وحید قربانی مسئول اندیشکده سیاست خارجی پژوهشکده تحقیقات راهبردی و کارشناس مسائل بین الملل در گفتوگو با خبرنگار سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، درباره عضویت ایران در سازمان همکاریهای شانگهای، گفت: بحث سازمان همکاری شانگهای ایران از سال ۲۰۰۴ یعنی درست سه سال بعد از اینکه این سازمان تاسیس شد، مطرح شد و ایران درخواست عضویت ناظر را داد که پذیرفته شد و سال ۲۰۰۵ کشورمان عضو ناظر سازمان شانگهای شد. از سال ۲۰۰۵ به این طرف علیرغم تلاشهای بسیار کشورمان نتوانستیم عضویت کامل و دائم را به دست بیاوریم.
وی افزود: سال ۲۰۰۷ مقامات کشورمان درخواست خود را برای عضویت دائم در سازمان شانگهای مطرح کردند و تقریبا سه دولت را گذراندیم تا توانسیم عضویت دائم را به دست بیاوریم و عضویت ناظر علیرغم اهمیتی که داشت به دلیل اینکه یک سازمان منطقهای است و این سازمان همچنان به نهادینگی و قوام کامل نرسیده است، نمیتوانست برای ما مفید و موثر باشد.
قربانی تاکید کرد: برای ما اهمیت زیادی داشت که بتوانیم عضویت کامل سازمان شانگهای را به دست بیاوریم و بتوانیم در آن قالب با دیگر کشورها همکاری کنیم. امروز سازمان همکاریهای شانگهای یک سازمان امنیتی منطقهای دست جمعی است، برخی از رسانه ها در افراط و تفریط به سر میبرند و برخی سطح این سازمان را پایین میآورند و برخی اهمیت آن را خیلی برجسته میکنند. این سازمانی است که میتواند برای ما دستاورد زیادی داشته باشد.
مسئول اندیشکده سیاست خارجی پژوهشکده تحقیقات راهبردی با اشاره به اظهارات سید ابراهیم رئیسی رئیسجمهور کشورمان در اجلاس شانگهای گفت: اظهارات آقای رئیسی متعادل و خوب بود، چنین نشستهایی تنها حفظ دستورالعملهای رسمی و تشریفاتی مهم نیست و نوع جهت گیری بسیار اهمیت دارد، اهداف و جهت گیری ما لازم است با اهداف شانگهای مطابقت داشته باشد تا بتوانیم در دو سال آتی عضویت خود را تکمیل کنیم، همچنین لازم است با اعضای سازمان شانگهای کمترین اختلاف سیاسی را داشته باشیم و لازم است در دو سال آتی هیچ مشکل سیاسی جدی با هیچ کدام از این کشورها نداشته باشیم و ممکن است در ادامه راه موانعی پیش روی ما بگذارند.
وی با اشاره به مزایای عضویت ایران در سازمان شانگهای گفت: اولین فایده مهم عضویت ایران در شانگهای داشتن حق رای است، کشورهای ناظر از حق رای محروم بودند، با توجه به اینکه شانگهای به لحاظ محتوایی و تعداد اعضا در حال گسترش است این گسترش عددی برای ایران معنا دار است و این عضویت دائم میتواند در این موضوعات تاثیرگذار سازمان نقش آفرین باشد. همچنین به لحاظ ایدهای هم این سازمان ایدههای مختلفی دارد مثلا همین موضوع افغانستان. ایران میتواند در جهت گیریهای این سازمان نقش آفرین باشد. تهیه و امضای اسناد نقش داشته باشد.
قربانی ادامه داد: از آنجایی که شانگهای یک همگرایی سیاسی و امنیتی دست جمعی منطقه ای را دنبال میکند ایران با عضویت دائم در این سازمان یک تمرین مناسبی برای همگرایی منطقهای را به دست میآورد، ایران در همگرایی منطقهای قبلی خود تجربه ناکامی داشته است. ما دو نوع همگرایی اقتصادی با اتحادیه اقتصادی اوراسیا شکل میدهیم و یک همگرایی امنیتی با سازمان شانگهای. این عضویت خوب است که کشورمان در حوزه سیاست خارجی یک چارچوب متوازن چند جانبه با کشورهای مختلف با کشورهایی که علاقمند است، دنبال کند.
مسئول اندیشکده سیاست خارجی پژوهشکده تحقیقات راهبردی با بیان اینکه یکی از فواید عضویت ایران در شانگهای از نظر حیثیتی برای ایران در عرصه بین المللی اهمیت جدی داشته باشد، گفت: به لحاظ ادراکی همواره بر ارتباط با همسایگان کردیم، اما هیچ وقت پایبندی جدی و عینی نداشتیم و آن طور که باید و شاید از نگاه به شرق دستاوردهایی که خواستیم نداشتیم. به دلیلی چالشهایی که با غرب داشتیم نتوانستیم رویکرد متوازنی در نگاه به شرق داشتیم.
وی افزود: عضویت ایران در شانگهای میتواند یک اعتبار حیثیت بیشتری به دکترین سیاست خارجی ایران در حوزه نگاه به شرق ایجاد کند و انسجام بهتری به نگاه به شرق داشته باشد که همواره مورد انتقاد باشد، این عضویت دائم تمرین و تجربه مهمی است که بتوانیم با این کشورها همکاری بهتری داشته باشیم و مهم است که بتوانیم با همه کشورها با رویکردی متوازن در سیاست خارجی خود همکاری و تعامل داشته باشیم.
قربانی تاکید کرد: سازمان همکاری شانگهای بستر مناسبی است که در حوزه سیاسی امنیتی جهت گیریهای اعضا را به یکدیگر نزدیک کند تا برای تامین منافع ملی خود از آن استفاده کنیم.
مسئول اندیشکده سیاست خارجی پژوهشکده تحقیقات راهبردی تصریح کرد: شاید افزایش نفوذ بین المللی ایران از مهمترین اهداف عضویت ایران در شانگهای است که میتوان در حوزه اقتصاد دنبال کرد و لازم است همگرایی عمیقتر داشته باشیم و مباحث اقتصادی و توسعهای از فواید آن است. سازمان همکاری شانگهای یک سازمان با موضوع امنیت دست جمعی است و حداقل به لحاظ سیاسی این موضوع اهمیت زیادی دارد و در بعد منطقهای و بین المللی هم برای ما مهم است.
وی افزود: شانگهای میتواند بعد جدیدی از همکاری، همگرایی و چندجانبه گرایی با همکاری کشورهای چین، روسیه و سایر کشورهای شانگهای باشد. همچنین نگاه تقلیل گرایانه و افراطی به موضوع نداشته باشیم در عین حال که میتواند مفید باشد از بزرگنمایی پرهیز کنیم. همچنین لازم است نگاه اصولی و متوازن داشته باشیم و به مسائل چند جانبه و امنیت جمعی را دنبال کنیم.
بیشتر بخوانید
گفتنی است؛ در پایان بیست و یکمین نشست سران سازمان شانگهای که در دوشنبه پایتخت تاجیکستان برگزار شد، سران ۸ کشور عضو اصلی سازمان، نظر موافق خود را با تبدیل عضویت جمهوری اسلامی ایران از عضو ناظر به عضو اصلی اعلام و اسناد مربوط به آن را امضا کردند.
بر این اساس فرآیند فنی تبدیل عضویت ایران به عنوان یکی از اعضای اصلی سازمان آغاز شده و کشورمان از این پس به عنوان عضو اصلی این سازمان مهم منطقهای با کشورهای عضو همکاری و تعامل خواهد داشت.
انتهای پیام/