به گزارش خبرنگار حوزه اخبار داغ گروه فضای مجازی باشگاه خبرنگاران جوان، بهتر است بدانید همه مورچه‌ها سخت کوش نیستند. برخی از آن‌ها مواد غذایی را تنهایی حمل می‌کنند و بعضی دیگر به اصطلاح از دیگران کمک می‌گیرند. انگل‌های اجتماعی به جای ایجاد یک شبکه مشترک، صرفاً از انواع خود در گونه‌های مختلف استفاده می‌کنند. محققان به این استراتژی بی رحمانه زندگی در بین حشرات، ماهی‌ها، پرندگان و پستانداران، از جمله انسان اشاره کرده اند. اما در بین مورچه‌ها از جمله ۴۰۰ گونه انگلی اجتماعی حداقل ۶۰ بار تکامل یافته اند.

محققان با بازسازی تاریخ تکاملی مورچه‌های فرمیکا، تلاش کرده اند تا میزان استثمار اجتماعی را ردیابی کنند. مورچه‌های فرمیکا کاندیدای مناسبی برای این گونه تحقیقات هستند، زیرا شامل اجتماعی‌ترین گونه‌های انگلی از هر جنس مورچه می‌شوند. در حقیقت، تقریباً نیمی از گونه‌های شناخته شده فرمیکا از این راه عبور می‌کنند.

جدول زمانی ژنتیکی داستان زندگی این حشرات را از ابتدا نشان می‌دهد. کریستین رابلینگ، زیست شناس تکاملی از دانشگاه ایالتی آریزونا می‌گوید: "این لحظه روشن بود. ""مثل این است که گاهی تمام قطعات مختلف موزاییک را دارید. شما یک سنگ را در اینجا قرار می‌دهید، سنگ دیگری را رو به رو آن قرار می‌دهید، و سپس مشاهده کرده و یک قطعه دیگری را به موزاییک اضافه می‌کنید. اما هنگامی که به طور ناگهانی در زمینه زمان تکاملی قرار می‌گیرید، می‌توانید کل تصویر را مشاهده کنید. سه طبقه عمده انگلی اجتماعی وجود دارد و اگرچه ممکن است در ظاهر شبیه به هم باشند، اما به نظر می‌رسد که همه آن‌ها در نقاط جداگانه‌ای تکامل یافته اند.

طبقه اول به عنوان "انگل اجتماعی موقت" شناخته می‌شود. این زمانی رخ می‌دهد که ملکه‌های مورچه به نوعی توانایی خود را برای تولید مستعمرات جدید از دست می‌دهند. این بدان معناست که آن‌ها باید به لانه دیگری حمله کنند، ملکه را بکشند و فرزندان را برای زنده ماندن بزرگ کنند.

بر اساس جدول زمانی جدید مورچه‌های فرمیکا، انگل‌های اجتماعی موقت دارای یک جد مورچه مشترک هستند که تقریباً ۱۶ میلیون سال پیش زندگی می‌کرده است. در مقایسه، نیای مشترک همه مورچه‌های زنده فرمیکا تقریباً ۲۶ میلیون سال پیش بوجود آمده، که نشان می‌دهد انگل اجتماعی موقت اخیراً تکامل یافته است. علاوه بر این، دو میلیون سال دیگر طول کشید تا طبقه دوم انگلی اجتماعی توسعه یابد.

این نوع به عنوان "انگل اجتماعی دالوتیک" شناخته می‌شود و همان انگل اجتماعی موقت را آغاز می‌کند. ابتدا ملکه مورچه‌ای لانه دیگری را مورد حمله قرار می‌دهد و می‌دزدد. سپس، هنگامی که ملکه به اندازه کافی کارگر پرورش داد، ارتش او به لانه دیگری حمله می‎کند تا بچه‌های آن‌ها را نیز بگیرد. سپس انگل‌ها یا از بچه‌های دزدیده شده تغذیه می‌کنند و یا آن‌ها را به عنوان بچه‌های خود پرورش می‌دهند.

رابلینگ توضیح می‌دهد:" [کارگران] فکر می‌کنند که درست در خانه هستند، بنابراین حتی تشخیص نمی‌دهند که در لانه گونه‌های مختلف هستند. "برخلاف انگل گرایی اجتماعی موقت، که به نظر می‌رسد چندین بار در بین چندین گونه فرمیکا تکامل یافته است، به نظر می‌رسد انگل اجتماعی مذکر منشاء واحدی دارد. چارلز داروین هنگام نوشتن در مورد آن‌ها در مورد منشأ گونه‌ها توسط F. sanguinea مات و مبهوت شد.

در آن زمان، داروین پیشنهاد کرد که شیوه زندگی عجیب آن‌ها عمدتا به عنوان راهی برای به دست آوردن غذا ایجاد شده، اما دانشمندان دیگر از آن زمان پیشنهاد کرده اند که این روش برای بهبود تعداد فرزندان یا کاهش رقابت در منطقه برای قلمرو است.

