به گزارش خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان، در دنیا ورود به دو سن ۶۰ و ۶۵ سالگی را سن آغاز سالمندی می‌دانند. یکی از دوره‌های مهم زندگی دوره بازنشستگی و سالمندی است این دوره می‌تواند همراه با سلامتی و فرصت‌های جدید و متفاوتی باشد که انسان فرصت تجربه در دوره‌های قبلی زندگیشان داشته است ممکن است این دوره همراه با زوال جسم همراه باشد، اما قطعاً دوره اوج بلوغ فکر و اندیشه خواهد بود.

دوره سالمندی دوره بیماری نیست و این باور غلط است که افراد با پیر شدن ناتوان می‌شوند. اگر همه افراد در سالمندی مبتلا به آلزایمر و بیماری‌های قلبی و عروقی و پارکینسون می‌شدند دیگر شاهد این جمعیت سلامت و شاد سالمند که امید به زندگی در آن‌ها هر سال رو به افزایش است نبودیم.

برای داشتن یک دوره سالمندی سلامت باید از جوانی به فکر سلامت جسم و روح باشیم تا بتوانیم یک سالمندی فعال و پویا را سپری کنیم.

دلبری رئیس انجمن طب سالمندی و سالمندشناسی در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان اظهار کرد: هیچ قانونی در علم پزشکی وجود ندارد که اظهار کند انسان‌ها تا چه زمانی زنده هستند و تا پایان عمر چه سطح و میزان از سلامتی را به همراه دارند. باور غلطی در میان سالمندان رایج است که وقتی از آن‌ها می‌خواهیم به سلامت خود اهمیت بدهند می‌گویند از سن ما گذشته؛ باید از بین برود، چون انسان می‌تواند تا آخرین لحظات عمر در راستای ارتقای سلامت جسمی و روحی و روانی خود تلاش کند و با اصلاح وضعیت دوره‌های مختلف زندگی را با سلامت کامل سپری کرد.

دلبری ادامه داد: هر چه ما بتوانیم از بروز بیماری‌های قلبی و عروقی جلوگیری کنیم زندگی سالم تری خواهیم داشت و چنین چیزی با معاینات منظم و غربالگری بیماری‌های دوره سالمندی محقق خواهد شد و خوشبختانه در دوره بازنشستگی و سالمندی وضعیت سلامت افراد جزو اولویت‌های زندگی آن‌ها قرار می‌گیرد و دیده می‌شود که اکثر افراد در این دوره توجه بیشتر و ویژه ای نسبت به سلامتی خود در مقایسه با دوره‌های قبلی زندگی شان دارند.

رئیس انجمن سالمندشناسی و طب سالمندی بیان کرد: در دوره سالمندی باید به خواب اهمیت ویژه‌ای داده شود، زیرا یکی از مشکلاتی که اکثر سالمندان با آن مواجهند اختلال خواب در این دوره از زندگی است که بخشی از این اختلال ناشی از نداشتن برنامه‌های مدون برای ورود به دوره سالمندی است. بخش دیگری از دلیل این اختلال درگیر شدن سالمندان با فعالیت‌های منفعلانه است؛ همچنین در این دوره، سالمندان باید به تغذیه خود توجه ویژه‌ای داشته باشند، زیرا تغذیه در این دوره از زندگی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.

۳۵ درصد از سالمندان در معرض سوء تغذیه قرار دارند

دلبری گفت: متاسفانه ۵ درصد از سالمندان دچار سوء تغذیه هستند و ۳۵ درصد از این گروه در معرض سوء تغذیه قرار دارند و اهمیت ویژه به تغذیه در سالمندی بسیار حائز اهمیت است. با توجه به کم تحرکی و بعضاً بی تحرکی که سالمندان با آن مواجه اند میزان نیاز به انرژی نیز کمتر می‌شود، ولی باید توجه داشت که در این دوره از زندگی مصرف آب نقش مهمی در سلامتی افراد دارد؛ همچنین افزایش مصرف میوه و سبزیجات در وعده‌های غذایی موثر و مفید است.

او افزود: در دوره سالمندی سیستم تشنگی در افراد مختل می‌شود و بدن سالمندان دچار کم آبی می‌شود، ولی احساس تشنگی نمی‌کنند به همین دلیل تاکید ما این است که در دوره سالمندی به صورت روزانه باید ۱۸۰۰ تا ۲۰۰۰ سی سی مایعات مصرف شود؛ تنها در صورتی که پزشک معالج محدودیتی برای مصرف مایعات قائل شود می‌توان این میزان را کاهش داد. باید توجه داشت که مصرف مایعات باعث می‌شود تا سموم بدن از طریق کلیه‌ها دفع شود و مشکلات رایج دوره سالمندی مثل یبوست برطرف شود.

