به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از شیراز، مراسم سنتی، مذهبی استمرار یک خاطره اند و در حقیقت نوعی سنت برگزیده که با برخورداری از قالب مذهبی، فکری و هنری، به عنوان یک تفکر زاینده و پیش برنده از تمام ظرفیت های لازم برای اعتلای جامعه برخوردار هستند و به دلیل تولد بومی در خرده فرهنگ ها و بهره مندی از جوهره ناب اصالت، اسیر کهنگی نمی شوند.

هر ساله در شب دهم ماه محرم مراسم سنتی، مذهبی عمه کبار در بخشی از شهر صفاشهر با حضور و حال و هوای خاص عزاداران حسینی، در رسای مقام و رشادت های حضرت اباالفضل العباس (ع) علمدار کربلا برگزار می گردد.

حضرت عباس محور آیین بومی عمه کبار

نسیم فرهمند کارشناس تاریخ اسلام شهرستان صفا شهر با معرفی شخصیت حضرت ابوالفضل (ع) به عنوان محور اصلی مراسم گفت:  عباس ابن علی ابی ابی‌طالب (سال ۲۶ قمری- سال ۶۱ قمری) مشهور به ابوالفضل پنجمین پسر امام علی(ع) و اولین فرزند ام‌البنین و مهمترین فراز زندگی او حضور در واقعه کربلا و شهادت در روز عاشورا است.

او در واقعه کربلا فرمانده و پرچمدار سپاه امام حسین(ع) بود و کشته‌ شدن قهرمانانه عباس در نبرد کربلا باعث ایجاد شخصیتی مورد احترام در میان شیعه و سنی گشته است.

او بیان کرد: شیخ مفید در کتاب الاختصاص عباس ابن علی را با صفت سقا به معنی آب‌دهنده توصیف می‌کند. گفته‌ شده‌ است که عباس ابن علی شجاعت و شهامت را از پدرش علی ابن ابی طالب به ارث برده بود و در جنگ‌ها همیشه او علم را با خود حمل می‌کرد و به همین دلیل به علمدار مشهور بود.

فرهمند تصریح کرد: در واقع به پاس رشادت ها و دلاوری های آن حضرت و بزرگداشت شهادت او، مراسم مذهبی عمه کبار با  قدمت  ۱۵۰  تا ۲۰۰ ساله  دارد که در بعضی از روستاها و بخش هایی از شهر صفاشهر  و شهرستان خرم بید برگزار می شود.

کارشناس تاریخ اسلام شهرستان صفا شهر ادامه داد: این مراسم مذهبی ، یکی از دوازده مراسم عزاداری در استان فارس بوده که سال ۱۳۹۰ در فهرست آثار معنوی ایران به ثبت رسیده که این مراسم شب عاشورا در ناحیه دو صفاشهر و با حضور عزاداران حسینی و نغمه‌های خاص و  منحصر به فرد، در مقابل مسجد جامع برگزار می‌شود.

او افزود: در این مراسم ابوالفضل عباس (ع) که علمدار نهضت حسینی بوده با علم بزرگ نشان داده می‌شود و دیگر اهل بیت با علم‌های کوچکتر در پیرامون قرار داده می شوند که به مراسم عباس خوانی شهرت دارد.

فرهمند اضافه کرد: کسانی که این  مراسم را اجرا می‌کنند، عمه کبار خوان می‌گویند این نام از بیت  عمه کو یارم عباس، ای شهریارم عباس گرفته شده که در واقع  ابتدا  عمه کو یار بوده و در نهایت به شکل عمه کبار درآمده است.

کارشناس تاریخ اسلام  شهرستان صفا شهر اظهار کرد: این مراسم در ردیف هنرهای نمایشی قرار  دارد و  مردم با علم‌هایی در دست، گرداگرد قدیمی‌ترین علم منطقه در حالی که کمر یکدیگر را می گیرند حلقه می‌زنند و در این حلقه‌ها ترتیب سنی رعایت می‌شود که این حلقه‌ها نباید گسسته شود و همه با عزاداری در مقابل علم بزرگ تعظیم می‌کنند و در واقع این تعظیم نماد احترام دیگر اهل بیت به حضرت عباس  بوده که علمدار بزرگ کربلا است.

او  گفت: عمه کبار خوان در کنار علم می‌ایستد و به خواندن اشعاری در مدح و رثای حضرت عباس(ع) و دیگر اهل بیت می‌پردازد و ده‌ها حلقه‌ای که دور تا دور علم شکل گرفته با حرکات دست و پاسخ دادن به خواننده و چرخش به دور علم حرکات زیبایی را ایجاد می‌کنند.

فرهمند بیان کرد: زمانی که عمه کبار به شهادت حضرت عباس(ع) می‌رسد و علم بزرگ می‌افتد ، دیگر علم‌ها به شکل تعظیم در می‌آیند، در واقع در این حرکت نمادین نشان داده می‌شود که با شهادت حضرت عباس(ع) عمود خیمه قیام امام حسین(ع) به زمین می‌افتد و امام تنها می‌شوند.

کارشناس تاریخ اسلام  شهرستان صفا شهر تصریح کرد: شعر این مراسم که به صورت ترجیع بند  بوده که آخوند ملافتحعلی در اواخر دوران زندیه آن را سروده و پس از آن شیخ محمد حسن مهدوی در اواخر دوران قاجار  آن را تکمیل کرده است.

نمونه‌ای از اشعار به شرح زیر است:

عمه کوارم عباس ای شهریارم عباس ای تاجدارم عباس 

بنگر سوی سکینه ای شهریار عباس 

بنگر سوی مدینه، تاج سرسکینه، رفتی که آوری آب از بهر طفل بی تاب 

مردم عمو تو دریاب، جان می‌سپارم عباس

طفل دل کبابم، مشتاق روی بابم، از هجر روی بابم، عمه در اضطرابم

جان می‌سپارم عباس

ای شیعیان بگریید، بر حال اکبر من، ای قمریان بنالید بر حال اصغر من

عمه کوارم عباس، ای شهریارم عباس، ای تاجدارم عباس

فرهمند ادامه داد: پس از اتمام مراسم پارچه‌ای را که از قبل تهیه و یک‌ بار به کربلا رفته و طواف شده ‌می‌آورند و در روز دهم در تمام هیات‌های عزاداری می‌گردانند و در آخر آن را به علم وصل می‌کنند.

این بانوی صفاشهری افزود: این علم در حدود ۱۴۰ تا  ۱۵۰ تکه پارچه دارد که نشان از قدمت این مراسم است. چون هر سال یک تکه پارچه به آن اضافه شده و پس از اتمام مراسم علم را به دست علمدارها می‌سپارند.

کارشناس تاریخ اسلام شهرستان صفا شهر اضافه کرد: علمدارها طایفه‌ای هستند که فامیل آنان علمدار بوده و از سال‌ها قبل وظیفه‌ نگهداری و صیانت از علم را بر عهده داشته اند.

او اظهار کرد: واژه عمه کوار که در واقع عمه کو یار است بنا بر اعتقاد عوام خطاب به حضرت زینب (س) و منظور از یار، یار حضرت امام حسین(ع) یعنی حضرت ابوالفضل العباس(ع) است.

منبع: فارس

انتهای پیام/ت