به گزارش خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از گرگان، جامعه چهار هزار و ۱۲۲ خانواری عشایر گلستان با جمعیت تقریبی۲۳ هزار نفر که حدود نیمی از آن را عشایر بومی و ترکمن و بقیه را عشایر کوچنده از استان‌های خراسان شمالی و رضوی و سمنان تشکیل می‌دهند، امسال یکی از سخت‌ترین سال‌های زندگی عادی و پیشه دامداری خود را سپری می‌کنند که به گفته برخی از آن‌ها اگر دولت از آن‌ها حمایت جدی‌تری نکند، ۵۰ تا ۷۰ درصد خانوار‌های عشایری دام مولدی برای نگهداری در سال آینده نخواهند داشت و شغل خود را نیز از دست خواهند داد.

گلستان ۸۶۲ هزار و ۸۲۵ هکتار مرتع دارد که عشایر بومی و کوچنده با در اختیار داشتن ۷۶۷ هزار راس دام از مجموع تقریبی ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار راس دام سبک و سنگین این استان، در سطح ۳۵۰ هزار هکتار از این مراتع در سه شهرستان گنبدکاووس، مراوه‌تپه و کلاله سکونت دارند.

اصولا از آنجا که زندگی و معیشت عشایر بر خلاف جامعه شهری و روستایی بیشتر به دام و تعلیف آن‌ها بستگی دارد، هرگونه تغییر شرایط اقلیمی به ویژه کاهش بارش‌ها و وقوع پدیده خشکسالی، ضربات سنگینی را بر پیکره زندگی و پیشه این جامعه سنتی وارد و ادامه زندگی را بر آن‌ها سخت می‌کند و اگر گرانی و افزایش قیمت مایحتاج زندگی را بر آن اضافه کنیم بدون تردید سختی‌های زندگی عشایری دو چندان خواهد شد.

کم توجهی به جامعه عشایری که انصافا نقش موثری در تولید گوشت قرمز کشور بر عهده دارند و بنیانگذار جمهوری اسلامی حضرت امام خمینی (ره) آن‌ها را ذخایر انقلاب دانستند، ظلمی مضاعف به این قشر تولید کننده و کم توقع است که باید علاوه بر گرانی و تورم عمومی قیمت اقلام مایحتاج ضروری زندگی، بیشتر نهاده‌های مورد نیاز دام هایشان از آب شرب گرفته تا علوفه، کاه، جو و کنسانتره را چند برابر گران تر از نرخ دولتی خریداری نمایند.

به اعتقاد کارشناسان، از بین رفتن دام مولد، کاهش تولید گوشت قرمز و افزایش قیمت این ماده پروتئینی در بازار و مهم تر از همه وارد شدن ضربه مهلک بر پیکره جامعه عشایری کشور از مهم ترین پیامد‌های پدیده خشکسالی امسال بر این قشر مولد است که باید با برخی تمهیدات از جمله تامین اقلام و مایحتاج زندگی و نیز نهاده‌های مورد نیاز دام عشایر و یا پرداخت تسهیلات بانکی بدون کارمزد یا با کارمزد پایین بخشی از این خسارت‌ها را جبران کرد.

یکی از عشایر شهرستان مرزی مراوه‌تپه در منتهی الیه شرق گلستان  گفت: امسال به سبب کاهش بارش‌ها و پدیده خشکسالی که بنده با ۵۷ سال عمر تا کنون مشابه آن را ندیدم، عشایر منطقه را با مشکلات عدیده‌ای روبه رو کرده که استمرار این پدیده و حمایت نکردن دولت از این قشر ضربات سنگینی بر پیکر جامعه عشایری استان وارد می‌کند.

اراز قلیچ گرگانلی دوجی که افزون بر ۷۰۰ راس گوسفند دارد و در منطقه قره‌گل مراوه‌تپه به حرفه دامداری مشغول است، افزود: امسال مراتع خشک است و هیچ علوفه‌ای برای تعلیف دام‌ها ندارند و در این شرایط دامداران و عشایر باید برای تغذیه دام‌هایشان نهاده‌های مورد نیاز مانند آب، علوفه، کاه، جو و کنسانتره را خریداری کنند.

او اضافه کرد: برخی از این نهاده‌ها به مقدار بسیار اندک توسط دولت تامین و با نرخ مصوب بین عشایر و دامداران منطقه توزیع می‌شوند که اصلا جوابگوی نیاز دامدار نیست و آن‌ها مجبورند همین اقلام را با حداقل ۲ تا سه برابر قیمت دولتی از بازار آزاد تهیه نمایند که مقرون به صرفه نیست.