او گفت: مصرف غذا‌های سرشار از فیبر در دوره سالمندی بسیار مهم است؛ همچنین ورزش و تحرک کافی نقش بسیار موثری در پیشگیری و بهبود بیماری در افراد دارد. اختلال خواب، آلزایمر و حتی افسردگی که از بیماری‌های رایج دوره سالمندی هستند با فعالیت‌های بدنی و ورزش منظم درمان خواهند شد.

دلبری افزود: توصیه ما به سالمندان این است که در دوره سالمندی حتماً روزانه بین ۲۰ تا ۳۰ دقیقه ورزش سبک و هوازی داشته باشند و از پیاده روی منظم غافل نشوند همچنین یک یا دو روز از هفته را کاملا به سلامتی و تفریح خود اختصاص بدهند.

دلبری اظهار کرد: در کنار تحرک و ورزش‌های فیزیکی اهمیت به سلامت مغز نیز بسیار موثر است. سلول‌های مغزی مثل سلول‌های عضلانی هستند و مادامی که مورد استفاده قرار بگیرند، فعالیت دارند و وقتی از آن‌ها استفاده نشود به مرور زمان تحلیل می‌روند و بیماری‌هایی مانند آلزایمر و پارکینسون را به همراه دارند. برای پیشگیری بیماری‌های شناختی و تحلیل رونده سیستم عصبی مغز مثل آلزایمر و دمانس فعالیت‌های مغزی مثل مطالعه حل کردن جدول و صحبت کردن و ارتباط با اطرافیان می‌تواند کمک کننده باشد.

رئیس انجمن طب سالمندی ادامه داد: تعاملات اجتماعی نقش موثری در سلامت روح و جسم سالمندان دارد. با بروز بازنشستگی بخش زیادی از تعاملات افراد از بین می‌رود و باید بعد از بازنشستگی چه در فضای واقعی و چه در فضای مجازی این تعاملات ادامه پیدا کند، زیرا ارتباط با سایر افراد در بهبود عملکرد مغز و سلامت سالمندان بسیار موثر خواهد بود همچنین استرس‌ها و نگرانی‌هایی که در سنین سالمندی به وجود می‌آید با این ارتباطات و تعاملات مرتفع خواهد شد.

دلبری گفت: توصیه دیگر ما به سالمندان این است که در این دوره از زندگی چند دوست صمیمی و انرژی مثبت داشته باشند و از ارتباط با افرادی که انرژی منفی دارند  و باعث افزایش استرس  و افسردگی سالمندان می‌شوند، پرهیز کنند.

او گفت: سالمندان باید این دوره خاص زندگی را فرصت مناسبی برای ارتباط هرچه بهتر و بیشتر با خانواده و نزدیکان خود بدانند در این سال‌ها از وقتشان برای بهبود سلامتی و لذت بردن مضاعف از زندگی مسافرت رفتن و معاشرت با عزیزان شان بهره ببرند و توجه داشته باشند که افراد بسیاری بودند که حسرت رسیدن به سالمندی را داشتند، ولی عمرشان تمام شد پس این موهبت الهی باید جدی گرفته شود.

نقش پررنگ تغذیه و ورزش در دوران سالمندی

محسن شتی رئیس اداره سلامت سالمندان در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان اظهار کرد: تغذیه و فعالیت بدنی دو رکن مهم و تعیین کننده سلامتی در همه دوره‌های سنی به ویژه دوره سالمندی هستند.

شتی ادامه داد: تغذیه مناسب و فعالیت بدنی در همه دوره‌های سنی مهم است، اما در سنین سالمندی از اهمیت چند برابر برخوردار می‌شود گاهی برخی از سالمندان به دلیل ابتلا به بیماری‌هایی مثل آلزایمر تمرکز و توانایی مراقبت از سلامت خودشان را ندارد مثلاً فراموش می‌کنند غذا خورده اند یا نه و یا ورزش کردند یا نه و در چنین شرایطی نقش و جایگاه اطرافیان سالمند پررنگ می‌شود.

او گفت: سوء تغذیه در سالمندان به دلایل مختلف بروز پیدا می‌کند. دلایلی مثل دریافت کم مواد غذایی به نسبت انرژی مورد نیاز سالمند یا اضافه وزن و چاقی به دلیل دریافت بیش از اندازه مواد غذایی که منجر به مشکلاتی مانند سکته مغزی و بیماری‌های قلبی و عروقی می‌شود.

رئیس اداره سلامت سالمندان ادامه داد: نقش فعالیت بدنی به عنوان یک تعیین کننده سلامت جسمی در سلامت روان نیز نقش موثری دارد یعنی سالمندی که فعالیت بدنی خود را در سنین بالا متناسب با شرایط حفظ می‌کند؛ از سلامت روحی و جسمی متناسبی تا پایان عمر برخوردار خواهد بود.

