به گزارش گروه بین الملل باشگاه خبرنگاران جوان شبکه خبری سی ان ان در گزارشی با عنوان «اتیوپی در حال جنگ با خودش است؛ آنچه نیاز است که بدانید» به بررسی ریشه درگیری‌های اخیر در اتیوپی و تیگرای پرداخت.

در این گزارش آمده است: زمانی که آبی احمد، نخست وزیر اتیوپی جایزه صلح نوبل را در سال ۲۰۱۹ دریافت کرد، به عنوان یک صلح طلب منطقه‌ای مورد تحسین قرار گرفت. اکنون، او مسبب یک جنگ داخلی طولانی‌مدت شناخته می‌شود. جنگی که بسیاری از نشانه‌های نسل‌کشی و پتانسیل بی‌ثبات‌سازی گسترده‌تر منطقه شاخ آفریقا را دارد.

در نوامبر ۲۰۲۰، آبی دستور حمله نظامی به شمال منطقه تیگرای را صادر کرد و قول داد که درگیری‌ها در آن منطقه به سرعت حل و فصل شود. اکنون و پس از یک سال از جنگ، هزاران کشته و بیش از ۲ میلیون نفر آواره به جا مانده است. قحطی گسترش یافته و موجی از جنایات به بار آمده است.

اتیوپی مدت‌ها قبل از اینکه خصومت بین آبی و جبهه آزادیبخش خلق تیگرای (حزب حاکم سابق منطقه) به ناآرامی کشیده شود، با چالش‌های مهم اقتصادی، قومی و سیاسی دست و پنجه نرم می‌کرد.

اما اکنون، با تشدید خصومت‌ها در سایر مناطق اتیوپی، ترس از این که جنگ در تیگرای می‌تواند جرقه بحران را ایجاد کند، افزایش یافته است.

در این گزارش نگاهی دقیق‌تر به گسترش درگیری در اتیوپی خواهیم انداخت.

درگیری چگونه شروع شد؟

درگیری تیگرای ریشه در تنش‌هایی دارد که به نسل‌های قبل در اتیوپی بازمی گردد. این کشور از ۱۰ منطقه و دو شهر تشکیل شده است که دارای خودمختاری قابل توجهی در زمینه پلیس منطقه‌ای و شبه نظامیان هستند. به دلیل درگیری قبلی با کشور همسایه اریتره، تعداد زیادی از نیرو‌های فدرال نیز در تیگرای حضور دارند. دولت‌های منطقه‌ای عمدتاً بر اساس اختلافات ریشه دار قومی تقسیم شده اند.

قبل از به قدرت رسیدن آبی احمد، جبهه آزادیبخش خلق تیگرای برای دهه‌ها بر اتیوپی حکومت می‌کرد. حاکمیت اقتدارگرایانه حزب موجب خیزش مردمی شد که در نهایت هایله ماریام دسالگن، نخست وزیر پیشین، استعفا داد.

در سال ۲۰۱۸، آبی از سوی طبقه حاکم به قدرت رسید تا تنش‌ها را فرو نشاند و تغییر ایجاد کند؛ بدون اینکه نظم سیاسی قدیمی را بر هم بزند. اما تقریباً به محض رسیدن به نخست وزیری، آبی اعلام کرد که ائتلاف حاکمی که جبهه آزادیبخش خلق تیگرای تأسیس کرده بود، در قالب یک حزب واحد (حزب سعادت) ادغام شود.

آبی در تلاش خود برای تشکیل یک حزب سیاسی پان اتیوپیایی جدید، این نگرانی را در برخی مناطق ایجاد کرد که سیستم فدرال این کشور - که استقلال قابل توجهی را برای ایالت‌هایی مانند تیگرای تضمین می‌کند - در معرض تهدید است. رهبران تیگرای به قلب کوهستانی خود در شمال عقب نشینی کردند، جایی که به کنترل دولت منطقه‌ای خود ادامه دادند.

تنش‌ها در سپتامبر ۲۰۲۰ بالا گرفت. قانونگذاران بودجه رهبری جبهه آزادیبخش خلق تیگرای را قطع کردند که باعث ایجاد یک سری تنش‌ها بین دولت منطقه‌ای و فدرال شد.

در ۴ نوامبر ۲۰۲۰، آبی پس از متهم کردن جبهه آزادیبخش خلق تیگرای به حمله «مکله»، پایگاه ارتش فدرال در خارج از پایتخت منطقه‌ای تیگرای و تلاش برای سرقت تسلیحات آن، دستور حمله نظامی به این گروه را صادر کرد و نیرو‌های ملی و جنگجویان را از منطقه همسایه آمهارا اعزام کرد.

