار تاریخی و فرهنگی خریداری و جمع‌آوری شده و با اهدا به موزه‌ها در داخل کشور حفظ شوند. به خصوص که بعضی از آثار ممکن است به دلیل نگهداری در شرایط نامناسب توسط افراد غیرحرفه‌ای از بین بروند.

منبع؛ آستان نیوز

انتهای پیام//ف.ح