به گزارش گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از اهواز، برای خرید طلا به بازار که می‌روی زردی و براقی آن چشم هر خریدار و رهگذری را جلا می‌دهد، اما مگر فقط زرگری‌ها طلا می‌فروشند؟ گویا به غیر از ویترین طلا فروشی‌ها می‌توان از زمین‌های خشک هم طلا خرید.

شاید خوردن بستنی زعفرانی و کباب زعفرانی را همه ما تجربه کرده باشیم و زردی و گرمی آن را بسیار پسندیده ایم، اما مزه و بوی طلایی آن مدیون زعفران با ارزشی است که در توسعه اقتصاد کشاورزی اهمت بالایی دارد و گل بنفش آن صورت اقتصاد کشاورزی را سرخ نگه می دارد.

زعفران گیاهی است پایا با ارتفاع تقریبا ۳۰ سانتیمتر که دارای برگ‌های بلند و سبز مانند تره است و ساقه زیرزمینی آن از ۲ پیاز تشکیل می شود. این پیاز‌ها سخت و مدور و گوشت دار و پوشیده از غشاء‌های نازک قهو‌ه ای رنگ هستند. گل‌های زعفران ارغوانی، منظم و شامل لوله‌ای دراز است که به ۳ گلبرگ و کاسبرگ منتهی می‌شود.

فصل طلایی کشت طلای سرخ

این گیاه نیمه گرمسیری در نقاطی که دارای زمستان‌های ملایم و تابستان گرم و خشک باشد بخوبی می‌روید. مقاومتش در مقابل سرما زیاد است و دوران رشد آن پاییز و زمستان و اوایل بهار است که در این زمان به هوای مناسب و معتدلی نیاز دارد.

زعفران، این ماده غذایی با ارزش جزو گرانترین ادویه‌های دنیا به حساب می‌آید و اجزای آن هر کدام دارای خواص و ارزش غذایی بالا است؛ اما شاید برای بسیاری شگفت انگیز باشد که در خوزستان هم بتوان این گیاه را کشت کرد! در خوزستان هر ساله کشاورزان به دلیل مشکلات فراوان در زمینه فروش محصولات زیان می‌بینند، به سراغ چند تن از آن‌ها رفتیم و گفتیم که امسال را زعفران بکارید؛ ولی با تعجب می‌گفتند مگر می‌شود در خوزستان «سرزمین نخل و آفتات، خرما و خرما پزان» زعفران کشت کرد.

اگرچه کشت زعفران از حدود ۲۰ سال پیش در روستای قلعه سرد شهرستان دزپارت آغاز شد و رفته رفته با استقبال مردم، سطح زیر کشت زعفران در دزفول و برخی روستا‌ها افزایش یافت اما همچنان نیز بسیاری از این مسئله بی خبرند ولی در سال‌های اخیر به دلیل آشنایی مردم با درآمد حاصل از کشت زعفران و حمایت‌های جهاد کشاورزی در جهت تامین آب پیاز مورد نیاز متقاضیان کشت زعفران توسعه یافته است.

هژیر کیانی دبیر انجمن دوستداران طبیعت و محیط زیست خوزستان در گفت گو با خبرنگار ما گفت: با توجه به وضعیت منابع طبیعی در شهرستان دزپارت و وابستگی مردم به جنگل‌ها و مراتع و همچنین کشت‌های کم بازده و بعضاً بدون بازده اقتصادی رایج در منطقه به طور مشخص کشت‌های دیم گندم و جو، علاوه بر این که فایده‌ اقتصادی ندارد سبب فرسایش شدید خاک این منطقه می‌گردد که این فرسایش خاک می‌تواند پیامد‌های جبران ناپذیری را به همراه داشته باشد.

سازگاری طلای سرخ با محیط

او بیان داشت: بنابراین ما برای بهبود وضعیت موجود که از لحاظ معیشتی و چه از جهت حفظ منابع طبیعی (آب خاک و جنگل و مرتع) راهی جز اصلاح الگوی کشت‌های رایج نداریم بنابراین؛ ایجاد الگو‌های کشت جدید از جمله زعفران با نیاز آبی کم و بدون وابستگی به آبیاری و سازگار با شرایط اقلیمی منطقه می‌توانند علاوه بر بهبود معیشت مردم برای حفظ آب و خاک نیز کمک نماید.

