به گزارش  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از زاهدان ، بیش از نیمی از جمعیت سیستان و بلوچستان را روستاییان تشکیل می‌دهند در حالی که این رقم در سطح کشور کمتر از ۲۵ درصد است.

این میزان درصد جمعیت در جنوب استان و به ویژه مناطق ساحلی بیش از میانگین استان است، لذا توجه به جایگاه برجسته روستا‌ها در عرصه اقتصادی، تولیدی، محیطی و اجتماعی موجب افزایش کارایی فعالیت‌های تولیدی و زراعی این مناطق می‌شود.

جمعیت استان سیستان و بلوچستان حدود ۲ میلیون و ۸۰۰هزار نفر است.

ازسویی کارکرد تولیدی، زراعی، دامی و اخیرا گردشگری و زیست محیطی این روستا‌ها از جنبه‌های مختلف، نقش مهم و برجسته‌ای در اقتصاد جامعه دارد.

از طرفی تنوع فضای طبیعی روستا‌های استان سیستان و بلوچستان سبب بهره وری‌های اقتصادی متنوع در روستا‌ها شده است به گونه‌ای که در بعضی نواحی روستایی، فعالیت‌های اقتصادی در سطوح گوناگون از قبیل کشاورزی، صیادی و اخیرا گردشگری و با ویژگی‌های خاص شکل گرفته و یا در حال شکل گیری است.

راهکار‌های عمده اقتصادی کردن فعالیت‌ها در روستا‌ها منجر به توسعه همه جانبه و تحقق اقتصاد مقاومتی در روستا‌ها می‌شود که در قدم نخست برای توسعه روستاها، مشارکت دادن مردم در فعالیت‌های اقتصادی است. این موضوع از طریق اجرای طرح تشکیل شرکت‌های تعاونی توسعه و عمران در مناطق روستایی می‌تواند منجر به جلب مشارکت مردم در اقتصاد مقاومتی شود و مردم سهامدار این شرکت‌ها خواهند بود.

این امر موجب تقویت بنیه اقتصادی روستا‌ها می‌شود، در طرح شرکت‌های توسعه و عمران روستایی، دولت سیاستگذار و حامی خواهد بود و کار توسط مردم انجام می‌شود.

(سیاست‌های نظام در قالب سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی)

گام دوم، وارد کردن و دخالت دادن فناوری‌های نوین در عرصه فعالیت‌های اقتصاد روستایی از طریق حمایت‌های دولت که خود یکی از شاخص‌های گذر از کشاورزی سنتی به کشاورزی تجاری و ماشینی است.

(برقدار کردن چاه ها، ماشین آلات کشاورزی، بسته بندی و...)، گام بعدی، ارتقای حضور زنان در فعالیت‌های اجتماعی، اقتصادی و برنامه ریزی برای گسترش مشارکت آنان، به ویژه در زمینه‌های اقتصادی در روستا‌های استان، شرطی لازم برای توسعه پایدار است. گام چهارم، در قالب الگوی توسعه پایدار رویکرد متنوع سازی فعالیت‌های اقتصادی در روستا‌های استان که یکی از رویکرد‌های مورد توجه در توسعه همه جانبه اجتماعات روستایی است، به طوری که وجود تنوع در اقتصاد روستایی لازمه دستیابی به توسعه پایدار روستایی است (مثلا کشاورزی ترکیبی با دامداری و یا حتی شیلات و صیادی و صنایع دستی و...).

تدوین یک طرح کامل به نام طرح ساماندهی فعالیت‌های اقتصادی روستایی در استان سیستان و بلوچستان با مشارکت نخبگان علمی و فرمانداران و بخشداران صاحب نظر که در آن، روش‌های تامین مالی برای سرمایه گذاری و ایجاد واحد‌های تولیدی اشتغالزا و تعیین مجتمع‌های روستایی برای انجام فعالیت اقتصادی و مسائل مرزی و اقتصاد روستا‌های مرزی لحاظ شده باشد.

توسعه صنایع کوچک و تبدیلی، یک راهکار و راه حل بسیار مهمی برای ایجاد تعادل و پاسخ به چالش‌هایی نظیر فقر و پایین بودن در آمد، عدم تعادل بین شهر و روستا، کشاورزی با بازده پایین، مهاجرت، عرضه نیروی کارو. است که در شمال استان با جنوب استان متفاوت است.

