به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از قم،  نشست علمی طالبان و آینده افغانستان در پی تحولات اخیر کشور افغانستان روز شنبه با حضور حجج اسلام حیات‌الله یوسفی ،محمد ملک زاده و  عبدالوهاب فراتی  از سوی  گروه سیاست پژوهشکده نظام‌های اسلامی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با همکاری معاونت بین الملل بعثه مقام معظم رهبری  در سالن جلسات ساختمان حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت قم  برگزار  شد.

حجت الاسلام محمد ملک زاده،دبیر این نشست و عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی بیان کرد: از سال ۱۹۷۹ میلادی که ارتش شوری سابق وارد کابل شد این کشور وارد یک سلسله درگیری های پیوسته شده که تا امروز ادامه پیدا کرده است.

 او اضافه کرد: در رشد طالبان حمایت های مادی کشورهای عربی و غربی برای مقابله با کمونیست مشهود است، همچنین تفکرات وهابیت نیز در این گروه تاثیرگذار بوده است. 

ملک زاده گفت: پس از خروج شوروی از افغانستان طالبان به حاشیه نرفت و تلاش کرد تا در تحولات این کشور سهیم شود و طی سالهای گذشته نیز این گروه توانسته در برخی ادوار حاکمیت خود را تثبیت کند.

تلاش طالبان برای تحکیم دوباره حاکمیت سیاسی خود

ملک زاده گفت:در سال ۲۰۰۲ دولت طالبان در افغانستان سقوط می کند و دولت جدیدی با حمایت آمریکا روی کار آمد اما سقوط طالبان به معنای پایان آن ها نبود بلکه آنها با پناه بردن به مناطق صعب العبور افغانستان قدرت نظامی خود را حفظ کرده و منتظر فرصتی بودند تا بار دیگر حاکمیت خود را بر این کشور تثبیت کنند.

او ادامه داد: با تحولات اخیر افغانستان تحرکات سیاسی و نظامی افغانستان بیشتر شده و آنها در تلاش هستند تا حاکمیت سیاسی خود را بار دیگر بر این کشور تحمیل کنند.

ملک زاده افزود: اگر قرار باشد طالبان حکومت این کشور را در دست بگیرد باید از توان و ظرفیت تمام اقوام و مذاهب صورت عادلانه استفاده کند و به دنبال مشارکت بالای سیاسی در تشکیل نظام سیاسی باشد.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی عنوان کرد: طالبان بعد از تصرف بخش هایی از خاک افغانستان وعده داده پس از تشکیل قدرت از همه گروه های افغان استفاده کند و اجازه فعالیت به گروهک تروریستی داعش را ندهد که جای بحث و تامل دارد.

طالبان امروز طالبان گذشته نیست

عبدالوهاب فراتی،یک عضو دیگر هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در این نشست، اظهار کرد: طالبان هم اکنون مدعی است ۸۵ درصد افغانستان را تحت تصرف دارد ولی دولت مرکزی معتقد است طالبان نهایتا ۵۰ درصد این کشور را در اختیار دارد.

 او افزود: با خروج آمریکایی ها خلا قدرت در افغانستان بروز پیدا کرده و طالبان شهرهای زیادی را به تصرف خود درآورده و احتمال این که توافقات پشت پرده ای برای به قدرت رسیدن طالبان در مذاکرات دوحه از سوی آمریکایی ها انجام شده باشد زیاد است.

فراتی ادامه داد: طالبان امروز طالبان گذشته نیست و برخی از اعضای این گروه بر خلاف اعضای دیگر معتقدند که مشکلات سیاسی و امنیتی این کشور با مذاکره و تعامل با اقوام و ملت های دیگر حل می شود.

او عنوان کرد: با وجود ادعای طالب ها مبنی بر تغییر در رویکرد و مواضع عده ای از تحلیلگران معتقدند ادعاهای اخیر طالبانها نوعی تاکتیک و سوء استفاده از وضعیت جدید برای دست یابی به قدرت است.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تاکید کرد: تقسیم طالبان به خوب و بد نیز تاکتیک موجهی به نظر نمی رسد و در داخل ایران اصلاح طلبان معتقدند تغییر رویکرد آن ها یک تاکتیک است و اصولگرایان با دیده خوش بینی به آن ها نگاه می کنند و به استقبال آن ها می روند.