کیانی بیان داشت: برای کشت زعفران فقط به یک بار خاک ورزی نیاز است و پس از آن تا ۷ سال نیاز به انجام این عملیات وجود ندارد که این نوع کشت می‌تواند در تثبیت خاک و بهبود معیشت برای جوامع محلی بسیار پر اهمیت و قابل توجه باشد. ضمن اینکه ارزش افزوده حاصل از کشت و توسعه زعفران و درآمد‌های آن قابل مقایسه با کشت‌های رایج دیم در منطقه نیست.

او گفت: از ویژگی‌های زعفران کشت شده در شهرستان دزپارت وابسته نبودن آن به آب است، به گونه‌ای که همسو و همزمان با چرخه بارش طبیعت سر از خاک بیرون آورده و برای همسویی با طبیعت همانند یک گیاه وحشی خود را با شرایط منطقه سازگار می‌نماید و از همین رو هم برای مردم هم برای دولت، سرمایه گذاری روی زعفران در این منطقه بازده خوبی دارد.

کشت تلفیقی گیاهان دارویی

این عضو سازمان نظام مهندسی کشاورزی منابع طبیعی و محیط زیست خوزستان ادامه داد: می توان در کنار توسعه انجیرستان‌ها نیز کشت زعفران را توسعه داد، به گونه‌ای که پس از احداث انجیرستان، پیاز زعفران را با فواصل ۱۰ متر میان نهال‌های انجیر کاشت و تا هنگامی که انجیرستان به ثمردهی اقتصادی برسد، بهره‌برداران بتوانند از زعفران و کشت آن درآمد‌های اقتصادی کسب کرده و معیشت خود را با آن تامین نمایند.

این مقام مسئول گفت: در صورت ایجاد چنین الگویی با توجه به عبور جاده اصلی ارتباطی خوزستان - شهرکرد - اصفهان از دزپارت و تردد میلیون‌ها نفر در طول سال از این جاده می‌توان ظرفیت‌های گردشگری شهرستان را با آمیزه‌ای از کشت‌های تلفیقی همچون زعفران و انجیرستان و توسعه کشت زیتون ترویج نمود و در این زمینه ایجاد گردشگری کشاورزی و باغداری را در منطقه گسترش داد.

او گفت: علاوه بر کشت زعفران کشت موسیر نیز در بخش قابل توجهی از اراضی شهرستان دزپارت قابل کشت است.

این مقام مسئول افزود: زمان کشت پیاز زعفران در شهرستان دزپارت از شهریورماه تا مهرماه و قبل از فرا رسیدن سرمای شدید است که با توصیه کارشناسان جهاد کشاورزی و خدمات مشاوره‌ای بهره برداران انجام می‌گردد و پس از انجام کشت با توجه به بارش‌های خوبی که در ماه‌های آذر و دی وجود دارد پس از تحمل یک دوره بارشی و سرما گل‌ها رفته رفته سر از خاک بیرون آورده و در مدت ۲۰ روز تا یک ماه زمان برداشت گیاه زعفران دیم در شهرستان دزپارت ادامه می‌یابد.

متقاضیان کشت زعفران و باید‌هایی که  باید بدانند

کیانی گفت: در حال حاضر در برخی از روستا‌ها تا ۲۰ نفر متقاضی کشت و توسعه زعفران وجود دارد که در انتظار حمایت و پشتیبانی سازمان جهاد کشاورزی خوزستان برای تامین پیاز هستند و بخش مهمی از بانوان و زنان روستایی در جریان کشت و برداشت به ویژه برداشت زعفران فعالیت نموده و عواید اقتصادی را نصیب آنان می‌کند که می‌تواند زمینه اشتغال پایدار زنان روستایی را فراهم نماید.

عضو سازمان نظام مهندسی کشاورزی منابع طبیعی و محیط زیست خوزستان گفت: انجام به موقع عملیات خاک ورزی و آماده سازی زمین مورد نظر برای کشت زعفران، انتخاب پیاز و کمیت و کیفیت آن در سال اول کشت بسیار حائز اهمیت است که متقاضیان کشت زعفران ضروریست تا قبل از هر اقدامی آموزش‌های لازم را دریافت و مطابق نظر و مشاوره کارشناسان اقدام نمایند چرا که هزینه سرمایه گذاری کشت زعفران در سال اول بسیار بالا است و عدم رعایت نکات علمی و توصیه‌های کارشناسان می‌تواند به زعفران کاران خسارت‌های قابل توجهی وارد سازد.

