به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از شیراز ، تقریبا روزی نیست که خبری از آتش سوزی جنگل‌ها و مراتع استان فارس منتشر نشود. در بیشتر مواقع برای بسیاری برداشت از شنیدن خبر آتش سوزی جنگل‌ها و مراتع این می‌شود که اتفاق خاصی نیفتاده است آتشی روشن شده که به همت عده دیگری مهار شده است.چنین خبر‌هایی جلوه‌ای عادی به خود گرفته است و کمتر کسی دغدغه پیامد‌های تاثیر سوختن مراتع و جنگل‌ها یا راهکاری برای پیشگیری دارد.

حفاظت از محیط اولویت نیست!

به تازگی از خاموش کردن آتش سوزی تنگه مجد فسا بازگشته بود آتش سوزی که برای خاموش کردن آن به همت این فعال محیط زیست و دیگر نیرو‌های مردمی و دولتی دو روز طول کشید.

به گفته امیرحسین آقاجانی مدیر انجمن جنگل سازان فسا مهمترین دلیل آتش سوزی جنگل‌ها و مراتع عوامل انسانی به صورت عمدی و غیر عمدی است که آن هم پیامد عدم آگاهی نسبت به ارزش منابع طبیعی و محیط زیست است.

به باور این دوستدار محیط زیست کسی که آتش در طبیعت روشن می‌کند و آن را روشن رها می‌کند یا از تاثیر ویرانگر کارش مطلع نیست یا حس تعلق خاطر‌ی به منابع طبیعی ندارد، کسی که بطری آب را در طبیعتی خشک می‌اندازد شاید نداند که این بطری می‌تواند آتشی ویرانگر روشن کند.

از نظر او برای مسئولان هم منابع طبیعی و محیط زیست اولویتی دست چندم است و همین مسئله باعث شده فرهنگ سازی صحیح برای حفاظت از محیط زیست صورت نگیرد و بسیاری نا آگاهانه و از سر غفلت عامل آتش سوزی شوند.

نداشتن تجهیزات اطفاء حریق

به گفته آقاجانی نداشتن تجهیزات اطفای حریق عاملی شده تا کار اطفاء زمان بر شود. در بیشتر مواقع آتش سوزی در نقطه‌ای اتفاق می‌افتد که آنتن دهی تلفن همراه ضعیف و یا صفر است و بی سیم هم برای اطلاع رسانی موجود نیست.

همیار طبیعت می‌افزاید: برای اطفاء حریق مدیریت زمان بسیار مهم است در بسیاری از مواقع نیرو‌های آموزش دیده داوطلب آماده هستند تا خودشان را به آتش برسانند، اما وسیله نقلیه مناسبی برای رفتن به ارتفاعات موجود نیست و با هر ماشینی نمی‌توان برای مهار آتش به ارتفاعات رفت.

آقاجانی عنوان می‌کند: حتی بعضی مواقع نیرو‌های حرفه‌ای خودشان را به شعله‌های آتش در ارتفاعات می‌رسانند اما حتی موتور یا حیوان باربری موجود نیست تا تجهیزات را به محل برساند و انرژی فردی که می‌خواهد آتش را مهار کند برای بالا بردن تجهیزات تلف نشود.

این دوستدار محیط زیست که بار‌ها در اطفاء حریق مشارکت داشته درباره همت نیرو‌های مردمی به این مسئله اشاره می‌کند که مشارکت‌های مردمی باعث شده تا انجمن جنگل سازان فسا چهار دمنده اطفاء حریق آتش داشته باشد در حالیکه اداره حفاظت محیط زیست و منابع طبیعی شهرستان فسا ۳ دستگاه دارند.

مدیر انجمن جنگل سازان فسا می‌گوید: نیرو‌های مردمی پای کار هستند، اما گویا برای ستاد مدیریت بحران و مسئولان جا نیفتاده که برای اطفاء حریق مدیریت زمان مهم است و تجهیزات ضروری.

به گفته این دوستدار محیط زیست مشکل دیگری که برای مهار آتش وجود دارد این است که برخی از نیرو‌های محلی که در همسایگی محل آتش سوزی حضور دارند نسبت به زبانه کشیدن شعله‌های آتش بی توجه هستند در صورتی که هوشیاری و اقدام به موقع مردم محلی می‌تواند به مهار آتش کمک کند.

به گفته این همیار طبیعت معمولا وسعت آتش سوزی‌ها و زمان اطفاء حریق کمتر اعلام می‌شود، این مطلب را با توجه به آتش سوزی‌هایی که خودش در مهارش حضور داشته می‌گوید و به نظرش، در صورت روشن شدن ابعاد ویرانگر آتش سوزی ضرورت توجه به بحران مشخص می‌شود و شاید این اطلاع رسانی علاوه برعاملی برای ابراز تاسف مردم، عاملی بازدارنده برای تکرار شود.

