«عاشورا شناسی» پژوهشی درباره هدف امام حسین (ع)

به گزارش  گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، کتاب، «عاشوراشناسی» پژوهشی درباره‌ هدف امام حسین (ع) اثر محمد اسفندیاری است که در ۳۵۲ صفحه توسط نشر نی منتشر شده است؛ و شامل سه فصل «هدف‌شناسی قیام»، «کوفه، انتخاب درست امام» و «دیدگاه گذشتگان» است.

اما دقیق‌ترین بررسی درباره متن را می‌توان مقدمه کتاب یافت که مؤلف می‌نویسد:

«کتاب حاضر عهده‌دار هدف‌شناسی از قیام امام حسین (ع) است. با اینکه تاکنون هزاران کتاب، به عربی و فارسی، درباره آن حضرت نوشته شده، این موضوع کمتر در کانون توجه بوده و در حدود ۵ کتاب مستقل درباره هدف امام از قیام فراهم آمده است. از این کتاب‌ها، یکی محل اختلاف است و بقیه محل اعتنا نیست. و، اما کتاب حاضر چه سرگذشتی خواهد داشت، خدا داناست.
خواهیم گفت که گذشتگان به دلایلی متعدد، از بحث درباره هدف امام حسین (ع) خودداری ورزیدند. البته معاصران ما تا حدودی در پی جبران این کاستی بوده‌اند و برخی عهده‌دار تبیین اهداف آن حضرت شده‌اند؛ اما آنچه انجام گرفته، در برابر آنچه باید انجام گیرد، اندکی است از بسیاری و چنان برگی از کتابی.» (ص. ۱۴)

درباره نویسنده

محمد اسفندیاری اسلام‌پژوه، تاریخ‌نگار، کتابشناس و سرپرست دانشنامهٔ امامت است. وی در تهران و قم به فراگیری علوم حوزوی پرداخت و از استادانی، چون آیات یحیی نوری، جوادی آملی، استادی، گرامی قمی، وجدانی فخر و استاد حکیمی بهره برد. او عضو شورای عالی چندین نشریّه و نهاد و مشاور علمی برخی مؤسسه‌های علمی است.

معرفی کتاب

کتاب حاضر اهداف امام حسین (ع) را در دو درجه تفسیر کرده است؛ اهداف درجه اول قیام که امر به معروف و نهی از منکر، احیای سنت جدش رسول‌الله (ص) و برپایی حق و عدالت‌خواهی معرفی شده است و اهداف درجه دوم که بحث اصلی کتاب را شامل می‌شود، به این نکته پرداخته است که «آیا امام حسین (ع) برای برپایی حکومت به کوفه رفتند یا واقف به شهادتشان بودند و برای شهادت در راه خدا همراه با خانواده رهسپار کوفه شدند؟»

محمد اسفندیاری در این اثر که توسط نشر نی منتشر شده، به خوبی توانسته این دوگانه را پاسخ دهد و عقلانیت را در هدف امام حسین (ع) به خوبی تصویر کند. این کتاب ابتدا هفت نظریه را درباره قیام با توصیف دقیق بررسی می‌کند و در ادامه به صورت مصداقی به چالش‌های بنیادین در واقعه عاشورا می‌پردازد و سعی می‌کند همراه با یک دسته‌بندی ساده و به زبانی شیوا پاسخگوی تک‌تک این چالش‌ها باشد. خوانندگان این کتاب می‌توانند با خواندن این کتاب به‌خوبی با اهداف درجه دوم سیدالشهدا (ع) و همچنین نظریات گذشتگان و بزرگان شیعه درباره قیام کربلا آشنا شوند.

همچنین کتاب حاضر عهده‌دار هدف‌شناسی از قیام امام‌حسین (ع) است، و در پی پاسخ بدین پرسش که هدف آن حضرت در هجرت از مدینه به مکه، و از آنجا به کوفه چه بود: پرهیز از بیعت، یا تشکیل حکومت، یا استقبال از شهادت، و یا اموری دیگر؟ بر پایه‌ی این پژوهش، هفت نظریه درباره‌ی هدف آن حضرت وجود دارد:

۱. امتناع از بیعت (دفاع)، ۲. حکومت ـ شهادت، ۳. شهادت عرفانی، ۴. شهادت تکلیفی، ۵. شهادت فدیه‌ای، ۶. شهادت سیاسی و ۷. تشکیل حکومت. پاره‌ی اول کتاب در پی تبیین و سنجش این نظریات و تحریر محل نزاع است. در پاره‌ی دوم، نویسنده عهده‌دار اثبات این موضوع شده است که رفتن امام حسین به طرف کوفه، اگرچه به قصد تشکیل حکومت، انتخابی درست بود. پاره‌ی سوم کتاب به دیدگاه اعلام شیعه درباره‌ی هدف امام حسین، که تأیید نظر مختار نویسنده است، اختصاص دارد.

انتهای پیام/