این بخش می‌تواند برای گروه‌های کم زمین و یا بدون زمین که در آمد کشاورزی پاسخگوی نیازهایشان نیست، به ویژه در زمان رکود اقتصادی یعنی زمانی که تقاضا برای نیروی کار نسبت به فصل کاری کمتر است ایجاد اشتغال و درآمد کند. توسعه بازارچه‌های محلی روستایی به ویژه در مسیر روستا‌هایی که در محور اصلی و جاده‌های ترانزیت و پر تردد قرار دارند از دیگر راهکار‌های توسعه در روستا‌های استان است.

کمک به توسعه و گسترش صنایع دستی با توجه به سابقه دیرینه صنایع دستی و هنر‌های سنتی در اقتصاد روستاها، تقویت و توسعه این بخش از مهمترین راهکار‌های اشتغالزایی در روستا‌های استان محسوب می‌شود. صنایع دستی روستایی که به نوعی تداعی کننده بخشی از سنت‌های اصیل قومی مردم استان چه سیستانی و چه بلوچستانی است نه تنها موجب اشتغال در روستا‌ها می‌شود بلکه منبع درآمد مهمی برای خانوار‌های روستایی است. ازسویی از آنجا که اشتغال به صنایع دستی در بسیاری از روستاها، بیشتر در فصول بیکاری صورت می‌گیرد این امر در پیشگیری از مهاجرت فصلی روستاییان به شهر‌ها حائز اهمیت است.

ایجاد اشتغال روستایی افزون بر اینکه از مهاجرت روستاییان به شهر جلوگیری می‌کند از اضافه شدن تعداد بیکاران در شهر‌های استان نیز می‌کاهد. صنعت گردشگری نیز از صنایع فرهنگی محسوب می‌شود که زمینه رشد فوق العاده‌ای در مناطق روستایی دارد، طبیعت زیبای مناطق روستایی همراه با جاذبه‌های سنتی، زمینه مورد علاقه گردشگران محسوب میشود.

توسعه این صنعت که با هزینه قابل توجهی همراه نیست، در حاشیه خود باعث توسعه کسب و کار خواهد شد و از طرفی توسعه گردشگری روستایی تغییرات مثبتی را در ابعاد اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و زیست محیطی در سطح روستا‌های منطقه فراهم می‌آورد. راهکار‌هایی شامل مهیا کردن زمینه‌های لازم برای جذب سرمایه گذاری خصوصی، جلوگیری از تخریب محیط زیست، بهسازی و ارتقای سیمای روستایی، تخصیص سرمایه دولتی به توسعه امکانات و تسهیلات گردشگری، برقراری امنیت اجتماعی و... می‌تواند در دستیابی به این هدف موثر باشد.

کمک به جذب رسمی دهیاران به منظور ایجاد انگیزه در راستای راهبری مسائل روستا همانند مدل بهورزان و ایجاد انگیزه مادی برای دهیاران، جذاب سازی فضای روستایی کشور از طریق توسعه هدفمند فضا‌های فرهنگی و آموزشی روستاها، ایجاد مراکز تفریحی، سیاحتی، اقتصادی در روستا‌ها و تشکیل خوشه‌های دانشی روستایی و توسعه زیرساخت‌های دانشی از قبیل ایجاد و توسعه مراکز آموزشی و تحصیلی به ویژه آموزش‌های کاربردی، ارتقای سطح سواد روستائیان و آموزش آنان در بکارگیری روش‌ها و فناوری‌های نوین از موارد دیگر است. ساماندهی ساختار سکونت گاه‌های روستایی استان بسیار ضروری است که باید روستا‌های مرکزی، روستا‌های کوچک‌تر پراکنده اطراف خود را پوشش دهند و این روستا‌ها از طریق شهرک‌ها و یا شهر‌های کوچک به شهر‌های بزرگ و در نهایت کلانشهر‌ها ارتباط یابند.

ممکن است در این فرآیند بسیاری از مناطق دور افتاده یا غیر قابل دسترسی که طبق روند موجود نیز در حال تخلیه و نابودی هستند از چرخه خارج و ساکنان آن‌ها به دیگر روستا‌ها و یا مناطق جدید کوچ داده شوند. به نظر نمی‌رسد هیچ گروهی مستعدتر از فارغ التحصیلان روستازاده برای امر کارآفرینی روستایی باشد.

بنابراین ایجاد شرایطی مناسب برای فعالیت و جذب این افراد به فضا‌های روستایی می‌تواند در توسعه روستا و جلوگیری از مهاجرت اثرگذار باشد.

تمامی این حوزه‌های مختلف توسعه می‌بایست در برنامه ریزی‌های کوتاه مدت و بلند مدت توسعه کشور، همچون روندی از یک شبکه به هم پیوسته دیده شوند.

نویسنده : مجتبی شجاعی - فرماندار دلگان

انتهای پیام/ع