عوامل ملی و بین المللی زمینه ساز آتش سوزی‌های مکرر جنگل‌ها و مراتع می‌شوند

سیاح پور دبیر انجمن میراث پریشان درباره اهمیت حضور نیرو‌های محلی در صحنه آتش سوزی جنگل‌ها و مراتع می‌گوید:در بسیاری از مواقع نیرو‌های محلی حضور پر رنگی در مهار آتش دارند. به ویژه اگر آموزش دیده باشند، حتی بسیاری از مواقع خودشان قبل از هر نیروی دیگری در محل حضور دارند و آتش را خاموش می‌کنند.

به گفته او برخی از محلی‌ها با این دیدگاه که جنگل و مراتع متعلق به دولت است نسبت به آتش سوزی‌ها بی تفاوت هستند و یا خودشان زمینه ساز روشن شدن آتش به دلایل مختلف می‌شوند تا در جهت منفعت شخصی قدم بردارند.

 سیاح پور گرمای هوا را عامل مهمی برای تکرار مداوم آتش سوزی‌ها در نقاط مختلف عنوان می‌کند و می‌گوید: با و جود اینکه آگاهی و اطلاع رسانی نسبت به اهمیت حفاظت از محیط زیست و منابع طبیعی با توجه به افزایش تعداد فعالان محیط زیست بیشتر شده، اما آنچه باعث افزایش تعداد و وسعت آتش سوزی‌ها شده را می‌توان به حساب گرمایش زمین گذاشت و این که ما با تغییر اقلیم روبه هستیم و با وجود بحران خشکسالی هو‌ای گرم و خشکی داریم.

کارشناس ارشد حقوق محیط زیست عنوان کرد: در استان فارس بیشتر تالاب‌ها خشک شدند، تالاب‌هایی که زمانی رطوبت استان فارس را مهیا می‌کردند.

به گفته او برای پیشگیری از آتش سوزی‌ها و حفاظت از طبیعت باید به نکات بسیاری توجه کرد و همت همگانی مردم و مسئولان برای این کار ضروری است. هرکس می‌تواند قدمی بردارد این اقدا م‌ها می‌تواند از مصرف آب و برق کمتر تا اقدامات باز دارنده برای دست درازی و تجاوز به محیط زیست را در بر بگیرد، هرکاری که حفاظت از محیط زیست به عنوان سرمایه‌ای ارزشمند اولویت باشد.

به باور او تحول هر فرد و احساس مسئولیت نسبت به محیط زیست می‌تواند تحولی بزرگ را به ارمغان داشته باشد. مطمئنا در این مسیر اقدامی که یک مقام مسئول می‌تواند انجام دهد با فردی عادی متفاوت است و در کل باید به این نکته تو جه کنیم که با وجود گرم شدن هوا، جنگل‌ها و مراتع در خطر آتش هستند و نباید زمینه سوختنشان را در آتش غفلت فراهم کنیم.

تمرکز بر توان نیرو‌های مردمی و مشارکت آن‌ها

آرش مهدوی مدیر روابط عمومی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری فارس‌ می‌گوید: عرصه‌های منابع طبیعی، با وسعت ۹ و نیم میلیون هکتاری،  وسعت قابل توجهی از مساحت استان فارس را به خود اختصاص داده است. متاسفانه عوامل انسانی به صورت عمدی و غیر عمدی، از دلایل عمده آتش سوزی در این گستره‌ وسیع است که ریشه‌های متعددی دارد.

او عمده‌ترین عوامل آتش سوزی جنگل‌ها و مراتع را چنین شرح می‌دهد: درگیری مرتعداران به دلایل مختلف باعث می‌شود که گاهی از سرلجبازی یا زیاده خواهی مراتع و جنگل‌ها را آتش بزنند. قاچاقچیان چوب برای سودجویی و خالی شدن ایستگاه‌های کنترل قاچاق، این اقدام را انجام می‌دهند. برخی چوپان‌ها و گردشگر‌ها آتش روشن می‌کنند و آن را رها می کنند یا شکارچیان در مناطق حفاظت شده برای انجام شکار غیر مجاز و پرت کردن حواس محیط بان ها، دست به این عمل می‌زنند و به مقاصد خود می‌رسند.

مهدوی می‌افزاید: یکی از اقدامات اداره کل منابع طبیعی فارس، تمرکز بر مشارکت و مدیریت نیرو‌های مردمی است، از سال گذشته هنگ امداد طبیعت تشکیل شده و در این هنگ افراد خبره‌ای همچون کوهنوردان و ورزشکاران عضویت دارند و تامین ٥٠درصد؜ نیرو‌ها به عهده بسیج سازندگی استان است. از طرفی حضور قرقبان‌های افتخاری نیز داریم که بسیار مهم است.

