به گزارش خبرنگار حوزه ازدواج و خانواده گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان، برقراری ارتباط موثر و مفید بین انسانها یکی از مهارتهای دهگانه زندگی است که میتوان آنها را به افرادی آموزش داد که در برقراری ارتباط غیر کلامی مشکل دارند. مهارتهای زندگی از مهمترین مسائلی است که سازمان بهداشت جهانی هم درباره مسائل مربوط به روان، نکاتی را تدوین کرده و در قالب آموزشهایی این مهارتها را به دوران کودکی تا کهنسالی ارائه داده است. یکی از این مهارتهای زندگی، مهارت برقراری ارتباط موثر و مفید با دیگران است. در این مهارت افراد باید بتوانند ارتباط کلامی و غیرکلامیشان را تقویت کنند، از ابزار مذاکره بهرهمند باشند، بر خجالتشان غلبه کنند و گوش دادن را در خود تقویت کنند.
در اینباره، محمدی روانشناس درباره نقش ارتباطات غیر کلامی به خبرنگار ما گفت: بحث ارتباطات غیرکلامی بخش مهمی از روانشناسی و ارتباطات انسانی را به خود معطوف کرده است. در بدو تولد ارتباطات انسان در درجه اول غیر کلامی است. علاوهبر این، بخشی از این ارتباطات به صورت ژنتیکی و سرشتی است و این علائم بازماندهای از سیر تکاملی ما انسانها محسوب میشود.
وی در خصوص اینکه یکی از روانشناسان معتقد است که با نگاه طولانی به طرف مقابل زمینه حس وابستگی را میتوان در فرد ایجاد کرد، ادامه داد: تا حدودی این مطلب درست است. به ادبیات جهان و خودمان هم مراجعه کنید، با نگاه کردنهای متفاوت میتوان احساسات افراد را مشاهده کرد. اما یادمان نرود که برخی آدمها بینایی ندارند؛ اما ارتباط غیر کلامی زیادی را دریافت میکنند.
این روانشناس به اهمیت ارتباط چشمی اشاره و تصریح کرد: ارتباطات چشمی از ابتداییترین ارتباطات غیر کلامی است. از همان دوران نوزادی این ارتباط بین نوزاد و مادر برقرار میشود. علاوهبر ارتباطات چشمی، ارتباطات دیگری هم مطرح است که هوشیارانه آنها را درک نمیکنیم. بخش بزرگی از ادراکاتی که ما از ارتباطات غیر کلامی به دست میآوریم، در سطح ناهشیار ذهن قرار میگیرد.
محمدی در پاسخ به این سوال که چه عواملی در عدم ایجاد ارتباط چشمی بین افراد موثر است، بیان کرد: گاهی این افراد که در ارتباط چشمی ناموفق هستند، از نظر عاطفی گرایشهای خصمانه و پرخاشگرانه دارند. برعکس این موضوع هم صدق میکند. گاهی این افراد به دلیل حس علاقهمندی به طرف مقابلشان از ارتباط چشمی طولانی با طرف مقابل طفره میروند.
وی ادامه داد: گاهی هم عدم ارتباط چشمی به دلیل مشکلاتی است که ممکن است در سلسه مراتب اجتماعی اتفاق بیفتد. به عنوان مثال، ارتباط چشمی طولانی یک دانشجو با استاد یا کارمند با رئیس به راحتی صورت نمیگیرد. افرادی هم هستند که عزت نفس پایینی دارند و ارزشی برای خودشان قائل نمیشوند و در برقراری ارتباط مشکل دارند.
این روانشناس با بیان اینکه زل زدن در ارتباطات چشمی رفتار پرخاشگرانه و تجاوز به حریم شخص محسوب میشود، افزود: در هر مقطعی این نوع ارتباط تجاوز به حریم شخص محسوب میشود و فرقی نمیکند این افراد چه رابطهای باهم دارند. این زل زدن ارتباط چشمی پرخاشگرانه است. از طرفی هم باید درنظر گرفت که برقراری ارتباط چشمی همیشه با سایر ارتباط غیر کلامی ما همراه خواهد بود.
