به گزارش خبرنگار حوزه ازدواج و خانواده گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان، به نقل از the great courses daily، قبل از این که به نقش محیط در شخصیت انسان بپردازید، به شخصی مانند موتزارت فکر کنید. آن سطح از نبوغ موسیقی از کجا آمده است؟ درست است که در خانواده او موسیقی دان‌هایی بوده اند، اما هیچ یک از آن‌ها حتی به سطح او نزدیک هم نشدند. موتزارت وقتی تنها پنج ساله بود، در ویولن و کیبورد مهارت داشت و حتی آهنگسازی می‌کرد. خواهرش نیز از سن جوانی نوازنده ماهری بود، اما هرگز مهارت زیادی در آهنگسازی نشان نداد.

اعجوبه موسیقی بودن، به ویژگی‌های زیادی احتیاج دارد. ممکن است بسیاری از افراد تعدادی از این ویژگی‌ها را داشته باشند، اما موتزارت همه آن‌ها را داشت. البته نبوغ او، همه اش به خاطر ژنتیک نبود. پدرش آهنگساز و معلم موسیقی بود و قطعاً داشتن یک معلم موسیقی در خانه باعث شد موتزارت بتواند کارش را به خوبی آغاز کند. اگر برای مثال، پدرش آهنگر بود و موتزارت هرگز فرصتی برای یادگیری موسیقی پیدا نمی‌کرد، احتمالاً نبوغ او رشد نمی‌کرد. موتزارت احتمالاً ترکیبی خاص از ژن‌ها را داشته است که والدین و خواهران و برادرانش نداشتند، با این که آن‌ها دارای ۵۰ درصد ژن مشابه بودند.

متن زیر، مجموعه‌ای از نکات در رابطه با درک اسرار رفتار انسان است.

تعریف کاریزما

برخی از محققان فکر می‌کنند که کاریزما نوعی ویژگی است که در انسان‌ها ظهور می‌کند. تعریف کاریزما سخت است، اما همه ما می‌توانیم افرادی که مقدار مشخصی از کاریزما دارند را در ذهن خود تصور کنیم. جذابیت خاصی که مردم را به سمت خود می‌کشاند و در بسیاری از افرادی که سرگرم کننده‌های خوبی هستند، دیده می‌شود.

برای این که کاریزما وجود داشته باشد، ویزگی‌های زیادی لازم است. به عنوان مثال، اگر از نظر ظاهری جذاب باشید، کاریزمای شما بیشتر به چشم می‌آید. کمتر کسی پیدا می‌شود که بسیار کاریزماتیک باشد، اما هیچ جذابیت ظاهری نداشته باشد. شما هم چنین باید حداقل کمی برون گرا و معاشرت دوست باشید و از مهارت‌های بین فردی و توانایی برقراری ارتباط با مردم برخوردار باشید. مقداری اعتماد به نفس، همراه با توانایی‌های کلامی خوب هم در داشتن کاریزما بی تاثیر نیست.

کاریزما به ترکیب خوبی از همه موارد گفته شده نیاز دارد که هر یک از آن‌ها مبنای ژنتیکی دارند. اگر همه آن‌ها را ندارید، احتمالاً زیاد کاریزماتیک نیستید؛ بنابراین ممکن است در یک کودک در یک خانواده، ترکیب خوبی از ژن‌ها وجود داشته باشد و کاریزمای زیادی داشته باشد؛ در حالی که برادر یا خواهر او نسبتاً درون گرا یا کمتر اجتماعی باشند و بنابراین آن چنان کاریزمایی نداشته باشند.

نقش محیط در شخصیت انسان

شخصیت اغلب به ترکیبات خاصی از ژن‌ها بستگی دارد که خواهران و برادران لزوماً در آن مشترک نیستند. اما تأثیرات محیط بر شخصیت چگونه است؟ تأثیر والدین و محیط خانواده بر شخصیت را در نظر بگیرید. ممکن است انتظار داشته باشد که کودکانی که توسط یک والدین به یک شیوه در یک خانه بزرگ می‌شوند، باید مشابه یکدیگر باشند، اما لزوماً این اتفاق نمی‌افتد.

