به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از شیراز، شیراز فقط محلی برای رشد و شکوفایی ادیبان و شاعران  صاحب نام نبوده است  و در دیگر عرصه  ها هم نام آوران بسیاری دارد که برخی شهرتی جهانی دارند .

هنر یکی از عرصه ها مورد توجه مردمان این دیار است که  هنرمندانش صفحه های پرافتخاری را در تاریخ به نام خود ثبت کردند. در بهمن  ۹۸ شیراز به عنوان شهر جهانی صنایع دستی ثبت  شد اما شرایط دشوار اقتصادی و بعد هم شیوع کرونا تاثیرات منفی بسیاری بر روند کار  هنرمندان گذاشته است و برخی هنرمندان فعال دراین عرصه بر این باورند که عنوان جهانی برای آنها تاکنون ارمغانی نداشته است.

بی مهری بازار نسبت به صنایع دستی  به گونه ای است که  فرزندان بسیاری از هنرمندان صاحب نام حاضر نشدند مسیر والدین را ادامه دهند و در مسیر دیگر قدم گذاشتند .

هنر نان ندارد !

یکی از هنرمندان پیشکسوت خاتم شیراز که  این هنر برای او میراثی خانوادگی است  و خانه اش  همچون موزه خاتم است، می گوید: فرزندانش  رغبتی به آموزش این هنر نداشته اند و او اصراری برای فعالیت آنها در این عرصه نداشته و حالا  هم خوشحال است که می بیند آنها با تحصیلات دانشگاهی  موفق هستند .

اما این هنرمند  دغدغه این را هم را دارد که سرنوشت  خاتم شیراز بعد از او و دیگر پیشکسوتان چه می شود. نگران است که استقبال از محصولات بازاری باعث شود اصالت واقعی خاتم شیراز به دست فراموشی سپرده شود .این دغدغه،  تقریبا دغدغه تمام اساتید صاحب نام خاتم است که می بینند.

هنرجوهای آنها به جای این که به این موضوع توجه کنند که  اصالت خاتم شیراز  که آن را از دیگر خاتم ها متمایز کرده به علت ظرافت، زیبایی ، دوام و استفاده از مواد صد درصد طبیعی  برای ساخت است ، ترجیح می دهند خاتمی بسازند که بازار بپسندد .

این موضوع فقط محدود به خاتم سازی نمی شود .علیرضا یزدانی ،هنرمند جوان موفق معرق کار که آثار فاخری در پرونده کاریش دارد به علت شرایط اقتصادی که به جای فعالیت در عرصه معرق کاری سراغ نجاری رفته است و می گوید: هنر نان ندارد .

با این حال هنر معرق برای او هنوز لذت دارد و  علاوه براین که سعی می کند هنرمندانه در عرصه نجاری آثار زیبایی خلق کند، به جای خلق آثار فاخر منبت ، فعالیت در نجاری را با هدف کسب درآمد دربازار اولویت زندگی خود قرار داده است .

عنوان شهر جهانی صنایع دستی کام هنرمندان شیراز را شیرین کرد اما برکتی به سفره شان نداد

کسب عنوان شهر جهانی صنایع دستی اتفاق دلنشینی برای فعالان این عرصه بود .

عباس فریدونی هنرمند با سابقه منبت کار شیرازی می گوید: کسب چنین عناوینی مسئولیت هنرمند را سنگین ترمی کند  .

با این حال او هم  عنوان می کند:  کسب این عنوان تاثیر  چندانی در بازار هنر و احوال هنرمندان نداشته است.

 لیلا قانع هنرمند جوانی که در عرصه نگارگری ایرانی فعالیت دارد و تذهیب کار موفقی است هم می گوید:  این عنوان تاثیری برای او و دیگران هنرمندانی که می شناسد تاکنون نداشته  و امیدوار است این تاثیر به مرور زمان مشهودتر شود  .

نعمتی هنرمندی که در عرصه  صنایع چوب فعالیت دارد معتقد است همزمانی کسب عنوان شیراز به عنوان شهر جهانی صنایع دستی با شیوع کرونا عاملی شد تا هنرمندان بهره آنچنانی از این عنوان نبرند.

