به گزارش خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اصفهان، قبرستان شیخان کاشان، از آرامستان‌های تاریخی این شهرستان است که پیکر افراد نامی همچون تراب کاشانی (شاعر و نقاش ) و چند تن از علما و فضلای دوران قاجار و پهلوی در آن مدفون است و سنگ قبر‌های ۲۰۰ تا ۳۰۰ ساله در آن به چشم می‌خورد.

چند سالی است که از این آرامستان حفاظت نشده و عملیات مرمتی در آن اجرا نشده است و حالا معتادان به جوار مزار‌ها می‌روند و به نوعی این مکان تاریخی به پاتوقی برای معتادان تبدیل شده است.

مرمت و رسیدگی به وضع این قبرستان بازهم در قصه تکراری نداشتن بودجه و زیربار نرفتن سازمان‌های متولی برای مرمت و بازسازی افتاده است. اما گویی امسال تصمیمات جدیدی برای احیای آرامستان شیخان گرفته شده که می‌توان امیدوار بود هویت و معماری تاریخی آن را احیا کند.

تراب کاشانی کیست؟

افشین عاطفی مصحح دیوان تراب کاشانی و از چهره‌های ادبی کاشان در گفتگو با خبرنگار ما گفت: محمد هاشم تراب فرزند محمدحسین تاجر کاشانی در سال ۱۲۵۲ ه‍جری شمسی متولد شد. او با یافتن ذوق شاعرانه در خود، به وادی شعر و ادب قدم نهاد و در خدمت ادبای آن عهد کسب فیض کرد و از شاگردان سیّد حسین منزوی شد.

او ادامه داد: تراب شاعر پرکاری بود به‌طوری‌که سروده‌هایش به صد هزار بیت می‌رسد. او در انواع شعر طبع‌آزمایی کرد، قصایدش بیشتر در مدح چهارده معصوم علیهم السلام و گاهی در ستایش برخی از رجال و بزرگان کاشان است.

این چهره ادبی کاشان ادامه داد: تراب، مجرّد زیست و سرانجام در ۲۱ آذر ۱۳۳۸ به سرای باقی شتافت و در مزار شیخان کاشان در حاشیه خیابان غیاث الدین جمشید کاشانی به خاک سپرده شد.

سنگ قبر تراب کاشانی مقبره و طاق ندارد

عاطفی گفت: مزار تراب کاشانی فقط دارای یک سنگ قبر تاریخی است و چهار طاقی موجود در قبرستان شیخان که در رسانه‌ها از آن به عنوان مقبره تراب نام برده می‌شود مربوط به تراب کاشانی نیست، روی قبر تراب، اشعاری از حسینعلی منشی حک شده است.

او افزود: البته سنگ قبر‌های با ارزشی در قبرستان شیخان کاشان وجود دارد و بنای چهار طاقی هم موجود است که باید برای حفاظت و مرمت آن‌ها دست به کار شد.

۴۰ سال است که در قبرستان شیخان پیکری دفن نمی‌شود

حمیدرضا زیارتی کارشناس میراث فرهنگی کاشان در گفتگو با خبرنگار ما گفت: قبرستان‌های تاریخی متروک در همه شهر‌ها وجود دارد و در شهرستان کاشان نیز به دلیل وجود بافت تاریخی قبرستان‌های تاریخی متعددی هست.

او اظهار کرد: البته اطراف قبرستان شیخان که در حاشیه بافت تاریخی کاشان واقع شده دیوارکشی و برای آن در نصب شده، اما به دلیل وضع جغرافیایی و حاشیه‌ای بودن، در موجود کنده شده و امکان وارد شدن به آن وجود دارد.

کارشناس میراث فرهنگی کاشان گفت: ۴۰ سال است که دیگر در این قبرستان پیکری به خاک سپرده نمی‌شود و بنابراین رفت و آمد چندانی هم به آن نمی‌شود، فقط در قسمتی از حاشیه قبرستان یک حسینیه تاریخی بنا شده که برای برگزاری مراسم مذهبی استفاده می‌شود.

میراث فرهنگی برای ترمیم و بازسازی قبرستان اعتبار ندارد

زیارتی گفت: برخی از شخصیت‌های تاریخی در این قبرستان به خاک سپرده شده اند و به همین دلیل و وجود سنگ قبر‌های ارزشمند چند سال پیش قرار شد که قبرستان با همکاری شهرداری و میراث فرهنگی مرمت و ساماندهی شود.

او افزود: میراث فرهنگی به دلیل کمبود اعتبار، به تنهایی قادر به مرمت این آرامستان نبود و در نهایت سه سال پیش با نامه نگاری هایی، قرار شد شهرداری برای مرمت این قبرستان و چهار طاقی آن و حفظ مزار‌های تاریخی موجود به کمک میراث فرهنگی بیاید.

کارشناس میراث فرهنگی کاشان گفت: پس از آن قبر‌ها شناسایی و طبق نظر میراث برای ساخت و مرمت آن طراحی شد و خوشبختانه با همکاری شهرداری و میراث فرهنگی کار آغاز و در مرحله نخست سقف چهارطاقی تاریخی موجود در قبرستان شیخان ترمیم شد.