فراتی اظهار کرد: موضع جمهوری اسلامی در رابطه با طالبان مشخص نیست و تحولات آینده این کشور می تواند مواضع ایران را شفاف تر کند.

مهاجرت احتمالی و گسترده افغان‌ها به ایران

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی بیان کرد: بزرگترین مشکل ایران در تحولات اخیر افغانستان احتمال مهاجرت گسترده مردم این کشور به ایران است و در کنار آن احتمال درگیری های داخلی با به قدرت رسیدن گروهک های تکفیری مانند داعش و کاهش مبادلات تجاری و اقتصادی نیز به شدت ایران را نگران کرده است.

فراتی ادامه داد: آمریکایی از زمان ورود به افغانستان هیچ وقت ارتش این کشور را مجهز و مدرن نکردند و هم اکنون ارتش افغانستان قدرت مقابله با طالبان را ندارد و احساس می شود حوادث و تحولات اخیر افغانستان سناریوی از پیش ساخته شده از سوی آمریکا پس از خروج از این کشور باشد.

او تاکید کرد: ادعای طالبان بر حاکمیت بر افغانستان در واقع حکومت بزرگترین قوم این کشور یعنی پشتون ها است که حدود ۴۰ درصد جمعیت این کشور است و آن ها می خواهند بعد از تشکیل حکومت قانون اساسی را بر اساس تفکرات قوم و نژاد خود تغییر دهند و باید در برابر تحرکات آن ها به شدت هوشیار بود.

رد پای آمریکایی ها در به قدرت رسیدن طالبان

فراتی عنوان کرد: آمریکایی ها درصدد بازگرداندن طالبان به اریکه قدرت هستند تا بتوانند طالبان را به نیروهای نیابتی خود برای تضعیف جبهه مقاومت استفاده کند و همچنین ایران را در جبهه شرقی نیز وارد عرصه نبرد و درگیری نماید، بنابراین تحولات اخیر این کشور کاملا مشکوک است.

او ادامه داد: دولت کنونی کابل بنابر دلایلی تن به دولت ملی نمی دهد و حاضر نمی شود بخشی از قدرت را به طالبان بدهد و احتمال می رود در مذاکرات اخیر دوحه سناریوی تعریف شده تا با تصرف شهرهای مرزی از سوی طالبان در زمان خلا بعد از خروج آمریکایی ها، دولت مرکزی مجبور به مذاکره و سهیم کردن طالبان در قدرت شود و دولت مرکزی مجبور به پذیرش دولت توافقی گردد.

فراتی بیان کرد: بهترین سیاست جمهوری اسلامی در این شرایط باید حمایت از تشکیل دولت ملی در این کشور باشد و در تشکیل دولت ملی نباید تفاوتی بین طالبان با سایر گروه ها وجود داشته باشد هر دولتی که بر اساس مشارکت مردمی روی کار بیاید، می تواند مورد حمایت ایران قرار بگیرد.

او گفت:به دلیل بالا بودن اهرم های فشار بین المللی، کشورهای منطقه و تحولات گذشته، احتمال این که طالبان ویژگی های استراتژیک و عقیدتی قبلی خود را کنار بگذارد و بصورت عملگرایانه تری با دولت های منطقه وارد تعامل شود زیاد است.

باور به تغییر رویکرد طالبان سخت است

یک تحلیلگر آسیای مرکزی اهل افغانستان نیزگفت: تفکرات وهابی و اخوانی در باورهای طالبان مشهود و غیرقابل انکار است و جنایت ها و اقدامات غیراخلاقی و منافی عفت آنها در سال های گذشته و حوادث چند روز گذشته مهر تاییدی بر تفکرات خطرناک آن ها دارد.

این تحلیلگر سیاسی تصریح کرد: طالبان پس از تصرف یکی از شهرستان های بدخشان طی هفته گذشته جنایت هایی مرتکب شد که قابل بیان نیست و همچنین در مناطق هزاره نشین اقدامات آن ها قابل بیان نیست؛ بنابراین این که طالبان می‌گوید عوض شده است با عملکرد آن ها همخوانی ندارد.