گرگانلی دوجی ادامه داد: اکنون عشایر هر کیلوگرم علوفه را با کرایه حمل بین ۵۷ تا ۶۲ هزار ریال خریداری می‌کنند در حالی که قرار بود اداره کل امور عشایری علوفه با قیمت دولتی هر کیلوگرم ۲۵ تا ۲۷ هزار ریال را تحویل دامداران بدهد، اما هنوز خبری از توزیع علوفه نیست.

او گفت: البته ماهانه مقداری کنسانتره با قیمت هر کیلوگرم ۳۲ تا ۳۵ هزار ریال در اختیار عشایر قرار داده می‌شود، اما حجم و مقدار آن بسیار کم است ضمن اینکه در توزیع آن نیز بی برنامگی بوده و عدالت رعایت نمی‌شود و بیشتر این نهاده ها در اختیار دلالان گذاشته می‌شود که آن را در بازار آزاد با قیمت هر کیلوگرم ۵۲ هزار ریال به فروش می‌رساند.

این عضو جامعه عشایری گلستان توضیح داد که به‌عنوان مثال از مجموع هزار تن کنسانتره که به منطقه عشایری مراوه‌تپه اختصاص می‌یابد، فقط ۱۰۰ تن آن در اختیار عشایر و بقیه در اختیار یک شرکت تعاونی به نام ایثار قرار می‌گیرد که این شرکت نیز کنسانتره‌ها را به افرادی می‌دهد که بیشتر دلال هستند تا دامدار و آن‌ها نیز این نهاده را با قیمت آزاد در بازار می‌فروشند.

گرگانلی دوجی ادامه داد: برخی عشایر منطقه جو و تفاله را کیلویی ۵۰ هزار ریال از دیگر استان‌ها مثل اردبیل خریداری می‌کنند و یا کاه را هر کیلوگرم ۵۰ هزار ریال می‌خرند و نیز بقایای گیاه آفتابگردان که تا پیش از این کسی آن را نمی‌خرید و کشاورزان آن را دور می‌ریختند الان کیلویی ۳۵ هزار ریال فروخته می‌شود.

او همچنین گفت: عشایر آب مورد نیاز دام‌هایشان را نیز هر تانکر ۱۰ هزار لیتری به قیمت سه میلیون و ۷۰۰ هزار ریال خریداری می‌کنند که خرید این حجم آب معادل مصرف سه روز دام‌های بنده است ضمن اینکه بعضا دستمزد چوپان و برخی هزینه‌های جاری نیز بر دوش عشایر است.

گرگانلی دوجی بابیان اینکه هر راس گوسفند به‌طور میانگین روزانه ۱.۵ کیلوگرم علوفه به ارزش ۹۰ هزار ریال می‌خورد، افزود: بنده با ۷۰۰ راس گوسفند روزانه حدود ۷۰ میلیون ریال باید بابت خرید نهاده برای دام‌هایم هزینه کنم که رقم سنگین بوده و مقرون به صرفه نیست.

این عضو جامعه عشایری گلستان با انتقاد از عدم اجرای طرح خرید تضمینی دام زنده عشایر توسط شرکت پشتیبانی امور دام جهاد کشاورزی، گفت: در حالی که این طرح در بسیاری از استان‌های عشایری کشور از دهه سوم اردیبهشت امسال اجرایی شده و به گفته مسئولان اداره کل امور عشایری گلستان قرار بود این طرح ۲ روز بعد از عید قربان در استان اجرا شود، اما هنوز خبری از آن نیست و هر بار از مسئولان سوال می‌شود، وعده امروز و فردا می‌دهند.

او گفت: اخیرا اعلام کردند که یک نماینده از خراسان شمالی انتخاب شده تا دام عشایر گلستان را بخرد که هنوز خبری از آن فرد نیست ضمن اینکه عشایر استان او را نمی‌شناسند و بهتر بود نماینده‌ای از همین استان گلستان که جمعیت عشایری قابل توجهی نیز دارد، انتخاب می‌شد، از طرفی قبلا اعلام کرده بودند که علاوه بر گوسفند، بُز نیز در طرح خرید تضمینی دام زنده قرار داشت که اکنون آن را حذف کردند.

گرگانلی دوجی اضافه کرد: بیشتر عشایر منطقه مراوه‌تپه با توجه به شرایط آب و هوایی بُز نگهداری می‌کنند و اگر بُزها را نخرند ضربه سختی به عشایر منطقه وارد می‌شود و بدون تردید با این رویه و ادامه خشکسالی ۵۰ تا ۷۰ درصد عشایر گلستان دام‌های خود را از دست خواهند داد.

