به گزارش حوزه افغانستان باشگاه خبرنگاران جوان، تکیه بر باد روایتی است از اعتماد دولت اشرف غنی رئیس جمهور وقت افغانستان به آمریکا، کشوری که در طول دو دهه در گورستان امپراتوری‌ها با صرف میلیارد‌ها دلار در نهایت با تحویل تجهیزات خودش به طالبان، افغانستان را ترک کرد.

طالبان پیروز جنگ باخته پس از ۲۰ سال

زمانی که آمریکا بعد از حملات ۱۱ سپتامبر به افغانستان لشکرکشی کرد و جبهه متحد شمال، طالبان را در عرض چند ماه به کوه‌های مرزی در پاکستان متواری کرد، کمتر کسی فکر می‌کرد بعد از ۲۰ سال دوباره صحنه جنگ به نفع طالبان تغییر کند و پیروز میدان نبرد طلاب علوم دینی مدارس دیوبندی پاکستان باشند.

امضای پیمانی ناکام با ابرقدرت پوشالی

در ۸ میزان (۸ مهر) سال ۱۳۹۳ پیمانی راهبردی بین دو کشور توسط حنیف اتمر و سفیر آمریکا در کابل امضا شد.

از ابتدای مطرح نمودن این پیمان مخالفت‌های زیادی در موردش صورت گرفت، بسیاری از سیاستمداران کشور آن را سند خیانت می‌دانستند و معتقد بودند نه تنها این پیمان موجب صلح نمی‌‍شود بلکه ناامنی در کشور و نگرانی همسایگان از حضور یک قدرت فرامنطقه‌ای مداخله‌گر در افغانستان را به همراه خواهد داشت.

صرف نظر از جزئیات آن به طور کلی این پیمان یک اصل را در بر می‌گرفت و آن هم کمک دولت آمریکا به دولت افغانستان به عنوان یک متحد در مواقع بحرانی بود.

مخالفت جهادی‌ها با ماندگار شدن متجاوز

پیمان کابل_واشنگتن منتقدین زیادی در میان سیاسیون کشور داشت، اما در این بین مخالفت چهره‌های سرشناسی همچون برهان‌الدین ربانی، رهبر وقت حزب جمعیت اسلامی افغانستان، احمدضیا مسعود برادر احمدشاه مسعود بیشتر به چشم می‌آمد.

این چهر‌های سرشناس افغانستانی به عنوان کسانی که در فتح کابل و شکست طالبان و سپس در تشکیل نظام جدید سهم به سزایی داشتند از اهمیت زیادی برخوردار بود.

حامد کرزی در زمان ریاست جمهوری خود، این قرارداد را امضا نکرد و در مجلس «لوی جرگه» که متشکل از سران قومی و طایفه‌ای و نخبگان اجتماعی جامعه افغانستان است در مخالفت با آن سخنرانی کرد و گفت: هیچ سرباز آمریکایی نمی‌تواند بی اجازه به خانه‌های افغانستانی‌ها شبانه وارد شود.

این صحبت‌های کرزی درهمان زمان واکنش‌های بسیاری را در جامعه برانگیخت مخصوصا بعد از اینکه وی طی سخنانی طالبان را برادران ناراضی خود خوانده بود. بخشی از جامعه این صحبت‌های کرزی را همراهی با طالبان تلقی می‌نمودند. حدس و گمان‌هایی که با مرور زمان ثابت شد که خیلی هم به دور از واقعیت نبود. به خصوص اینکه کرزی آن روز‌ها از گزینه‌های احتمالی ریاست دولت موقت قلمداد می‌شد.

