به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مشهد،  ایران به رغم انحصار و مزیت در تولید و تامین زعفران برای بازار‌های بین المللی، چرا تعیین کننده قیمت آن در این بازار‌ها نیست، این واقعیت هر چقدر هم تلخ باشد، اما تلخ تر آن است که بدانید در سال زراعی گذشته برخی کشاورزان خطه تربت، برداشت زعفران را به صرفه ندیدند و مجبور شدند مزارعشان که روزی حکم معادن طلای سرخ داشت را رها کنند و شاهد نابودی سرمایه‌شان باشند.  

سهم ۸۰ درصدی دلال‌ها از اقتصاد زعفران

علی سالاریان استاد دانشگاه و پژوهشگر بخش کشاورزی منطقه تربت‌حیدریه گفت: رئیس جمهور آینده باید بداند که ایران به‌عنوان بزرگترین تولید کننده زعفران جهان متأسفانه از اقتصاد حدود ۱۰ میلیارد دلاری زعفران سهمش حدود ۵ درصد است.

او افزود: متاسفانه با قدمت بیش از ۲ هزار و ۵۰۰ ساله کشت و کار زعفران در ایران، وضعیت زعفران اسف‌بار است، فقط افتخار می‌کنیم که تولیدکننده اول زعفران دنیا هستیم! چرا غافلیم و خودمان را به خواب زدیم؟

این استاد دانشگاه ادامه داد:  ساختار اقتصاد ما مریض است و زعفران هم جدا از این مقوله نیست؛ اساس اقتصاد در کجای دنیا بیش از ۸۰ درصد دلالی است؟ دلال قابل حذف نیست، اما بی‌عدالتی در سهم هر بخش انتقاد ماست کما اینکه سهم دلال در اقتصاد زعفران بیش از ۸۰ درصد است و روز به روز به وضوح شاهد منتفع شدن دلال‌ها هستیم.

بیشتر بخوانید

• جای خالی اتحادیه تولیدکنندگان و صنایع تبدیلی زعفران در خراسان رضوی
• حفظ سرمایه‌گذاری‌ در بازار زعفران با حذف قاچاق آن

سالاریان بیان کرد: اگر به کشور‌های پیشرفته نگاهی داشته باشیم می‌بینیم که بخش عمده‌ای از رونق اقتصادی‌شان حاصل ایجادزنجیره‌های ارزش افزوده است به عبارتی مثلا ارزش دلاری یک به چندین برابر در تولید محصولات ثانویه و فرآوری شده دارند.

او تصریح کرد: مگر اقتصاد زعفران در سال ۱۰ میلیارد دلار نیست؟ پس چرا سهم ایران به‌عنوان تولید کننده اول زعفران دنیا از اقتصاد زعفران فقط ۵ درصد است؟ چون کشور‌های پیشرفته در زنجیره ارزش افزوده، تولید تجاری «کروسین یک» را از زعفران دارند که گران‌ترین داروی ضدسرطان معده از آن گرفته می‌شود، جالب است بدانید یک گرم کروسین بسته به این که نوع ۱ تا ۴ باشد تا ۱۰ میلیون تومان ارزش ریالی دارد.

این پژوهشگر یک تشکل و سازمان واحد در حوزه زعفران را خلاء بزرگ این حوزه دانست و تاکید کرد: در کشور‌های پیشرفته برای هر محصول تولیدی یک سازمان واحد دارند که پشتوانه مردمی آن خود تولیدکنندگان هستند و قدرت انحصاری دارند و در همه سیاست گذاری‌های مربوطه مثل تعیین قیمت محصول تـولیدی و نحوه عرضه نقش فعال دارند. ما در ایران شورای ملی زعفران را داریم که بیشتر اعضایش صادرکنندگان عمده هستند و سهم نمایندگان زعفران کار در این شورا ناچیز است!

سالاریان اظهار کرد: اتحادیه زعفران‌فروشان، اتحادیه صادرکنندگان زعفران، جمعیت ایرانی علوم زعفران و چندین تشکل زعفرانی دیگر داریم، ولی متأسفانه قدرت واحد نیستیم و در این بین بیشترین خسارت متوجه زعفران‌کار می‌شود.

