به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، در بحث رزم‌های دریایی یکی از باسابقه‌ترین تسلیحاتی که هنوز هم در مدل‌های جدید به کار رفته و اثر بخشی بالایی نیز دارد، مین‌های دریایی محسوب می‌شوند. جمهوری اسلامی ایران به خاطر تجربیات سال‌های دفاع مقدس و بحث‌های مربوط به تاکتیک‌های نبرد نا همطراز در میدان رزم، از جمله کشور‌هایی در جهان است که در حوزه مین‌های دریایی طرح‌های مختلفی را داشته و از بازیگران قوی جهانی در این حوزه به حساب می‌آید. اما وقتی صحبت از حوزه تولید مین و مین گذاری می‌شود بحث مقابله با این سلاح و خنثی سازی و پاکسازی نیز مطرح می‌شود.

در کشور بیشتر بحث پاکسازی مین با تلاش‌های طولانی و خستگی ناپذیر واحد‌های تخریب در دوره دفاع مقدس در میدان رزم زمینی و ادامه این مسیر در دوران پس از جنگ برای پاک کردن زمین‌های آلوده عجین بوده است، اما در حوزه کشف و خنثی سازی یا نابودی مین‌های دریایی در سال جاری قدم‌های بزرگ و مهمی برداشته شده است.

اواخر خردادماه سال جاری، ناو جمهوری اسلامی ایران دنا و شناور مین شکار شاهین به نیروی دریایی ارتش الحاق شدند. ناو مین شکار شاهین با بهره گیری از الگوی طراحی کاتاماران و استفاده زیاد از مواد کامپوزیتی در بدنه خود یک شناور سریع، مانور پذیر و در عین حال با سطح پایینی از تشعشعات الکترومغناطیسی است که یکی از عوامل مهم در مقابله و عدم فعال کردن مین‌های دریایی به حساب می‌آید، اما در جریان رونمایی از شناور مین شکار شاهین و با منتشر شدن تصاویر مربوط به این کشتی، چشم‌ها به یک سامانه رباتیک که در پشت این ناو نصب شده معطوف شد.

این سیستم‌ها در بسیار از مواقع به صورت اختصاری ROV یا ROUV نامیده می‌شوند که مخفف عبارتی به معنی وسیله نقلیه زیر آبی کنترل از راه دور است.

ناو مین شکار شاهین

سامانه رباتیک زیر آبی موجود بر روی ناو مین شکار شاهین با فلش مشکی مشخص شده

سامانه بدون سرنشین Pluto Plus ساخت کشور ایتالیا

به سرعت در فضای مجازی برخی از کارشناسان خارجی با استناد به این تصاویر اعلام کردند که نیرو‌های مسلح کشورمان به یک سیستم رباتیک بدون سرنشین زیر آبی خارجی که مخصوص شناسایی و خنثی سازی یا انهدام مین‌های دریایی بوده دست پیدا کرده و آن را به خدمت گرفته است.

این منابع سامانه مورد نظر را Pluto Plus ساخت شرکت ایتالیایی Gaymarine srl معرفی کردند. در نگاه اول و با مقایسه سامانه نصب شده روی ناو شاهین و سیستم ایتالیایی مورد نظر هم شاهد شباهت‌هایی ظاهری بین دو سیستم خواهید بود. اما آیا واقعا ایران سیستم ایتالیایی را خریداری کرده است؟

از فشار تحریم‌ها تا فعالیت مهندسان داخلی برای ساخت نمونه داخلی

در جریان برنامه‌های مربوط به گرامیداشت روز صنعت دفاعی (۳۱ مرداد سال جاری) در برنامه تیتر امشب شبکه خبر که امیر شاهرخ شهرام رییس سازمان صنایع الکترونیک وزارت دفاع و امیر رستگاری، رییس سازمان دریایی وزارت دفاع در آن حضور داشتند، نکات مهمی مطرح شد که یک بحث آن همین شناور بدون سرنشین زیر آبی بود.

بر اساس توضیحات امیر رستگاری، حدود دو سال قبل و در جریان یک نمایشگاه دفاعی خارجی، تیم اعزامی از کشورمان سیستم مورد نظر را مشاهده کرده و پیشنهادی را برای خرید آن مطرح می‌کنند تا کشورمان با سرعت بیشتری به این سامانه دست پیدا کند. با پیشرفت مذاکرات بین دو طرف، مسئله تحریم‌ها پیش آمده و طرف خارجی از تحویل محصول به ایران سر باز می‌زند.