مردم سالاری یا دیکته رئیس جمهور به مردم

در انتخابات پر چالش و آشوب سال ۱۳۹۳ زمینه کشاندن کشور به سوی بحران و رفتن به سوی جنگ داخلی وجود داشت که در نهایت با واسطه گری و دخالت جان کری، وزیر خارجه وقت آمریکا  حکومت مشارکتی و تقسیم شده وحدت ملی شکل گرفت. طبق این توافق قرار بود بعد از دوسال با اصلاح قانون اساسی دکتر عبدالله عبدالله سمتش از ریاست اجرائیه به نخست وزیری تغییر پیدا کند و اختیاراتش گسترده‌تر شود و از طرفی نیز اشرف غنی در پست ریاست جمهوری باشد و هر دو طرف در انتخاب و انتصاب وزیران کابینه سهم برابری داشته باشند.

پس از تشکیل دولت وحدت ملی، نه تنها این قرارداد‌ها عملی نشد بلکه در بعضی موارد اشرف غنی متهم به توطئه و سواستفاده از قدرت برای ایجاد محدودیت علیه عبدالله می‌شد.

توافقنامه امنیتی بین دولت اشرف غنی و آمریکا در روز ابتدایی تشکیل این حکومت در کابل امضا شد. شاید به این امید که صلح در کشور فراگیر و دولت در اداره کشور قدرتمندتر شود. تصوری که هیچ‌گاه محقق نشد.

احیای تروریسم در افغانستان با تشکیل داعش

با امضای پیمان امنیتی نه تنها صلح در کشور برقرار نشد بلکه همزمان با تحولات سوریه و شکل گیری داعش بخش‌هایی از نیرو‌های طالبان از این گروه جدا شدند و داعش افغانستان را تشکیل دادند.

با تشدید خشونت‌ها و قدرت‌گیری طالبان از اواسط سال ۱۳۹۸ زلمی خلیلزاد نماینده ویژه آمریکا در امور افغانستان مسئول پیگیری مذاکرات صلح این کشور با طالبان شد و در نهایت پس از چندین ماه در اوایل ۱۴۰۰ به توافق رسیدند بدون اینکه دولت افغانستان در جریان این روند باشد.

آزمایش جنگنده‌های b۵۲ و بمباران‌های بی هدف

پس از قدرت‌گیری طالبان و شروع واگذاری شهر‌ها به طالبان، آمریکایی‌ها در چند مورد به بمباران شهرهایی چون نمیروز و قندوز روی آوردند اما این حملات در نتیجه جنگ تاثیری نداشت و دولت افغانستان ساقط شد. محمد اشرف غنی، رئیس دولت هم به خارج از کشور فرار کرد.

البته بمباران شهر‌ها توسط آمریکایی‌ها انتقاد مجلس نمایندگان را نیز برانگیخت و ضیا آریا نژاد طی واکنشی تند در صفحه خودش نوشت: از خدا کمک بخواهیم نه از آمریکا، بمب افکن‌های آمریکایی طالب را نمی‌زند و با پرواز نمایشی در آسمان مناطق طالب، جنگ طالب به ضد دولت را مشروعیت می‌بخشد.

تکیه بر باد

در پایان باید گفت که هر کشوری با اتکا به توان داخلی می‌تواند به اهداف خود در زمینه‌های گوناگون به پیشرفت برسد. حضور خارجی‌ها فقط در صورتی می‌تواند مفید باشد که منجر به سرمایه‌گذاری در بخش‌های گوناگون باشد، اما بستن پیمان با کشوری که سابقه پیمان شکنی او برهمگان آشکار شده اشتباهی بزرگ است.

آمریکایی‌ها در نهایت با بی اطلاع گذاشتن دولت افغانستان از روند مذاکرات صلح، پشت دولت را خالی کردند و طی ۱۱ روز نیرو‌های طالبان به ارگ ریاست جمهوری در کابل رسیدند و بدین شکل پرونده دولت اشرف غنی بسته شد.

آری، آمریکا رفت، غنی هم رفت و باید گفت تکیه سیاسیون افغانستانی غرب گرا بر آمریکایی‌های پیمان شکن در طول دو دهه گذشته بر باد بود.

گزارش از محمد زمان حسینی

انتهای پیام/