او ادامه داد: اگر طالبان به خاطر ویژگی های قومیتی و نگرشی که دارد قدرت را در افغانستان به دست بگیرد بافت اجتماعی و قومیتی به شدت آسیب می بیند و در بلندمدت ضربات جبران ناپذیری در آسیای مرکزی به کیان اسلام وارد می گردد که هرگز داعشی ها وارد آن مسائل نشدند.

حجت الاسلام حیات الله یوسفی اظهار کرد: تکنوکرات های افغانستانی که از سال ۲۰۰۱ حاکمیت را بدست گرفتند با وجود این که تحصیل کرده غرب و مورد حمایت آمریکا هستند اما به دنبال انحصار سیاسی رفته و موفق نشدند دولت ملی را تشکیل دهند و دست به نظام سازی بزنند.

او ادامه داد: در داخل طالبان نیز گروه های فکری متنوعی وجود دارد که باید هر یک از آن ها به درستی تحلیل و بررسی شود.

یوسفی اظهار کرد: در سالهای اخیر تشکیل دولت ملی با مشارکت تمام قوم ها، زبان ها و گروه های سیاسی بعنوان یک خواسته عمومی در بین مردم تبدیل به مطالبه شده است و این مسئله آینده این کشور را امیدوار کننده کرده است.

وی خاطرنشان کرد: اتکای دولت اشرف غنی بر قوم اجدادی خود و مبارزه با زبان فارسی تشکیل شده است در حالی که ۷۰ درصد مردم این کشور به فارسی صحبت می کنند.

تنوع قومی و فرهنگی در کشور افغانستان

این تحلیلگر سیاسی گفت: حفظ تنوع فرهنگی، حفظ حقوق مذهبی و امنیت فراگیر در این کشور صرفا زمانی حاصل می شود که نظام سیاسی با مشارکت تمام اقوام شکل گرفته و مناصب دولتی به صورت عادلانه تقسیم و عدالت اسلامی نهادینه شود.

او  اظهار کرد: کشور افغانستان مانند برخی کشورهای دیگر از بافت قومی، فرهنگی، مذهبی و اجتماعی متنوعی برخوردار است و باید این زمینه ها به درستی شناخته شود.

حیات الله یوسفی افزود: در سرزمین افغانستان حدود ۵۲ قوم زندگی می کنند و این کشور یکی از کشورهای دارای با بیشترین تنوع فرهنگی، اجتماعی و مذهبی است و در بین جوامع سنتی تقسیم بندی می شود.

فقدان نظام‌سازی چالش بزرگ افغانستان

تحلیلگر سیاسی گفت: افغانستان پس از اشغال  انگلیس و سپس شوروی سابق و آمریکا و استبداد داخلی همواره با بحران های امنیتی روبه رو بوده است، استبداد داخلی و نبود نظام داخلی و کارآمد از مهم ترین عوامل عقب ماندگی این کشور مانند سایر کشورهای اسلامی است.

یوسفی گفت: نظام های سیاسی روی کار آمده افغانستان تاکنون مشروعیت و کارایی لازم را نداشته و نتوانسته به عرصه نظام سازی وارد شود. 

او ادامه داد:: جهاد دینی با وجود این که ارتش سرخ را شکست داد اما به دلیل استبداد سیاسی و نبود  نظام سازی، مجاهدان نتوانسته اند دولت ملی افغانستان را تشکیل دهند.

به باور او طالبان از قوم افغان‌های افغانستان از پیشینه زبانی پشتون ها برخاسته است و جامعه پشتون های افغانستان از همان ابتدا در برابر طالبان تسلیم شدند و قوم های تاجیکی، ازبکی و هزاره ها را نیز به دلیل اختلاف و نفاق داخلی نتوانسته اند در برابر طالبان مقاومتی داشته باشند.

یوسفی اظهار کرد: طالبان در یکی از اقدامات خود شهید هزاری به عنوان رهبر شیعیان هزاره افغانستان را ترور کرد و دولت مرکزی نیز در برابر این اقدام سکوت کرد و در مدت کوتاهی آن ها کابل را نیز تصرف کردند و برخی از مهم ترین فرماندهان دولتی را ترور کردند.

انتهای پیام/ش