لزوم آموزش های لازم برای کشت زعفران

این مقام مسئول اظهار داشت: در حال حاضر به نسبت برداشت محصول سایر گیاهان زراعی کم بازده دیم در منطقه، برداشت محصول زعفران به نسبت هزینه‌هایی که در سال‌های مختلف سرشکن می‌شود فایده اقتصادی مطلوبی دارد و میزان برداشت و عملکرد محصول از لحاظ کمی و کیفی به رعایت توصیه‌های علمی و ترویجی از مرحله کاشت تا برداشت دارد بنابراین؛ بدون آموزش‌های لازم نباید انتظار داشت بهره برداری مناسب صورت گیرد که این مهم در خصوص همه‌ی گیاهان صدق می‌کند.

او ادامه داد: برداشت به اندازه‌ای است که در حال حاضر بهره برداران به شکل خرد و از طریق فضای مجازی محصول خود را به فروش می‌رسانند، اما تشکیل تعاونی یا انجمن زعفران کاران می‌تواند در ساماندهی بازار و ارائه خدمات به شکل تخصصی به زعفران کاران بسیار موثر باشد و از ۳ سال پیش اساسنامه انجمن زعفران کاران را تحویل جهاد کشاورزی داده ایم که امیدواریم در این زمینه همکاری نمایند.

زعفران یکی از با ارزش ترین محصولات کشاورزی در ایران است. این محصول با وجود نیاز کمی که به آبیاری و مراقبت دارد از صادرات مهم کشور به شمار می‌رود.

حسنی نسب مدیر باغبانی سازمان جهادکشاورزی خوزستان در خصوص کشت زعفران در استان می‌گوید: سال ۱۳۹۹ در استان خوزستان کشت زعفران در مجموع سطح ۲۲ هکتار و تولید ۶۶ و نیم کیلوگرم صورت گرفت و کشت این محصول با ارزش در ۲ شهرستان ایذه و باغملک انجام می‌شود.

او با بیان اینکه در شهرستان ایذه ۲۱/۵ هکتار و در شهرستان باغملک نیم هکتار زعفران کشت می‌شود، افزود: در شهرستان ایذه ۶۴ و نیم کیلوگرم با عملکرد حدود ۳۰ کیلوگرم در هر هکتار زعفران برداشت می‌شود و در شهرستان باغملک با تولید مجموعه ۲ کیلوگرم و عملکرد ۴ کیلوگرم در هکتار این محصول برداشت می‌شود.

حسنی نسب در خصوص زمان کشت این محصول تصریح کرد: زمان کشت زعفران از اواخر شهریور آغاز و تا عصر نیمه آبان ماه قبل از شروع بارندگی ادامه دارد و کشت زعفران به صورت پیاز از طریق پیاز‌های تهیه شده از باغات مادری مطمئن انجام می‌شود.

 مدیر باغبانی سازمان جهادکشاورزی خوزستان بیان داشت: زعفران گیاه نیمه گرمسیری است و در نقاطی که آب و هوای معتدل داشته و در نقاطی که تابستان‌های گرم و خشک و پاییز و زمستان نسبتا ملایم داشته باشد به خوبی رشد می‌کند.

این مقام مسئول با اشاره به حمایت از زعفران کاران گفت: پرداخت تسهیلات بانکی، تامین پیاز از باغات مادری «مطمئن»، برگزاری آموزش‌های کوتاه مدت در مورد شرایط کشت داشت  وبرداشت گیاهان از جمله راه‌هایی است که از زعفران کاران استان خوزستان حمایت می‌شود و همواره مورد تاکید است.

حسنی نسب ادامه داد: زعفران کاران خوزستان محصول برداشتی خود را در بازار‌های محلی به فروش می‌رسانند و برداشت زعفران که معمولاً باید به صورت اصولی انجام شود قبل از طلوع آفتاب آغاز شده و تا قبل از افزایش دما در ظهر صورت می‌گیرد.

کشت زعفران در خوزستان که شرایط آب هوایی خشکی دارد، روشی نوین برای توسعه اقتصاد کشاورزی در زمین‌های کشاورزی حاصلخیز دزپارت است.

گزارش از راضیه میر سالاری

انتهای پیام/م