به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از سمنان ، زندگی همه‌ی ما وابسته به آب است و هر ملتی بتواند استفاده بهتری از آب کند، آینده‌ای روشن تری در انتظارش است به همین دلیل از گذشته ایرانیان به دنبال استفاده بهینه از آب بودند و توانستند با این کار تمدن‌هایی را بنا کنند به عنوان مثال یکی از کار‌های مهم انجام شده در تاریخ تمدن ایران برای مدیریت و بهره گیری بیشتر از آب ساخت ۱۳ سازه آبی بی نقص در زمان هخامنشیان در شهر شوشتر است که در حال حاضر هم مورد تحسین خیلی از مهندسان دنیا بوده و جالب این است که قسمتی‌هایی از این سازه‌های آبی بعد از قرن‌ها هنوز پا برجا و مشغول به کار اند که این نشان میدهد که مردم ایران از گذشته‌های دور همواره به دنبال حفظ و مدیریت منابع آب بوده اند.

مواردی از علل طبیعی و غیر طیبعی کم آبی در ایران

سرانه بارش کشور ایران یک سوم نسبت به میانگین بارش دیگر کشور‌ها است و عمده بارندگی به سطح محدودی از کشور اختصاص دارد و از طرفی تبخیر نیز سه برابر میزان جهانی است به این دلایل ایران کشوری نسبتا خشک است.

اما ما در چند دهه اخیر با سوء مدیریت، درست مصرف نکردن آب، مصرف گرایی، افزایش جمعیت و نیاز بیشتر به مواد غذایی، مازاد برداشت‌ها از چاه‌های آب، حفر چاه‌های غیر قانونی، عدم کنترل هرز آب ها، دوبربار مصرف کردن آب به نسبت سرانه مصرف جهان و.. موجب شده تا به صدا درآمدن ناقوس مرگ منابع آبی نزدیک شویم.

بیشتر بخوانید : زنگ خطر کم آبی به صدا آمد/ کشت زیر پلاستیکی فرصتی برای جبران کمبود آب در سمنان

برخی از اثرات خشکسالی و کم آبی

خشکسالی برخلاف سیل بسیار آرام، اما مخرب‌تر عمل می کند و به تدریج محیط را به تسخیر خود در می‌آورد و به صورت سلسله مراتبی بر جامعه تاثیر می گذارد اگر خشکسالی به صورت مداوم اتفاق بی افتد موجب افزایش خشونت اجتماعی، کاهش سلامتی بدن انسان ها، مهاجرت به خصوص از روستا‌ها به حاشیه شهر‌ها، آسیب به بخش کشاورزی و امنیت غذایی مردم، اقتصاد کشاورزان، دام طیور، تغییرات اقلیمی، ایجاد مسائل محیط زیستی مانند آتش گرفتن جنگل‌ها و خشک شدن تالاب‌ها و از بین رفتن محیط زیست جانداران و مرگ حیوانات، کاهش کیفیت و شوری آّب و ... می‌شود.

ثانیه شمار روز‌های کم آبی در استان پهناور سمنان

استان سمنان نگین دشت کویراز طرفی به علت فرسایش زیاد رطوبتی در دامنه‌های زاگرس غربی دارای نواحی خشک و نیمه خشک است و در سمتی دیگر رشته کوه البرز باعث جلوگیری از ورود رطوبت از شهر‌های شمالی حاشیه دریا خزر به شهر‌های اصلی استان شده است.

با کم شدن آب‌های زیر زمینی کشت و کار کشاورزان سمنانی هم حال خوبی ندارد. حدود ۹۰ درصد آب استان سمنان در بخش کشاورزی مصرف می‌شود که این امر نیازمند صرفه جویی بیشتر در استفاده از منابع آبی است به همین علت شانه به شانه کشاورزان و مسئولین به دنبال مدیریت مصرف آب و در مقابل افزایش بهره وری و تولید هستند.

ایرج حیدریان مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان سمنان در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از سمنان ،گفت: نزولات جوی نسبت به سال گذشته ۶۳ درصدکاهش یافته است و در پنجاه سال اخیر آنچه اتفاق افتاده کم نظیر بوده یا به صورت موردی پیش آمده است.

او  افزود: حال اگر این خشکسالی رفته رفته کاهش پیدا نکند آسیبی جدی را جامعه متحمل خواهد شد و برای جلوگیری و مدیریت این موضوع صرفه جویی لازم را در همه زمینه‌ها بخصوص در زمینه کشاورزی باید داشته باشیم و به همین منظور به کشاورزان استان توصیه می کنیم بعد از کشت زمستانه در بهار سطح زیر کشت جالیزی حتما کاهش پیدا کند و کشت محصولاتشان با میزان منابع آبی متناسب باشد.

طاهری مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان سمنان هم در گفتگو با خبرنگار ما گفت: کاهش منابع آبی در دهه‌ی اخیر بخصوص در سال جاری به روی آب‌های سطحی، آب‌های زیرزمینی، منابع آبی پشت سد ها، قنوات و چشمه‌ها تاثیر بسزایی گذاشته است که حدود ۲۵ الی ۷۵ درصد کاهش منابع آبی را شاهد هستیم پس در این شرایط نوسازی و به سازی قنوات باید با جدیت و همت بیشتری انجام شود.