او با بیان اینکه عقیده دارم بورس زعفران خوب است، اما در این مدت نتوانسته خواسته کشاورزان و زعفران کاران را برآورده کند چراکه ساختار عملکردی بورس زعفران باید اصلاح شود. احتمالا نحوه معاملات و سبدگردانی، سفارشی و مقطعی است و یا افراد خاصی در جهت اهداف خاصی بازی می‌کنند و به نوعی معاملات صوری هستند که بازهم همان افراد خاص از این بازی منتفع می‌شوند.

۸۰۰ هزار نفر در شهرستان تربت‌حیدریه از کشت زعفران ارتزاق می‌کنند

غلامحسین شرکت کارشناس زراعت و کشاورز نمونه منطقه زاوه تربت حیدریه هم در این خصوص گفت: زعفران محصول استراتژیک خراسان بزرگ است که برابر آمار‌ها بیش از ۸۰۰ هزار نفر به‌طور مستقیم و غیرمستقیم در این خطه از آن ارتزاق می‌کنند.

اما این روز‌ها زعفران‌کاران منطقه تربت‌حیدریه و زاوه به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده زعفران کشور و دنیا حال و روز خوشی ندارند چراکه افت قیمت‌ها و هزینه‌های سنگین برداشت و فرآوری باعث شده طعم شیرین افزایش برداشت محصول در سال جاری را در کام کشاورزان تلخ شود.

او افزود: کشاورز باید متحمل هزینه‌های سنگین تولید، مثل خرید کود شیمیایی به ۱۰ برابر قیمت شود و یا هزینه برداشت و فرآوری گل را سه برابر سال‌های گذشته بپردازد، ولی هیچ نقشی در تعیین قیمت زعفران ندارد. حتی با افت قیمت‌ها و هزینه‌های بالای برداشت و فرآوری، کشاورز حاضر شده به کارگر در ازای برداشت و فرآوری محصول مبالغ را به‌طور مساوی تقسیم کند که باز هم کارگر ممکن است راضی نشود. نتیجه این اتفاقات باعث شده درسالیان اخیر درحالی‌که کشاورز موفق شده میزان برداشتش را به بیش از ۲ برابر برساند، اما نصف سال قبل سوددهی نداشته باشد.

این کشاورز زعفران کار ادامه داد: قیمت زعفران باید در شهرستان‌های دارای این محصول، شورایی متشکل از متصدیان زعفران تعیین شود، نه اینکه با یک تلفن قیمت‌ها چنان افت کند که کشاورزان به این مشکلات گرفتار شوند.

شرکت بیان کرد: چرا دولت به این موضوع ورود نمی‌کند تا در شورای ملی زعفران، اعضای آن کشاورزان واقعی باشند و یا چرا نباید منطقه تربت‌حیدریه و زاوه به‌عنوان پایتخت زعفران دنیا نماینده‌ای در این شورا داشته باشد؟ دولت می‌تواند با تقویت تشکل‌هایی مانند شورای ملی زعفران با محوریت دلسوزان و زعفران‌کاران، این محصول را تقویت کند و اگر هم قصد اجرای طرح خرید توافقی را دارد به‌هنگام باشد.

او علت عدم رغبت کشاورزان به کشت مجدد زعفران را قیمت پایین این محصول در سال جاری عنوان و تصریح کرد: وزارت جهاد کشاورزی در سال‌های گذشته پیاز زعفران را به عنون محصول جایگزین در اختیار کشاورزان قرار داد و کشت بی‌رویه زعفران و پرداخت تسهیلات باعث بروز مشکلات در این بخش شد.