او با تاکید بر ضرورت حمایت جدّی دولت از جامعه عشایری در تامین نهاده‌های مورد نیاز دام‌ها و اجرای سریع طرح خرید تضمینی دام، تصریح کرد:با شرایط اقتصادی و گرانی و تورم فعلی و نیز خشکسالی، هزینه نگهداری دام برای عشایر بسیار بالا است و مقرون به صرفه نیست.

۱۹ اردیبهشت امسال سازمان امور عشایری کشور اعلام کرد که طبق دستور شورای قیمت‌گذاری، نرخ خرید حمایتی هر کیلوگرم دام زنده عشایری ۴۵ هزار تومان اعلام و اجرای آن به وزارت‌خانه‌های جهادکشاورزی، صنعت، معدن و تجارت، امور اقتصاد و دارایی و سازمان برنامه و بودجه ابلاغ شده است.

بر اساس ابلاغ رییس شورای قیمت گذاری، قیمت خرید حمایتی دام عشایر در سقف اعلامی وزارت جهاد کشاورزی (سازمان امور عشایر ایران) به ازای هر کیلوگرم دام زنده سبک عشایری (ترکیبی) ۴۵ هزار تومان است و شرکت سهامی پشتیبانی امور دام کشور به عنوان مباشر خرید موضوع این مصوبه تعیین می‌شود و سازمان امور عشایر ایران نسبت به تعیین تعداد و ترکیب دام قابل خریداری در مناطق عشایری با اولویت شرایط خشکسالی و اعلام آن به مباشر خرید، اقدام می‌کند.

همچنین بنابر این مصوبه، به ازای خرید هر کیلوگرم دام موضوع این مصوبه، معادل سه کیلوگرم جو وارداتی با قیمت مصوب از محل ذخایر راهبردی کشور به اتحادیه تعاونی‌های عشایری جهت تامین خوراک دام عشایر تحویل می‌شود.

یکی دیگر از عشایر گلستان و از اهالی منطقه قره‌ماخر گنبدکاووس نیز با بیان مشکلات جامعه عشایری در شرایط اقتصادی و خشکسالی فعلی گفت: به سبب خشکسالی و نبود علوفه در مراتع، عشایر و دامداران بومی مجبورند نهاده‌های مورد نیاز دام خود از قبیل علوفه، جو، کنسانتره و کاه را با قیمت‌های غیرمنطقی و گران تر از سال‌های قبل از بازار آزاد بخرند.

حاج بردی نوری که خود و پدرش از عشایر قدیمی منطقه هستند، افزود: امسال کاه در منطقه ما هر کیلوگرم ۳۵ تا ۴۰ هزار ریال، خار شتر هر کیلوگرم ۳۰ هزار ریال، جو کیلویی ۵۵ هزار ریال و کنسانتره هر کیلوگرم حدود ۵۰ هزار ریال خریداری می شود و به مصرف دام می‌رسد ضمن اینکه سهمیه اندک مثلا کنسانتره که شرکت تعاونی عشایری با قیمت یارانه‌ای هر کیلوگرم ۳۲ هزار ریال می‌فروشد، حداکثر تا ۴۰ درصد نیاز خوراک دام‌ها را می‌دهد و ۶۰ درصد بقیه را باید از بازار آزاد تهیه کنیم.

او اضافه کرد: به سبب خشکسالی و بالا بودن هزینه نگهداری دام متاسفانه بسیاری از عشایر کوچک منطقه، دام‌های خود را فروختند و بعضا به شهر مهاجرت کردند و برخی نیز که توانایی خرید نقدی نهاده برای دام خود را ندارند مجبور شدند، نهاده‌ها را به صورت قسطی و البته ۳۰ تا ۴۰ درصد گران تر از قیمت فعلی و به امید بهبود شرایط در سال آینده خریداری کنند.

نوری گفت: در این شرایط برخی دلالان نیز دام زنده عشایر را با قیمت‌های بسیار پایین بسته به نوع دام (میش یا بره) و وزن آن از کیلویی ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار ریال و یا گاو شیری همراه با گوساله آن را بین ۱۰۰ تا ۱۲۰ میلیون ریال می‌خرند در حالی که دولت می‌تواند با هدف حمایت از دامداران و عشایر دام آن‌ها را با قیمت تضمینی بالاتر و تضمینی خریداری کند.