این درست است که تأثیرات محیطی، از جمله والدین، بر شخصیت تأثیر می‌گذارند. بر اساس داده‌های ژنتیکی، محققان نتیجه گرفته اند که محیط تقریباً ۵۰ تا ۷۰ درصد از شخصیت را تشکیل می‌دهد. اما محققان هم چنین دریافته اند که محیط‌هایی که فرزندان یک خانواده با یکدیگر به اشتراک می‌گذارند، تأثیر بسیار ضعیف تری در شخصیت آن‌ها نسبت به محیط‌هایی دارد که هر کودک به صورت جداگانه تجربه می‌کند.

فعالیت‌های خاصی وجود دارد که بچه‌های یک خانواده به اشتراک می‌گذارند. برای مثال، همه آن‌ها در یک سال با هم به تعطیلات خانوادگی رفته اند و با خانواده شام خورده اند. اما بسیاری از تجربیات فقط برای یک کودک اتفاق می‌افتد. مثلا، دو کودک معلم‌های متفاوتی دارند یا یکی از آن‌ها عضو انجمن علمی مدرسه هست و دیگری نیست.

تحقیقات نشان می‌دهد که تجربیات مشترکی که برای همه فرزندان یک خانواده می‌افتد، بسیار کمتر از تأثیرات محیطی که هر کودک به طور جداگانه تجربه می‌کند، بر شخصیت آن‌ها تأثیر می‌گذارد. محیط‌ها و تجارب مشترکی که فرزندان یک خانواده به اشتراک می‌گذارند، آن‌ها را آن طور که انتظار داریم شبیه به یکدیگر نمی‌کند.

بیشتر بخوانید

نکاتی برای شناخت شخصیت خود و ارتباط بهتر با دیگران

کودکانی که به فرزندخواندگی گرفته می‌شوند: تأثیرات غیرمشترک

یکی از قوی‌ترین شواهد که ثابت می‌کند محیط مشترک خانوادگی باعث نمی‌شود بچه‌ها شخصیت یکسانی داشته باشند، ناشی از تحقیق در مورد فرزندخواندگی است. اگر محیط خانوادگی مشترک، کودکان را به یکدیگر شبیه می‌کند، پس فرزندان با والدین بیولوژیکی متفاوت که توسط یک خانواده به فرزندی پذیرفته می‌شوند، باید شخصیت‌های مشابه تری نسبت به یکدیگر داشته باشند تا نسبت به دو فرد غریبه که در خانه‌ها متفاوت بزرگ شده اند. اما طبق آخرین تحقیقات، این درست نیست.

وقتی محققان تحلیل کردند که چرا دوقلو‌های همسان از نظر روان شناسی بسیار شبیه به هم هستند، دریافتند که این شباهت تقریباً کاملاً به ژنتیک مربوط است نه به این دلیل که آن‌ها در محیطی یکسان بزرگ شده اند. این واقعیت که به اشتراک گذاشتن یک محیط خاص، در حال رشد باعث نمی‌شود که خواهر و برادر مشابه باشند، اکثر مردم را شگفت زده می‌کند.

تأثیرات مشترک، متغیر‌هایی است که برای همه فرزندان یک خانواده مشترک است؛ خانه و شهری که در آن زندگی می‌کنند، برنامه‌های تلویزیونی و تعداد کتاب‌های خانه، نگرش و ارزش‌های والدین، میزان مذهبی بودن خانواده، وضعیت مالی خانواده، اقوامی که با خانواده رفت و آمد دارند، تعطیلات خانوادگی و غیره.