محمدی به اهمیت ارتباط چشمی اشاره و تصریح کرد: ارتباطات چشمی از ابتداییترین ارتباطات غیر کلامی است. از همان دوران نوزادی این ارتباط بین نوزاد و مادر برقرار میشود. علاوهبر ارتباطات چشمی، ارتباطات دیگری هم مطرح است که هوشیارانه آنها را درک نمیکنیم. بخش بزرگی از ادراکاتی که ما از ارتباطات غیر کلامی به دست میآوریم، در سطح ناهشیار ذهن قرار میگیرد.
این روانشناس در پاسخ به این سوال که چه عواملی در عدم ایجاد ارتباط چشمی بین افراد موثر است، بیان کرد: گاهی این افراد که در ارتباط چشمی ناموفق هستند، از نظر عاطفی گرایشهای خصمانه و پرخاشگرانه دارند. برعکس این موضوع هم صدق میکند. گاهی این افراد به دلیل حس علاقهمندی به طرف مقابلشان از ارتباط چشمی طولانی با طرف مقابل طفره میروند.
وی ادامه داد: گاهی هم عدم ارتباط چشمی به دلیل مشکلاتی است که ممکن است در سلسه مراتب اجتماعی اتفاق بیفتد. به عنوان مثال، ارتباط چشمی طولانی یک دانشجو با استاد یا کارمند با رئیس به راحتی صورت نمیگیرد. افرادی هم هستند که عزت نفس پایینی دارند و ارزشی برای خودشان قائل نمیشوند و در برقراری ارتباط مشکل دارند.
وی با بیان اینکه زل زدن در ارتباطات چشمی رفتار پرخاشگرانه و تجاوز به حریم شخص محسوب میشود، افزود: در هر مقطعی این نوع ارتباط تجاوز به حریم شخص محسوب میشود و فرقی نمیکند این افراد چه رابطهای باهم دارند. این زل زدن ارتباط چشمی پرخاشگرانه است. از طرفی هم باید درنظر گرفت که برقراری ارتباط چشمی همیشه با سایر ارتباط غیر کلامی ما همراه خواهد بود.
محمدی با اشاره به اینکه افرادی که در برقراری ارتباط چشمی مشکل دارند، در مابقی ارتباط غیر کلامی هم مشکل دارند، تاکید کرد: این افراد یا از روشهای برقراری ارتباط استفاده یا از این روشها امتناع میکنند. باید درنظر گرفت که ارتباط کلامی و غیرکلامی به طور همزمان برقرار میشود مگر اینکه شرایط ارتباط کلامی به گونهای باشد که امکان بروز علائم غیرکلامی وجود نداشته باشد.
وی در پاسخ به این سوال که آیا نشانههای ارتباط غیر کلامی جهانشمول هستند، خاطرنشان کرد: اکثر علائم ارتباط غیر کلامی جهانشمولاند. اما از آنجایی که فرهنگهای مختلفی هم وجود دارد، ارتباط غیر کلامی مخصوص هر فرهنگی هم وجود دارد. در قبیلههای دور افتاده هم ارتباطات خاصی وجود دارد که با علائم ارتباطی جهانشمول متفاوت است.
محمدی به ردههای پایین جانوران به خصوص پستانداران اشاره کرد و ادامه داد: نحو ارتباطات این جانوران بیشتر به صورت غیر کلامی است؛ بنابراین ارتباطات غیرکلامی در دنیای انسانی و غیر انسانی حاکم و مسلط است. طبق نتایجی که روانشناسی دراینباره منتشر کرده، ۷۵ درصد ارتباطات انسانی در مقاطع مختلف زندگی، ارتباطات غیر کلامی است و فقط ۲۵ درصد ارتباطات زمینه ارتباط کلامی را دارد.
این روان شناس ضمن بیان این مطلب که پیامهای کلامی هم در ارتباط حضوری باتوجه به ژست ایستادن، نوع نگاه کردن و حالت صورت پیامهای مختلفی را میرساند، افزود: این علائم در ارتباط کلامی ضروری و پر اهمیت است.
بنابراین ارتباطات انسانی آمیزهای از ارتباط کلامی و غیر کلامی است و در ارتباط حضوری هم بخش بزرگی از عمیقترین ارتباط به عهده ارتباط غیرکلامی است.
بیشتر بخوانید
انتهای پیام/