سومین و آخرین طبقه انگلی اجتماعی دائمی و بسیار نادر است. این تنها در میان یک نوع گونه مورچه بدون کارگر، F. talbotae تأیید شده است. اگرچه در گونه مورچه دیگری نیز گزارش شده، اما تایید نشده است.

انگل گرایی اجتماعی دائمی یک طبقه عجیب و غریب است، زیرا ملکه مورچه مهاجم و ملکه میزبان با هم زندگی می‌کنند بدون اینکه واقعاً یکدیگر را اذیت کنند. ملکه میزبان به تولید شبکه اجتماعی کارگران خود مانند حالت عادی ادامه می‌دهد، در حالی که ملکه انگل بر تولید مثل تمرکز می‌کند.

طبق جدول زمانی فرمیکا، انگل‌های اجتماعی دائمی مانند F. talbotae تقریباً ۱۲ میلیون سال پیش از انگل‌های اجتماعی موقت جدا شدند. به عبارت دیگر، آن‌ها جوانترین طبقه انگل‌های اجتماعی هستند. فقط می‌توان تعجب کرد که نظر داروین در مورد آن‌ها چیست. رابلینگ می‌گوید: "برای ما، این یک دوره فوق العاده در حال حاضر است".

ارتباط مورچه‌ها با همنوعان خود چگونه ست؟

مورچه‌ها برای برقراری ارتباط با یکدیگر از فرومون استفاده می‌کنند؛ این سیگنال‌های شیمیایی در مورچه‌ها نسبت به سایر نازک بالان تکامل یافته‌تر است و همانند سایر حشرات مورچه‌ها برای تشخیص بوی فرومون، از شاخک‌های بلند و نازکِ متحرک خود استفاده میکنند. مورچه به وسیله دو شاخک خود اطلاعاتِ لازم درمورد جهت و شدت بو را استخراج می‌کند.

از آنجایی که اغلب مورچه‌ها در روی سطح زمین زندگی می‌کنند، آن‌ها از سطح خاک برای بر جا گذاشتن رد فرومون استفاده می‌کنند تا دیگر مورچه‌ها نیز بتوانند آن را دنبال کنند و در گونه‌هایی که به صورت گروهی کاوش می‌کنند مورچه‌ای که غذا پیدا می‌کند یک رَد فرومون در مسیر بازگشت به لانه برجای می‌گذارد و این مسیر به وسیله دیگر مورچه‌ها دنبال می‌شود، پس از بازگشتِ مورچه‌های دیگر با غذا، این مسیر تقویت می‌شود.

درست در زمانی که منبع غذا تمام می‌شود، دیگر رَد جدیدی توسط مورچه ها، در مسیر بازگشت گذاشته نمی‌شود و بوی فرومون به آرامی محو می‌شود و از این رو این عمل سبب می‌شود که مورچه‌ها با تغییرات محیط خود را هماهنگ کنند. به طور مثال هنگامی که یک مسیر مشخص شده به سمت منبع غذایی توسط یک مانع سد می‌شود مورچه‌ها مسیر را رها می‌کنند تا مسیر جدیدی پیدا کنند.

اگر مورچه‌ای موفق شود، رَد جدیدی بر جای میگذارد که شامل مسیر کوتاه تر‌ی به لانه است. مسیر‌های موفق به سمت منبع غذا به وسیله سایر مورچه‌ها دنبال می‌شوند و مسیر‌های بهتر تقویت می‌شوند تا در نهایت بهترین مسیر پیدا شود.

بررسی چرخه زندگی مورچه‌ها

چرخه حیات مورچه بسیار جالب است، به این صورت که ماده‌های یک کلنی یعنی ملکه تا ارتفاع زیادی در آسمان به پرواز در می‌آیند و نر‌ها نیز به دنبالشان می‌روند و پس از این پرواز جفت گیری، نر‌ها فوراً می‌میرند و ملکه پایین می‌رود و به تنهایی آغازگر یک گروه یا دسته جدید می‌شود.

او آشیانه‌ای حفر می‌کند و تخم می‌گذارد. پس از آن کرم‌هایی که فاقد پا هستند، از تخم بیرون می‌آیند، ملکه مادر به آن‌ها کمک می‌کند تا پیله‌ای به دور خود بتنند. هنگامی که مورچه جوان به اندازه کافی رشد کرد، ملکه یک سرپیله را سوراخ می‌کند و مورچه را از داخل محفظه خود خارج می‌کند. این کارگران تازه نفس، تقریباً به فوریت زندگی پرکار و فعال خود را آغاز می‌کنند که وقف ملکه و بقیه اعضای گروه است.

بیشتر بخوانید

• زیر زمین چه خبر است؛ اسراری شگفت انگیز در مورد لانه مورچه‌ها

گزارش از عطیه رضایی

انتهای پیام/