در مرحله بعدی، تیمی از دلال‌های اسلحه به طرف ایرانی پیام داده و اعلام می‌کنند حاضر هستند این سیستم که قیمت معمول آن در حدود ۱ میلیون یورو است را در قبال دریافت ۴ میلیون یورو به ایران تحویل دهند. با توجه به بالا رفتن قیمت، گزینه خرید خارجی از دستور کار خارج شده و بحث تولید بومی فعال می‌شود.

امیر رستگاری همچنین به این مسئله اشاره کرد که در این شناور از موتور‌های مخصوص سری BLDC استفاده شده که پیش از این برای خانواده زیردریایی‌های غدیر نیز استفاده شده بود. موتور‌های BLDC اصطلاحا (Brushless DC motor) نوعی از موتور‌های سنکرون هستند.

این موضوع به این معنی است که میدان مغناطیسی در روتور و استاتور با یک فرکانس ایجاد می­ شوند. انواع الکترو موتور DC بدون جاروبک دارای لغزش به آن مفهومی که در موتور‌های القایی وجود دارد، نمی ­باشند. موتور‌های BLDC در انواع تکفاز، دو فاز و سه فاز وجود دارند.

این موتور‌ها به نسبت موتور‌های الکترونیک معمول، از اندازه کوچکتری برخوردار هستند که بزرگ‌ترین نکته مثبت برای یک شناور کوچک زیر سطحی محسوب می‌شود. در عین حال این موتور با داشتن اندازه کمتر، راندمان و نیروی بیشتری را نیز تولید می‌کند و به دلیل نداشتن جاروبک از نمونه‌های معمول موتور‌های الکترونیکی نیز کم صدا‌تر است.

از دیگر مزایای این نوع از موتورها، نیاز بسیار کمتر به تعمیر و نگهداری است که زمان و هزینه‌های دوره تعمیر و اورهال را شدیدا کاهش می‌دهد. باتری‌ها و سیستم‌های اپتیکی مورد استفاده در این سیستم نیز توسط صنایع دفاعی کشور ساخته شده و در آن به کار رفته است.

این ربات در شرایط عملیاتی معمولی با نزدیک شدن به مین و با استفاده بازوی رباتیک خود زنجیر‌های نگاه دارنده را قطع کرده و با آمدن مین مورد نظر به سطح آب توسط سیستم سلاح‌های نصب شده روی ناو‌های موجود در منطقه نابود می‌شود یا در هر صورت اگر این امکان وجود نداشته باشد با چسباندن خرج‌های انفجاری به مین مورد نظر و فاصله گرفتن از آن اقدام به نابودی مین در زیر آب می‌کند.

نمای دیگری از شناور بدون سرنشین زیر سطحی روی ناو شاهین که عبارت "ساخت ایران" روی آن می‌درخشد

بر اساس دیگر توضیحات اعلام شده توسط امیر رستگاری، این شناور زیر آبی بدون سرنشین می‌تواند چند هزار متر از واحد کنترل کننده دور شده و به عمق ۴۰۰ متری آبی نیز برود. از نظر عمق پایین رفتن ربات زیردریایی ایرانی مشخصاتی دقیقا همانند نمونه روز دنیا یعنی محصول ایتالیایی دارد.

با توجه به شباهت‌های ظاهری بسیار زیاد بین نمونه ایرانی و نمونه ایتالیایی شاید بتوان حدود مشخصات را این گونه اعلام کرد: طول در حدود ۲ متر و ۲۵ سانت، عرض ۵۸ سانتی متر، وزن کلی ۳۲۰ کیلوگرم و توان حمل محموله به وزن ۱۰۰ کیلوگرم. میزان ماندگاری در زیر آب در حدود ۲ ساعت و سرعت نهایی حرکت نیز در حدود ۱۱ کیلومتر بر ساعت.

در یک نگاه کلی باید گفت آن چه که در این بخش انجام شده یک اقدام مهم نه فقط در حوزه توسعه توان مین روبی نیرو‌های مسلح کشورمان بلکه یک گام قابل توجه در توسعه توان زیر سطحی‌های بدون سرنشین به حساب می‌آید که یکی از ارکان قدرت در نبرد‌های آینده است و اقدام فروشنده اروپایی و دلال‌های مرتبط با آنها، اگرچه سرعت دستیابی کشورمان به این محصول مهم را کاهش داد، اما در نهایت، توان فنی و صنعتی ساخت این محصول مهم و توسعه موتور خاص آنرا در ایران پایه گذاری کرد تا بار دیگر مشخص شود تحریم‌ها در حوزه نظامی یک فرصت مهم و بزرگ برای متخصصان ایرانی بوده است.

منبع: مشرق

انتهای پیام/