این کشاورز تاکید کرد: دولت کنونی اولین خیانتی که به کشاورزان کرد این بود که بودجه کشاورزی را از وزرات کشاورزی گرفت و به وزارت صمت داد و از این طریق با چندین برابر کردن نهاده‌های کشاورزی کمر کشاورزان را شکست و با بوجود آوردن سلطان متعدد و دادن ارز چهار هزار و ۲۰۰ تومانی ارز را از ایران خارج کرد و بانک‌ها را به جان کشاورزان و تولیدکندگان انداخت.

شرکت با بیان اینکه دولت با علم کردن شورای ملی زعفران جلوی پیشرفت زعفران از لحاظ داروئی و فرآوری به صنایع غذایی و حتی صادرات آن را گرفت، اظهار کرد: زمان تولید زعفران قیمت زعفران را اندک و بعد از عید نوروز تا اوایل مهرماه که تولیدکنندگان زعفران در دست نداشتند و زعفران‌ها در انبار‌های شورای ملی زعفران احتکار شده بود سعی می‌کردند قیمت زعفران را بالا ببرند، همین امر باعث چندین برابر شدن هزینه‌ها شد و در موقع تولید زعفران باز همان سناریو را تکرار و قیمت زعفران و گل تازه زعفران را پائین می‌آوردند و با این کارشان زعفران‌کاران را فقیرتر و جیب سودجویان را پرتر می‌کردند و هر زمان اراده می‌کردند هر بلایی که دوست داشتند سر مردم درمی‌آوردند.

شورای ملی زعفران را فروشندگان و دلالان تشکیل می‌دهند

حسن سمیعی کشاورز زعفران کار در مه‌ولات  گفت: در این دولت بحث مدیریت زعفران را رها کردند وهر روز یک برنامه ومقوله‌ای داشتند که نداشتن متولی واحد یکی از بزرگترین مشکلات زعفران کاران منطقه است.

او افزود: شورای ملی زعفران را فروشندگان و دلالان تشکیل می‌دهند نه خود زعفران کاران و اگر لیست شورای ملی زعفران را ببینید هیچ‌کدام از کشاورزان و زعفران کاران در این لیست وجود ندارند.

این کشاورز با بیان اینکه ما نیازمند سازمانی مانند سازمان چای شمال هستیم، ادامه داد: اگر سازمان زعفران و گیاهان دارویی تشکیل شود وضعیت کشاورزان این محصول که روزی به طلای سرخ معروف بود سروسامان می‌گیرد، امیداواریم درمجلس مطرح وتوسط نمایندگان پیگیری شود.

سمیعی یکی از علل عمده ارزان شدن زعفران را صادرات پیاز زعفران به کشور افغانستان عنوان و بیان کرد: این از سیاست‌های غلط دولت بود در واقع این کار را کردند که مردم این کشور، کشت زعفران را جایگزین خشخاش کنند، اما این موضوع فقط به تولیدکنندگان داخلی ضربه زد بدون اینکه هیچ تاثیری در کاهش کشت مواد مخدر در افغانستان داشته باشد.

او اصلاح ساختار شورای ملی زعفران و شکستن فضای انحصاری این شورا توسط مجلس شورای اسلامی را علاج مشکل زعفران عنوان و تصریح کرد: تقاضای ما از رئیس جمهور آینده این است که وضعیت زعفران را به زعفران کاران واگذار کند و ما سازمان زعفران وگیاهان دارویی داشته باشیم که دربحث فرآوری، صادرات توسط تولید کنند صورت پذیرد، این یعنی حمایت از زعفران‌کاران برای جمع شدن مافیای طلای سرخ!

تربت‌حیدریه با ۸ هزار و ۹۰۰ هکتار اراضی زیرکشت محصول زعفران، عنوان زعفرانی‌ترین شهر ایران را به خود اختصاص داده، اما با وجود فعالیت ۱۵ هزار خانوار این شهرستان در زمینهٔ تولید زعفران، شاهد جولان دلالان و عدم ثبات قیمت در بازار این محصول است، موضوعی که در هشت سال اخیر بغرنج‌تر شده و امید می‌رود دولت بعدی برای این مشکلات چاره‌ای بیاندیشد.

منبع: فارس

انتهای پیام// م.ب