آبی چه جنایاتی مرتکب شده است؟

ماه‌ها در آغاز درگیری، آبی آسیب‌دیدگی به غیرنظامیان یا پیوستن سربازان اریتره به جنگ را انکار می‌کرد. اما گزارش‌های ناظران بین‌المللی، گروه‌های حقوق بشر و سی ان ان هر دوی این ادعا‌ها را نادرست نشان داد.

بر اساس تخمین‌ها، هزاران نفر در این جنگ کشته شده‌اند و گزارش‌هایی مبنی بر تخریب اردوگاه‌های آوارگان، غارت، خشونت جنسی، قتل عام و قتل‌های غیرقانونی وجود دارد. بسیاری دیگر به سودان گریخته اند، چیزی که سازمان ملل آن را بدترین خروج پناهجویان از اتیوپی در دو دهه اخیر خوانده است. دولت اتیوپی دسترسی به روزنامه‌نگاران را به شدت محدود کرده و قطع ارتباط دولتی رخداد‌های منطقه را پنهان کرده است که سنجش میزان بحران یا راستی‌آزمایی حساب‌های بازماندگان را به چالش می‌کشد.

در ماه سپتامبر، سازمان ملل اعلام کرد که «محاصره کمک‌های بشردوستانه» توانایی این سازمان را برای دسترسی به بیش از ۵ میلیون نفر در تیگرای - یا ۹۰ درصد جمعیت - که به کمک‌های بشردوستانه نیاز دارند، از جمله ۴۰۰ هزار نفر که با شرایط قحطی مواجه هستند، محدود می‌کند. دولت اتیوپی بار‌ها اتهامات مربوط به جلوگیری از کمک رسانی را رد کرده است. تنها چند روز پس از اظهارات سازمان ملل، اتیوپی دستور داد تا هفت مقام ارشد این سازمان از این کشور اخراج شوند.

آبی چگونه برنده جایزه صلح نوبل شد؟

کمتر از یک سال قبل از اینکه آبی حمله به مردم خود را آغاز کند، او در سخنرانی خود برای دریافت جایزه صلح نوبل، جنگ را «مظهر جهنم» توصیف کرد. او این افتخار را به خاطر نقشش در پایان دادن به درگیری طولانی مدت با کشور همسایه اریتره و انجام اصلاحات مهم در اتیوپی دریافت کرد.

اریتره زمانی بخشی از اتیوپی بود، اما در سال ۱۹۹۳ پس از ۳۰ سال مبارزه مسلحانه به استقلال رسید. از سال ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۰، اتیوپی و اریتره درگیر جنگی بودند که هزاران نفر از هر دو طرف را کشتند که منجر به یک انسداد سیاسی طولانی مدت و توقف کامل همکاری‌ها شد.

آبی در اوایل دوران تصدی گری، حرکت‌های قابل توجهی به سمت اصلاحات داخلی انجام و امید‌ها را افزایش داد که تغییراتی پایدار ایجاد کند. او علاوه بر برقراری آتش بس با اریتره، قانون امنیتی شدیدی را لغو، هزاران زندانی سیاسی را آزاد و به سمت گسترش سرمایه گذاری خصوصی حرکت کرد.

اما شهرت او به عنوان رهبری که می‌تواند اتیوپی را متحد کند به سرعت رو به افول رفت و به نظر می‌رسد که توافق صلح او با اریتره راه را برای وارد شدن به جنگ هموار کرده است.

واکنش بین المللی چیست؟

با عمیق‌تر شدن جنگ و تأثیر آن بر غیرنظامیان، رهبران جهان نگرانی خود را در مورد محدودیت کمک‌های دولت اتیوپی به تیگرای و نقش نیرو‌های اریتره در تشدید بحران ابراز کرده اند.

مقامات ارشد دولت بایدن هشدار داده‌اند که اتیوپی به دلیل نقض حقوق بشر، دسترسی به برنامه تجاری سودآور آمریکا را از دست خواهد داد، مگر اینکه گام‌های مهمی برای پایان دادن به درگیری‌های جاری و کاهش بحران انسانی تا آغاز سال ۲۰۲۲ بردارد.

به گفته مقامات آمریکایی، دولت بایدن در حال آماده شدن برای اعمال تحریم‌ها علیه طرف‌های درگیر است.

جفری فلتمن، فرستاده ویژه آمریکا در شاخ آفریقا گفته است که با نزدیک شدن به سالگرد یک سالگی جنگ، آمریکا و سایرین نمی‌توانند به روابط تجاری معمول با دولت اتیوپی ادامه دهند.

وزارت امور خارجه آمریکا پیش از این نیز محدودیت‌های روادید برای مقامات دولتی اتیوپی و اریتره را اعلام کرده بود و دولت بایدن محدودیت‌های گسترده‌ای را برای کمک‌های اقتصادی به این کشور اعمال کرده است؛ اما مشخص نیست که آیا تلاش‌های آمریکا و سایر کشور‌ها اوضاع اتیوبی را بهتر می‌کند یا خیر.

انتهای پیام/