حوزه سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، چندی پیش راید کریملی، رئیس برنامه ریزی سیاسی در وزارت خارجه عربستان مدعی شد: ریاض و تهران در حال مذاکره مستقیم هستند. این مقام سعودی هدف از مذاکرات بین عربستان و ایران را کاهش تنش‌های منطقه‌ای عنوان کرد و گفت که قضاوت درباره نتیجه کار خیلی زود است و ریاض قصد دارد بررسی کند که اقدامات قابل تایید کدام هستند.

روزنامه فایننشال تایمز هم با استناد به منابع ناشناس نوشت که این مذاکرات اولین بحث سیاسی مهم بین ایران و عربستان از سال ۲۰۱۶ است. چندی پیش، یک مقام عراقی هم که مسئولی بلندپایه در دفتر مصطفی الکاظمی، نخست وزیر عراق است، مدعی شد که گزارش‌های رسانه‌ای درباره نشست چند روز قبل میان مقامات سعودی و ایرانی دقیق و این دیدار در داخل منطقه سبز بغداد و در سطح مسئولان امنیتی دو کشور با ابتکار دولت عراق صورت گرفته است.

حسین آجرلو کارشناس مسائل غرب آسیا در گفت‌وگو با خبرنگار سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، درباره تغییر لحن عربستان در برابر ایران، گفت: با توجه به روند فعلی روابط دوجانبه ایران و عربستان، ورود به مذاکرات جدی میان طرفین نیازمند الزامات ساختاری و الزامات میدانی است. در مورد الزامات ساختاری در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی می‌توان گفت برخی از شرایط طرفین را به سمت برخی از مذاکرات سوق دادند که عبارتند از آغاز فرآیند مذاکرات هسته‌ای میان ایران و آمریکا، از سوی طرفین نیازمند کاهش سطح تنش و به‌تبع آن متحدین آن‌ها هست.

او افزود: در این شرایط ایران و آمریکا تلاش دارند حتی‌المقدور پرونده‌های تنش‌زا و بازیگرانی که به‌ نوعی در تشدید تنش‌ها نقش دارند را مدیریت کنند. همین امر ایران را به سمت کاهش تنش با عربستان سعودی به‌ عنوان یکی از ستون‌های فشار حداکثری و تحریک‌کننده آمریکا در سیاست‌های ضد ایرانی آمریکا را به سمت کاهش تنش پیش می‌برد، از سوی دیگر آمریکا نیز سعی دارد با توجه به استراتژی کلان خود در مدیریت پرونده هسته‌ای ایران و توجه بیشتر به پرونده‌های چین و روسیه، متحدین منطقه‌ای خود از جمله عربستان سعودی را ملزم به کاهش تنش در منطقه بخصوص جمهوری اسلامی ایران سوق دهد تا بتواند پرونده هسته‌ای را فارغ از فشار‌های پیرامونی مدیریت کند.

چرا عراق سعی در کاهش تنش میان تهران و ریاض دارد؟

آجرلو درباره اینکه آیا ممکن است روند مذاکرات بین تهران و ریاض از مذاکرات در مورد یمن به روابط دوجانبه تغییر کند؟ اظهار کرد: عراق بخصوص در دوره مصطفی الکاظمی به‌عنوان کشوری که خود را قربانی رقابت‌های منطقه‌ای میان ایران، آمریکا و عربستان سعودی می‌بیند، تلاش دارد تا بدین‌ وسیله سطح تنش میان این بازیگران و به طبع آن سطح تنش در عراق را کاهش دهد و از مزیت‌های نسبی این بازیگران در جهت منافع عراق بهره‌مند شود که این بروز بیرونی آن را می‌توان در وساطت الکاظمی در گفت‌وگو‌های احتمالی و پیشنهاد اخیر عمار الحکیم در ایجاد نظام هوشمند منطقه‌ای از طریق افزایش همکاری‌های اقتصادی دید.

کارشناس مسائل غرب آسیا ادامه داد: از سوی دیگر ایران و عربستان نیز به دلیل رقابت شدید برای دستیابی به اهداف راهبردی خود، نیازمند بهبود روابط با دولت و احزاب سیاسی عراق هستند، به همین جهت تمایلی ندارند مخالفت آشکار و جدی با خواست او کنند. از این منظر رد صریح مذاکرات مورد اصرار عراقی‌ها، ممکن است منجر به کاهش حضور و نفوذ آن بازیگر در عراق شود.

 چشم‌انداز مذاکرات ایران و عربستان

آجرلو درباره آینده روابط ایران و عربستان، تصریح کرد: پیشرفت مذاکرات بستگی به روند مذاکرات دارد، اما به نظر می‌رسد در مورد الزامات میدانی با توجه به اینکه اتفاق ویژه‌ای در روند سیاست داخلی دو کشور عربستان و ایران رخ نداده که سبب نزدیکی بیشتر طرفین شود و از سوی دیگر همچنان تمایلات شدیدی برای افزایش قدرت و تضعیف رقیب به‌خصوص با ابزار‌های سخت امنیتی و نظامی در حوزه‌های رقابت از جمله یمن، عراق، لبنان و سوریه وجود دارد و بازی همچنان با حاصل جمع صفر دنبال می‌شود نمی‌توان چشم‌انداز روشنی برای آغاز مذاکرات در کوتاه‌ مدت و میان‌ مدت تصور کرد.

او اضافه کرد: یکی از پیش‌ شرط‌ های ورود به مذاکرات جدی، کاهش سطح چشمگیر تنش‌ها و درگیری‌ها میان طرفین و متحدین آنهاست که با توجه تداوم تنش‌ها نمی‌توان نشانه بارزی در این زمینه بیان کرد، اگرچه الزامات ساختاری منطقه‌ای و بین‌المللی عربستان سعودی و جمهوری اسلامی ایران را به سمت یک سری گفت‌وگو‌های محدود سوق می‌دهد، ولی به دلیل نبود چشم‌انداز روشن نسبت به تغییر سیاست‌ها میان طرفین می‌توان نتیجه گرفت که مذاکرات ایران و عربستان در همین سطوح باقی خواهد ماند و همچنان نمی‌توان توقع مذاکرات جدی‌تر و حل‌وفصل مسائل فی‌مابین در کوتاه‌مدت و میان‌مدت داشت مگر الزامات ساختاری بیشتر تقویت شوند.

انتهای پیام/