زیارتی با اشاره به اینکه اعتبارات میراث به صورت قطره چکانی است و اجازه بحث‌های مرمتی این چنینی را نمی‌دهد گفت: در ادامه به دلیل ازدحام کاری شهرداری و اینکه طرح‌های مرمتی این دستگاه بسیار زیاد است گویا طرح مرمت شیخان از اولویت طرح‌های شهرداری خارج شد.

او افزود: البته خوشبختانه شهرداری برای مرمت ابنیه تاریخی کاشان تلاش بسیاری می‌کند، اما چون برخی دوستان فرهنگ دوست و تاریخ دوست بسیار حساس هستند، برای ادامه مرمت‌ها خواستار شدند که میراث فرهنگی و شهرداری نگاه جدی تری به مرمت این قبرستان داشته باشند.

۵۰ سنگ قبر ارزشمند تاریخی در مزار شیخان وجود دارد

مهدی هوشمندی نژاد مدیرعامل شرکت عمران و احیای بافت تاریخی کاشان در گفتگو با خبرنگار ما گفت: در کاشان قدیم به وفور قبرستان‌های تاریخی و محلی و بخشی وجود داشته که هم اکنون بیشتر آن‌ها به سایت‌های اداری تبدیل شده است، زمین ساختمان‌هایی مانند آموزش و پرورش، بنیاد شهید، سازمان آب و تعدادی از مدارس قبلا قبرستان و البته فاقد ارزش تاریخی بوده است.

او ادامه داد: آرامستان تاریخی شیخان از قدیمی‌ترین قبرستان‌های کاشان است و در مجموع ۳ هزار و ۲۷۰ متر مربع مساحت دارد و بنا بر مشاهدات عینی ۵۰ سنگ قبر ارزشمند مربوط به دوران صفوی، قاجار و پهلوی اول در آن وجود دارد.

مدیرعامل شرکت عمران و احیای بافت تاریخی کاشان ادامه داد: مقبره افراد صاحب نامی مانند میرزا ابوتراب کاشانی، اهالی چندین طایفه بزرگ هنری و علمی کاشانی که همگی اهل شعر و ادب بوده اند و خاندان امامی کاشانی در قبرستان شیخان به خاک سپرده شده‌اند.

هوشمندی نژاد افزود: در کنار این قبرستان یک یخچال تاریخی هم بود که در عکس‌های سال ۱۳۳۵ کاملا مشهود است؛ در چند سال اخیر قبرستان، توسعه یافته و حسینیه‌ای درآن بنا شده که که موجب شده یخچال تاریخی از بین برود و البته این امر دیگر مورد اعتراض نیست، چون این اقدام به ۳۰ سال پیش باز می‌گردد.

اگر سازمان اوقاف و میراث فرهنگی به کمک شهرداری بیایند، مرمت قبرستان شیخان از سر گرفته می‌شود

او گفت: از مهمترین اقداماتی که برای احیا و مرمت این قبرستان تاریخی شد مربوط به سال ۱۳۹۷ است که چهار طاقی موجود در آن با مشارکت شهرداری و میراث فرهنگی مرمت کلی شد، بام سازی انجام شد و مرمت مقبره و قبرستان در دستور کار مدیریت شهری قرار گرفت.

مدیرعامل شرکت عمران و احیای بافت تاریخی کاشان ادامه داد: برای بازسازی مقبره اصلی، شهرداری با همکاری شورای اسلامی شهر اعتباری را در سال ۹۹ تامین کرده و قرار شده که بازسازی و مرمت قبرستان، امسال از سر گرفته شود؛ اما باید توجه داشت متولی حفاظت از قبور و آثار تاریخی ارزشمندی که در این قبرستان است ادارات میراث فرهنگی و اوقاف هستند و  چون بودجه لازم را در اختیار ندارند شهرداری به عنوان همکار وارد طرح شد.

هوشمندی نژاد اظهار امیدواری کرد: متولی اصلی رسیدگی به وضعیت قبرستان شیخان میراث فرهنگی و اوقاف است، چراکه در این قبرستان دیگر دفن انجام نمی شود و مانند سایر آرامستان ها، متولی ان شهرداری نیست.اگر سازمان اوقاف و میراث فرهنگی به کمک شهرداری بیایند، مرمت قبرستان شیخان از سر گرفته می‌شود وگرنه شهرداری به تنهایی نمی تواند کاری از پیش ببرد

حفاظت از آثار تاریخی همیشه با فراز و فرود‌هایی همراه بوده که بخش قابل توجهی از آن تخصیص اعتبار است. اما جلوگیری از ورود معتادان، افراد بی خانمان و کارتن خواب به چنین اماکنی هم موضوع مهمی است که باید راهکاری کم هزینه برای آن اندیشیده شود.

گزارش از سولماز محمدی

انتهای پیام/ی