سید حسن میرعماد رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان سمنان هم در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از سمنان ،گفت: آب در مناطق و حاشیه کویر از اهمیت زیادی برخوردار است بخصوص در بخش کشاورزی که بیشترین مصرف آب را به خودش اختصاص داده است.

او افزود: به همین منظور سند الگو کشت در استان را تدوین کردیم و مطابق با آن سند بهره وری آب در بخش کشاورزی استان را تدوین و به تصویب رساندیم و با اقدامات متعددی که در این بخش انجام می‌شود به دنبال این هستیم که فرهنگ مدیریت مصرف آب را در استان تقویت کنیم.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان سمنان تاکید کرد: کشاورزان در سال‌های قبل دو تا سه برابر حد مجاز از چاه‌های آب برداشت میکردند، اما یکی از کار‌های خوبی که در سال‌های اخیر در جهت استفاده بهینه آب انجام شده است نصب کنتور‌های هوشمند بر روی چاه‌های آب است، با این اقدام برداشت آب از چاه‌ها و منابع زیر زمینی با حساب و کتاب شده است و از برداشت بی رویه جلوگیری می‌شود.

این کنتور‌ها با میزان حجم آبی که از طرف مسئولین و مراجع مربوطه صلاح دیده شود با تاریخ شروع و اتمام به صورت ۶ ماهه یا سالانه به میزان حق آب کشاورز شارژ می‌شود و هدف این است که آب را ب صورت حجمی به کشاورزان تحویل داده شود و از اضافه برداشت‌ها که به صورت بلند مدت انجام می‌شود جلوگیری شود.

او اظهار داشت:در چند سال اخیر بیش از ۳۵ هزار هکتار سامانه‌های نوین آب یاری در استان سمنان اجرا شده و چندین طرح هم در حال اجرا است و تا پایان سال به بهره برداران بخش کشاورزی استان خواهد داده شد.

رییس سازمان جهاد کشاورزی استان سمنان افزود: با توجه کویری بودن استان سمنان تبخیر بسیار بالا است و ما باید به سمت این برویم که آب را از ابتدای منبع تا مزرعه با لوله انتقال بدهیم و در جا‌هایی که شرایط محیا نیست باید با کمک کشاورزان به اصلاح انهار بپردازیم.

میرعماد تصریح کرد: در بخش زراعت در استان سمنان ۳۰ هزار هکتار کشت حفاظتی یا کشت‌های کم خاک ورزی را اجرا کردیم که با این روش تبخیر آب کمتری انجام می‌شود و به دنبال آن صرفه جویی آب صورت می گیرد.

او تاکید کرد: در استان سمنان کشاورزان به سمت کشت گیاهان دارویی رفته اند بطوری که ۳ هزار و ۱۰۰ هکتار زیر کشت گیاهان دارویی است و در امسال هزار و صد هکتار نیز با تشویق کشاورزان به زمین‌های زیر کشت گیاهان دارویی افزوده شده است، دلیل تمایل کشاورزان به کاشت گیاهان دارویی علاوه بر مزیت و درآمد بیشتر، مصرف آب کمتری است که این محصولات استفاده می کنند.

میرعماد تصریح کرد:در زمینه کشت‌های جالیزی کشاورزان به دلیل حساسیتی که خود کشاورزان دارند این نوع کشت بسیار کاهش پیدا کرده است بطوری که از ۱۶ هزار هکتار به ۵ هزار هکتار سطح زیر کشت جالیزی رسیده ایم.

او افزود:گشت‌های گلخانه‌ای به دلیل مصرف آب کم تر، افزایش تولید و ایجاد اشتغال از مهم‌ترین راهکار‌ها است و در چند سال اخیر ۱۷۶ هزار هکتار گلخانه در سطح استان ایجاد شد و در حال حاضر ۱۰۰ هزار هکتار در دست اجرا داریم، پیشنهاد ما به کشاورزان این است که بخش عمده کشت سبزیجات و صیفی جات را برای مدیریت مصرف آب در محیط‌های گلخانه‌ای و کنترل شده انجام بدهند.

او  اظهار داشت:علاوه بر اقدامات انجام شده در بحث باغداری نیز باید اصلاح ارقام انجام شود و گیاهان مقاوم به کم آبی در استان کاشته شود. در بحث بهسازی باغات به عنوان مثال در جنوب دامغان با توجه به اقلیم آب و هوایی و منابع آبی موجود باید درخت پسته کشت شود، زیرا علاه بر مصرف آب کم تر، مقام در برابر خشکی است به طوری که اگر در بدترین شرایط دو بار هم در سال درخت آب بخورد زنده می‌ماند، هرچند تولید صد درصد محصول را نداشته باشد.

خلاصه که هرجا که آب باشد آبادانی هم آنجاست و آب امانت آیندگان است نه میراث گذشتگان و بهینه مصرف کردن آن وظیفه همه‌ی ما است.

گزارش از جواد طیبی

انتهای پیام/ح