تأثیرات غیرمشترک مواردی است که کودکان یک خانواده در آن سهیم نیستند. به عنوان مثال، بچه‌ها احتمالاً دوستان و معلمان مختلفی در مدرسه دارند. والدین آن‌ها نیز احتمالاً کمی متفاوت با آن‌ها رفتار می‌کنند، هم به این دلیل که هر کودک متفاوت است و هم این که والدین، خودشان با داشتن فرزند‌های بیشتر، تغییر می‌کنند. ممکن است در زمانی که فرزندان مختلف در سنین مختلف هستند، وضعیت مالی خانواده تغییر کند و ازدواج والدین در طول مسیر، فراز و نشیب‌های مختلفی داشته باشد، به طوری که برخی از کودکان ممکن است اختلافات بیشتری بین والدین مشاهده کنند. خواهران و برادران یک خانواده نیز دارای تجارب شخصی متفاوت، بیماری‌های مختلف و آسیب‌های متفاوت هستند.

حتی کودکانی که در یک خانواده بزرگ می‌شوند، تجارب مختلف و غیر مشترک بسیاری دارند. این تفاوت‌ها دلیلی برای تغییر شخصیت بچه‌ها هستند. تحقیقات نشان داده است که قسمت‌های غیر اشتراکی محیط کودکان نسبت به قسمت‌های مشترک تأثیر بیشتری در رشد شخصیت دارند. در بعضی از مطالعات، محیط مشترک تأثیر چندانی ندارد و یا به طور قابل ملاحظه‌ای بر شخصیت تأثیر نمی‌گذارد. به عنوان مثال، هنگامی که شباهت ژنتیکی بین خواهران و برادران را کنترل کنیم، آن‌ها به ندرت بیشتر از افرادی که به طور تصادفی انتخاب شده اند شبیه یکدیگر هستند؛ حتی اگر در یک خانواده بزرگ شده باشند.

سوالات متداول در مورد محیط و تاثیر آن بر شخصیت انسان

سوال: آیا محیط فرد بر شخصیت او تأثیر می‌گذارد؟

محیط فرد بر شخصیت تأثیر می‌گذارد، اما زیست شناسی و ژنتیک نیز در تعیین ویژگی‌های شخصیتی نقش دارد.

سوال: شخصیت ژنتیکی است یا محیطی؟

ژنتیک و محیط، هر دو شخصیت را تحت تأثیر قرار می‌دهند. مطالعه دوقلو‌ها نشان داده است که ژنتیک در مورد نتایج رفتاری، نقش بیشتری نسبت به تأثیر والدین دارد، اما عوامل غیر مشترک محیطی حتی بیشتر از ژنتیک نقش دارند. به عنوان مثال، اگر یکی از دوقلو‌ها در مدرسه دوستان بدی داشته باشد، این تأثیر زیادی در رفتار او خواهد داشت.

سوال: چه عواملی بر رفتار انسان تأثیر می‌گذارد؟

عوامل بسیاری بر رفتار انسان تأثیر می‌گذارد، از جمله محیطی که در آن پرورش می‌یابد، ژنتیک، فرهنگ و جامعه که شامل معلمان و هم کلاسی‌ها است.

سوال: دو تأثیر محیطی بر شخصیت چیست؟

یکی از تأثیرات محیطی بر شخصیت، فرهنگ است. به عنوان مثال، برخی از فرهنگ‌ها حکم می‌کنند که کودکان باید خودنگهداری کنند و فقط هنگامی که کسی با آن‌ها صحبت کرد، حرف بزنند.
یکی دیگر از تأثیرات محیطی، مدرسه است. از آن جا که کودکان بیشتر وقت خود را در مدرسه می‌گذرانند، این می‌تواند تأثیر زیادی بر شخصیت آن‌ها بگذارد. اگر آن‌ها به مدرسه‌ای بروند که در آن خشونت‌های رفتاری و مصرف مواد مخدر و این قبیل کار‌ها رایج است، احتمالاً خودشان نیز این رفتار‌ها را انجام می‌دهند؛ زیرا تاثیر همسالان بسیار قدرتمند و پررنگ است.

بیشتر بخوانید

زوایایی پنهان از دنیای روانشناسی که شخصیت انسان را رمزگشایی می‌کند

انتهای پیام/