به گفته مدیر روابط عمومی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری فارس تمرکز بر مشارکت و مدیریت نیرو‌های مردمی و محلی، می‌تواند در پیشگیری از آتش سوزی و کاهش تعداد آن موثر باشد و زمان مهار آتش را کاهش دهد.

دانش آموخته دکترای منابع طبیعی می‌گوید: مطمئنا آتش سوزی در منابع طبیعی باعث خسارت بسیاری می‌شود که در برخی مواقع جبران ناپذیر است.

از بین رفتن ذخایر ژنتیکی گیاهان، کاهش تولید علوفه و فرآورده‌های دارویی-صنعتی و خوراکی، ایجاد فرسایش خاک، افزایش روان آب و سیلاب‌های ویرانگر، مهاجرت و حاشیه نشینی در شهرها، کاهش اشتغال محلی، افزایش فقر و بزه، کاهش بارندگی، تشدید اثرات خشکی و خشکسالی، انقراض گونه‌های گیاهی و جانوری، از بین رفتن محیط‌های تفرجی و گردشگری از جمله برخی از پیامد‌های ایجاد حریق در جنگل‌ها و مراتع کشور است.

کمبود امکانات درمیان تشدید عوامل بحران زا

به گفته مهدوی مهمترین اقدام برای حفاظت از محیط زیست و منابع طبیعی کشور، آموزش و ترویج و جلب مشارکت‌های مردمی است. این امر باید اولویت همه نهاد‌ها و ارگان‌ها باشد.

او با بیان این که در مهار آتش سوزی ما از کمک دیگر نهاد‌ها از جمله شهرداری، نیروی انتظامی، سپاه، دادگستری، بسیج، جهاد کشاورزی، فرمانداری، شورا و دهیاران روستا‌ها هم بهره می‌بریم عنوان کرد: به استناد تبصره ذیل ماده ۴۷ قانون حفاظت و بهره برداری از مراتع و جنگل‌های کشور، در مواقع آتش سوزی مراتع و جنگل‌ها، همه دستگاه‌های دولتی، لشکری، کشوری و شهرداری‌ها موظف به اطفاء حریق و کمک رسانی به نیرو‌های منابع طبیعی و امدادگر در عرصه‌های ملی هستند و نباید این گونه باشد که ما از آن‌ها بخواهیم اقدامی انجام دهند و آن‌ها باید با توجه به اهمیتی که این موضوع دارد حفاظت از محیط زیست را بخشی از اولویت هایشان قرار دهند.

به نظر او سازمان مدیریت و برنامه ریزی هم باید به این موضوع از منظر ملی و استانی با نگاه ضرورت و اهمیت ایفای نقش، بنگرد چون عرصه‌های ملی وسعت زیادی دارد و برای استخدام قرقبان فصلی اعتباری وجود ندارد. همچنین تجهیزات اطفاء حریق سازمانی جوابگوی تجهیز مردم خودجوش و مسئولیت پذیر نیست و باید در تخصیص اعتبار در این بخش، تجدید نظر کلی انجام شود.

به نظر این دانش آموخته دکترای منابع طبیعی دادگستری استان فارس و دادگاه‌های شهرستان‌ها علاوه بر حمایت جدی و همه جانبه فعلی از منابع طبیعی، می‌توانند با جریمه نقدی بدل از حبس یا تبدیل جرم نقدی به خرید لوازم اطفای حریق شهرستان کمک شایانی نمایند .

به گفته او این اقدام در دادگاه شهرستان کوه چنار آغاز شده و جزای نقدی به خرید دو دستگاه دمنده برای اطفاء حریق اختصاص یافته و به منابع طبیعی اهدا گردیده است.

مدیر روابط عمومی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری فارس می‌افزاید: در برخی از نقاط استان فارس مثل شهرستان‌های ممسنی، سپیدان، قیروکارزین، اقلید، خنج، لامرد، سروستان، خرامه، خفر و غیره، خیرین برای تامین مالی قرقبان فصلی و خرید لوازم اطفاء حریق، کمک کردند و مطمئنا اطلاع رسانی بیشتر می‌تواند یاری گر ترویج این فرهنگ عمومی باشد.

باور کنیم پیشگیری بهتر از درمان است

تابستانی گرم در پیش است، معلوم نیست تا پایان فصل گرما شاهد چند آتش سوزی باشیم و چند هکتار از عرصه‌های منابع طبیعی به عنوان ثروتی خدادادی و محدود در آتش غفلت عوامل انسانی بسوزد و خاکستر شود.

گزارش از راضیه جوینده 

انتهای پیام/ب