او از تعطیلی پی درپی مراکز خرید با وجود شیوع کرونا  گفت و این که در این مدت شرایط اقتصادی به گونه ای بوده که صنایع دستی  جایگاهی در سبد خرید مردم نداشته است و از طرفی گردشگری هم  رونقی ندارد تا گردشگران به بازار صنایع دستی رونق دهند  .

 عنوان شهر جهانی صنایع دستی عاملی برای  تعامل نهادها و دستگاه های اجرایی 

حمید سلیمی کارشناس مسول توسعه و ترویج صنایع دستی میراث فرهنگی فارس با اشاره به شرایط تحمیلی کرونا می گوید: به طور حتم هنرمندان شیرازی از این عنوان بی نصیب نخواهند ماند و همین عنوان عاملی شد تا دستگاه ها  و نهادهای اجرایی مختلف از جمله شهرداری  و ادارات  آموزش و پرورش ، اداره  فنی و حرفه ای و فرهنگ و ارشاد فارس برای  آموزش و ترویج صنایع دستی به میدان بیایند  که این تعامل  دستاوردهای ارزشمند بسیاری خواهد داشت .

او با بیان  اینکه شرایط  بازار کار  عرصه صنایع دستی برای جوان ها چندان رغبت برانگیز نیست، گفت : به طور حتم در شرایط فعلی برای دیدن تاثیر عنوان شهر جهانی صنایع دستی گذر زمان نیاز است .

به گفته این کارشناس تلاش های  معاونت صنایع دستی میراث فرهنگی فارس برای رونق بازار صنایع دستی از طریق برگزاری نمایشگاه ها و ایجاد بازارچه های صنایع دستی  ادامه دارد .

او در این فعالیت هم حضور دیگر دستگاه های اجرایی برای مشارکت را ارزشمند می داند و می گوید  مطمئنا بدون این عنوان این تعامل به وجود نمی آمد.

احساس می کنم من هم در موفقیت شهرم نقشی  دارم

از جمله توجه هایی که باعث رونق اقتصادی بازار صنایع دستی می شود این است که برخی اشخاص و اداره ها   آثار صنایع دستی را به عنوان هدیه  یا عیدی انتخاب می کنند و هنرمندان  می گویند این گونه سفارش ها  به ویژه اگر به تعداد  قابل توجه باشد انگیزه ای ارزشمند برای فعالیت می شود .

فاطمه شیشه گر بانوی جوانی که در عرصه تولید کاشی هفت شیراز فعالیت دارد، می گوید: یکی از خاطرات دلنشین و ماندگارش این است وقتی شیراز عنوان ملی شهر دوچرخه سوارها را کسب کرد ،نشان شهر ملی دوچرخه سوار ها را او از طریق  هنرش ساخت  .

هنرمندان   دیگری  که در عرصه های دیگر صنایع دستی  فعالیت دارند  هم عنوان می کنند برای آنها لذت بخش است که از آثارش  به عنوان نمادها یا جلوه ها از شهر شیراز استفاده می شود .

دبیرخانه شهر جهانی صنایع‌دستی، موتور محرک رونق صنایع دستی در شهر شیراز 

 دبیرخانه شهر جهانی صنایع دستی به عنوان درگاه و رابط یک شبکه ارتباطی برای برقراری و گسترش ارتباطات بین شهر‌های جهانی صنایع دستی در داخل و خارج از کشور از ۱۵ فروردین امسال با همت شهرداری شیراز  آغاز به کار کرد تا زمینه بیشتر برای حمایت از تولید و عرضه صنایع دستی هنرمندان فراهم شود.

 شهردار شیراز گفت: دبیرخانه شهر جهانی صنایع دستی با پی گیری مجموعه ای از فعالیت ها، نقش موتور محرکی برای رشد و ارتقاء این عرصه را برعهده دارد .

به گفته این مقام مسئول از جمله برنامه های شهرداری شیراز برای هویت بخشی و بازآفرینی هویت فرهنگی تاریخی شهر شیراز به عنوان شهر جهانی صنایع دستی این است که محله های قدیمی شیراز که قبلا  عناوینی مرتبط با حوزه صنایع دستی داشتند همچون شیشه گری ، کوزه گری ، دباغی مجدد به همان اسامی قبل نامگذاری  شوند  .