این عضو جامعه عشایری گلستان از مسئولان متولی و نیز دولت خواست تا برای جلوگیری از نابودی جامعه مولد عشایری و پیامد‌های اجتماعی آن از جمله مهاجرت و حاشیه نشینی این قشر در شهرها، حمایت‌های لازم تسهیلاتی و توزیع بیشتر نهاده‌های مورد نیاز با قیمت مصوب را در دستور کار قرار دهند.

در همین پیوند مدیرکل امور عشایر گلستان گفت که متاسفانه امسال به سبب کاهش تقریبا ۵۰ درصدی بارش‌ها در سال آبی جاری (مهر ۹۹ تا کنون) و وقوع پدیده خشکسالی کم سابقه که بیشتر استان‌های کشور از جمله این استان را درگیر کرد، خسارت سنگینی به بخش‌های مختلف به ویژه جامعه عشایری وارد شد.

رضا علیپوری، حجم خسارت وارده به جامعه عشایری بومی و کوچنده گلستان را بالغ بر ۲ هزار و ۶۰۰ میلیارد ریال اعلام کرد و افزود: برای جبران بخشی از این خسارت‌ها و جلوگیری از خسارات بیشتر، دولت (سازمان امور عشایری) اقدام به توزیع برخی نهاده‌های مورد نیاز دام عشایر کرده است.

او با اشاره به بازگشت عشایر غیر بومی برای ییلاق گذران به استان‌های خود و با بیان اینکه هم اکنون خدمات حمایتی به ۲ هزار و ۲۱۰ خانوار تحت پوشش تشکل‌های عشایری گلستان با حدود ۴۰۰ هزار راس دام ارائه می‌شود، افزود: از ابتدای امسال تا کنون مقدار هفت هزار تن کنسانتره با قیمت هر کیلوگرم ۳۲ تا ۳۵ هزار ریال، ۸۲۰ تن جو با قیمت کیلویی ۲۷ هزار ریال، ۲۰۰ تن ذرت و ۵۴ تن کنجاله کلزا با قیمت‌های مصوب یارانه‌ای بین عشایر توزیع کرده است.

علیپوری با اذعان به کفاف ندادن سهمیه نهاده‌های توزیعی بین عشایر گلستان، اضافه کرد: به دلیل خشک بودن مراتع عشایر استان مجبورند بخشی از نهاده‌های خوراکی مورد نیاز دام خود را از بازار آزاد تهیه نمایند که بدون تردید هزینه نگهداری دام آن‌ها را افزایش می‌دهد.

مدیرکل امور عشایری گلستان همچنین با اشاره به دستورالعمل خرید یک میلیون راس دام عشایر با قیمت هر کیلوگرم ۴۵۰ هزار ریال از اردیبهشت ماه امسال در مناطق عشایری کشور ادامه داد: اجرای این دستورالعمل بر اساس میزان بارش سالانه استان‌ها و شرایط خشکسالی آن‌ها تدوین و اولویت بندی شده بود که استان گلستان در اولویت دوم قرار گرفته بود.

او افزود: با پیگیری‌های انجام شده و ارائه دلایل و مستندات متقن، قرار شد خرید دام زنده عشایر گلستان نیز پس از عید قربان خریداری شود که مقدمات خرید تضمینی دام عشایر در استان انجام شد، اما به دلیل تامین نشدن منابع مالی آن همچنان متوقف است.

علیپوری اضافه کرد: اخیرا شرکت پشتیبانی امور دام گلستان موفق به تامین منابع مالی شده و قرار است از شنبه هفته آینده خرید تضمینی دام عشایر (بره) با قیمت هر کیلوگرم ۵۰ هزار تومان خریداری و به ازای هر راس دام مقدار سه کیلوگرم جو با قیمت مصوب دولتی کیلویی ۲۷ هزار ریال به آن‌ها تحویل داده شود تا با توجه به اختلاف قیمت ۲ برابری این محصول در بازار آزاد، از این طریق نیز کمکی به جامعه عشایری استان شود.

او در خصوص صحت داشتن انتخاب نماینده‌ای از استان خراسان شمالی برای خرید تضمینی دام زنده عشایر گلستان نیز گفت: این موضوع صحت داشت، اما با اعتراض عشایر استان اکنون یک نماینده از عشایر ترکمن گلستان انتخاب و معرفی شده و از این جهت نگرانی وجود ندارد.

استان گلستان ۱.۹ میلیون نفر جمعیت دارد.

منبع: ایرنا

انتهای پیام/م