شتی در مورد برنامه‌های اداره سالمندان برای توجه به سلامت سالمندان گفت: یک بسته مراقبت‌های ادغام یافته برای سالمندان داریم که در ۶ برنامه در تمام مراکز جامع سلامت و پایگاه‌ها و خانه‌های بهداشت ارائه می‌شود که یکی از این برنامه‌های شش گانه رفع اختلالات تغذیه مثل مسائل سوء تغذیه و یا اضافه وزن در سالمندی است که سالمندان با مراجعه به مراکز ما مورد بررسی قرار می‌گیرند و اگر اختلال تغذیه داشته باشند به کارشناس تغذیه ارجاع داده می‌شوند و پس از ویزیت توصیه‌های تغذیه‌ای دریافت می‌کنند. این برنامه‌ها همه ساله به صورت رایگان در مراکز جامع سلامت و پایگاه‌های بهداشتی انجام می‌شود.

رئیس اداره سلامت سالمندان افزود: به طور کلی برای سالمندان توصیه‌هایی برای شیوه زندگی سالم شامل توصیه‌های تغذیه‌ای و ورزشی و فعالیت بدنی نیز در این بسته جای دارد و از دو سال پیش در برنامه شیوه زندگی سالم که در آن به آموزش شیوه‌های سالم زندگی مثل شیوه‌های سلامت روان، اصول تغذیه سالمندان و ... پرداختیم محتوا‌هایی داشتیم و طی این دو سال با مشارکت ۷۰ نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاه‌های علوم پزشکی به روز رسانی و بازنگری شدند و مجدداً در اختیار سالمندان قرار می‌گیرند.

شتی گفت: در حال حاضر این محتوا‌ها به صورت کلیپ‌های کوتاه و کتابچه‌های کوچکی در حال آماده سازی هستند و به منظور آموزش خود مراقبتی سالمندان در اختیار آن‌ها قرار خواهند گرفت. این محتوا‌ها در حوزه‌های تغذیه، فعالیت بدنی و سلامت روان و انواع مختلف توانبخشی تفسیم بندی شدند و اطلاعات متناسبی را در اختیار سالمندان قرار می‌دهد.

افتادن، شایع ترین اختلال پس از فشار خون در دوره سالمندی

حامد برکاتی مدیر کل سلامت جمعیت و خانواده در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان اظهار کرد: با افزایش سن بیماری‌های مزمن مثل بیماری‌های عضلانی اسکلتی و انواع شکستگی ها، فشارخون، دیابت و بیماری‌های قلبی و عروقی و بیماری‌های تنفسی و ... نمود بیشتری پیدا می‌کنند. اما باید توجه داشت راه درمان این بیماری‌ها همیشه مراجعه به پزشک و بیمارستان نیست بلکه می‌توان با اصلاح شیوه زندگی و خود مراقبتی و توانمندسازی سالمندان از بروز بیماری‌های مزمن و همچنین پیشگیری از این بیماری‌ها گام برداشت.

برکاتی گفت: یکی از مسائل مهمی که سالمندان با آن مواجهند افتادن و در نتیجه شکستگی عضلات است که بعد از فشارخون یکی از شایع‌ترین اختلالات در بین سالمندان است و متاسفانه در بین خانم‌های سالمند نسبت به آقایان بسیار بیشتر است. اگر با آموزش‌های ساده به سالمندان گفته شود که هنگام بلند شدن از تخت و یا صندلی حدود ۳۰ ثانیه مکث کنند تا تامین خونرسانی عروق انجام شود و مغز در کمال هوشیاری به آن‌ها فرمان ایستادن بدهد و سپس اقدام به حرکت کنند  یا احتیاط‌های لازم برای استفاده از پله و مسیر‌های ناهموار را داشته باشند همچنین در مسیر تردد آن‌ها از نور مناسب استفاده شود می‌توان به راحتی از این عارضه شایع یعنی افتادن سالمندان و در نتیجه شکستگی عضلات پیشگیری کرد.

مدیر کل سلامت جمعیت و خانواده بیان کرد:  توانمند کردن سالمندان برای خودمراقبتی و اصلاح شیوه زندگی سالمندی یکی از اصلی‌ترین راهکار‌ها برای رسیدن به یک سالمندی ایمن است. کاری که سال‌هاست کشور‌های پیشرفته که زودتر و بیشتر از ما جمعیت سالمند دارند به آن اهتمام ورزیده‌اند.

او گفت: سال‌هاست تدوین برنامه هایی برای آموزش خودمراقبتی و سوق دادن مراکز پزشکی به بهبود دوران سالمندی، در قالب بسته های آموزشی در وزارت بهداشت انجام می‌شود و متناسب با گذر زمان ارتقا پیدا می‌کند و بسته‌های آموزشی توسط اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها تهیه می‌شود و در اختیار اداره سلامت سالمندان وزارت بهداشت قرار می‌گیرد و پس از بررسی و بازنگری در اختیار سالمندان قرار می‌گیرد.

بیشتر بخوانید

• جمعیت کشور در آستانه پیر شدن/بالای ۱۰ درصد از جمعیت کشور سالمند هستند

انتهای پیام/