دبیر دبیرخانه شهر جهانی صنایع دستی می گوید: با توجه به اینکه شیراز پارسال نشان جهانی جغرافیایی خاتم را دریافت کرده در حال بررسی هستیم تا یک فضای شهری برای نام‌گذاری به عنوان خاتم شیراز انتخاب کنیم  و به مروز زمان نیز نمادهایی متناسب با هنرهای سنتی همچون نمادهای ساخته شده در میدان کوزه گری ساخته  شود.

اسکندر پور با اشاره به  ضرورت  حمایت از بازار صنایع دستی عنوان کرد: آیین نامه های  پیشنهادی برای ارائه به شورای شهر در دست تدوین است تا سازندگان و مالکان ساختمان هایی که در ساخت بنا از صنایع دستی و هنرهای سنتی از جمله کاشی  هفت رنگ و آیینه کاری استفاده کنند از تخفیف مالیاتی بهره‌مند شوند .

شهردار شیراز درباره دیگر برنامه ها برای ارتقاء و آموزش صنایع دستی به افتتاح مرکز کارآفرینی با همکاری هنرمندان پیشکسوت هنرهای سنتی و صنایع‌‌دستی در محله دباغی با هدف حمایت از اقشار آسیب پذیر و کاهش آسیب های اجتماعی اشاره کرد و افزود: در این مرکز با کمک اساتید پیشکسوت زمینه برای آموزش و فرصت ارتقاء شهروندان ساکن در محلات آسیب‌پذیر و کمتر برخوردار فراهم می شود.

اسکندپور گفت: در همین راستا، در ماه‌های اخیر نیز اداره پیشگیری و ساماندهی آسیب‌دیدگان اجتماعی شهرداری شیراز با همکاری دبیرخانه شهر جهانی صنایع دستی با ایجاد بستری مناسب به آموزش و ترویج صنایع دستی در میان کودکان کار در شیراز اقدام کرده است و اقدامات مشابهی را در دیگر نهادها تشویق می کند.

او به این مطلب هم اشاره کرد و گفت: سازمان فرهنگی اجتماعی شهرداری شیراز نیز چندین عنوان کتاب در زمینه صنایع دستی و هنرهای سنتی شهر شیراز به ویژه خاتم شیراز تدوین و منتشر کرده است.

شهرداری شیراز این هدف را دنبال می کند تا با تعاملاتی که با دیگر شهرها در سطح ملی و بین المللی دارد از هر فرصتی برای معرفی صنایع دستی اصیل و هویت‌بخش شیراز استفاده کند ، هرچند شیوع کرونا مانعی بزرگ برای این ارتباطات در سطح تجاری محسوب می شود.

گویا اگر کرونا اجازه دهد شکوفایی ممکن است

تلاش ها برای هویت بخشی به شیراز به عنوان شهر جهانی صنایع دستی در شرایط کرونایی ادامه دارد . به طور حتم اگر کرونا رخت بربندد تکیه بر ظرفیت های گردشگری و صنایع دستی  استان فارس پهناور  دستاوردهای ارزشمندی  خواهد داشت  .

این  استان رنگین کمانی از اقوام ایرانی را در برمی گیرد و ظرفیت بالایی برای شکوفایی در عرصه صنایع دستی دارد .

 هنرمندان صنایع دستی و فعالان عرصه گردشگری هم  بی صبرانه همانند دیگران لحظه شماری می کنند تا همه گیری کرونا به عنوان مهمترین دغدغه به پایان رسد و عنوان جهانی شهر صنایع دستی را بر روند کارشان ببینند .فقط معلوم نیست در این فاصله زمانی تعیین نشده  تا چه اندازه اشتیاق برای ادامه فعالیت در این عرصه ها می ماند ؟ نگرانی برخی  اساتید پیشکسوت مبنی برپایان هنرشان  تا چه اندازه به جاست ؟

مطمئنا تا رسیدن به آرمان شهری مطلوب، هنرمندان تولیدکننده آثار فاخر  صنایع دستی به جدالی دشوار در بازار بی مهر با اجناس وارداتی و بازاری خواهند داشت .باید منتظر شد و دید گذر زمان تا چه اندازه می تواند اشتیاق در حال فعالان عرصه های صنایع دستی را برای تولید آثار فاخرو ماندگار  شعله ور کند .

گزارش از راضیه جوینده 

انتهای پیام/ب