به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان از یزد، یزد به عنوان بهشت معادن کشور محسوب می‌شود چرا که تنوع عناصر معدنی آن در کشور و حتی در سطح بین‌المللی منحصربفرد و کم‌نظیر است و بر پایه‌ی ظرفیت همین معادن نیز، صنایع بزرگ و دارای سرمایه‌های هنگفتی نظیر فولاد در آن شکل گرفته است،

اما تا چه میزان اقتصاد معدنی یزد موجب تحول در این استان شده است؟

استان یزد در حالی لقب بهشت معادن را به خود اختصاص داده است که سهم ناچیزی از درآمد‌های میلیاردی معادن دارد و حالا مردم در کنار این ثروت‌های عظیم، برای آسایش و آرامش از جیب خود باید هزینه کنند.

صادرات بیش از ۸۰۰ هزار تن کالا از گمرک استان یزد

محمد رضا علمدار یزدی رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان یزد گفت: در سه ماهه نخست امسال ۸۲۸ هزار تن به ارزش ۱۱۴ میلیون دلار از گمرک استان یزد صادر شد که نسبت به مدت مشابه سال گذشته از نظر ارزشی ۸۷ درصد و از نظر وزنی ۴۸ درصد رشد داشت.

او افزود: ۱۰ کالای عمده صادراتی از گمرک استان شامل کاشی و سرامیک، انواع محصولات و مقاطع فولادی، انواع هیدروکربن، انواع نایلون و کیسه فریزر، انواع لوله و پروفیل، انواع ظروف شیشه‌ای، اکسید مولیبدن و فرو مولیبدن، انواع سیم و کابل، پسته و مغز پسته هستند.

علمدار یزدی ادامه داد: کشور‌های عراق، پاکستان، افغانستان، امارات، ترکیه، ازبکستان، سوریه، تاجیکستان، آذربایجان و گرجستان ده کشور برتر مقصد صادراتی از گمرک استان یزد هستند.

رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان اظهار داشت: آمار واردات به گمرک استان در این مدت برابر با ۵۲ میلیون دلار و به میزان ۱۸ هزار تن کالا است.

علمدار یزدی عمده واردات را شامل ماشین آلات واحد‌های تولیدی، اجزا و قطعات، برق و الکترونیک، مواد شیمیایی و سلولزی و پلیمری عنوان کرد.
با اینکه استان یزد دارای ۱۰ شهرستان هست و هر شهرستان دارای معادن مختلف می باشد، سهم مردم یزد از معادن چقدر است؟

علیرضا یک شهروندی یزدی در گفت و گو با باشگاه خبرنگاران جوان یزد در پاسخ به سوال سهم یزدی‌ها از معادن، گفت: جز گرد و خاک هیچ استفاده ای  برای مردم یزد ندارد.

حاج قاسم یکی دیگر از شهروندان که مشکل تنفسی داشت، گفت: آلودگی زیادی دارد از کجا معلوم این مشکل تنفسی و سرطان در یزد به دلیل فعالیت معدن نباشد؟

آیا وجود سرطان در استان یزد به دلیل برداشت‌های متعدد معادن است؟

اعظم السادات هاشمی فوق تخصص خون و سرطان گفت: زندگی صنعتی یکی از عوامل مهم در سلامت افراد جامعه است یکی از مصداق‌های این زندگی، معادن مختلف هستند. قطعا معادن مختلف به دلیل انتشار گرد و غبار و همچنین آلاینده‌های زیست محیطی اعم از ریز گرد‌ها و عناصر استخراجی از آن‌ها می‌تواند سلامت کارگران را به خطر می اندازد.

او افزود: بر اثر انتشار ذرات ناشی از استخراج معادن در هوای شهر‌های نزدیک به معدن، سلامت سایر افراد را به خطر می اندازد.

هاشمی ادامه داد: معادن به عنوان یکی از ریسک فاکتور‌های بروز سرطان نیز در نظر گرفته می شود. استان یزد دومین استان معدنی کشور است که بیش از ۱۰ هزار نفر در این معادن و شرکت‌های مرتبط با آن اشتغال دارند. همه عوامل موثر در بروز سرطان به شیوه تغذیه و رفتار‌های شخصی محدود نمی شود و عوامل زیست محیطی نیز نقش برجست‌های در شکل گیری و تشدید این بیماری دارند.

فوق تخصص خون و سرطان خاطز نشان کرد: روند رو به رشدتوسعه صنعتی به ویژه توسعه معادن و راه اندازی پی در پی کارخانجات گوناگون مرتبط آن‌ها بدون توجه کافی به پیوست‌های قوی زیست محیطی موجب شده تا هوای استان یزد روز‌های آلوده بیشتری را درسال‌های اخیر تجربه کند و عوارض آن، سلامتی شهروندان را با خطر جدی رو به رو سازد.

هاشمی تصریح کرد: از طرفی اثبات شده است که اگر میوه‌ها و سبزیجات در زمین‌های کشاورزی که در مجاورت معدن به عمل آمده باشند با عناصر فلزی و غیر فلزی حاصل از معادن مسموم شده و عامل بیماری و سرطانزایی هستند مصرف ماهی پرورش یافته در آب‌های آلوده به پسماند‌های معادن نیز میتواند برای سلامت استان مضر باشد.

خاک، سنگ، مس، اورانیوم، آهن و... از استان یزد صادر می‌شود حالا سود این معادن به جیب چه کسی می رود ما نمی دانیم.

وقتی سلامت شهروندان فدای درآمد‌های هنگفت می‌شود

محمد صالح جوکار نماینده مردم یزد و اشکذر در مجلس شورای اسلامی گفت: در حال حاضر حساب بانکی بیشتر معادن استان یزد در تهران است و آن‌ها هیچ آورده‌ای برای استان ندارند. از صاحبان معادن می‌خواهیم حساب‌های خود را به یزد بیاورند و مالیاتی خود را نیز در این استان پرداخت کنند.

او ادامه داد: در حال حاضر بخش قابل توجهی از ذخایر معدنی استان به صورت خام به خارج از کشور یا سایر استان‌های همجوار صادر می‌شود و این در حالی است که در استان صنایع جوار معدنی بسیاری در حال فعالیت هستند.

جوکار با تاکید بر این که معادن باید تأمین نیاز‌های واحد‌های صنعتی به ویژه واحد‌های جوار معدنی را در اولویت قرار دهند، افزود: کنسرسیوم معادن استان یزد در حال شکل‌گیری است و نمایندگان استان نیز از این اقدام حمایت می‌کنند.

نماینده مردم یزد و اشکذر در مجلس شورای اسلامی اضافه کرد: البته فولاد به دلایل مختلف از جمله مواردی است که برخی جریان‌ها به راحتی از آن دست نمی‌کشند و همواره نگاه پدرسالارانه خود به این صنعت را حفظ می‌کنند.

جوکار ادامه داد: تمام نمایندگان استان با خام فروشی به صورت جدی مخالف هستیم و هر اقدامی لازم است برای حمایت از صنایع استان به منظور مقابله با خام فروشی انجام می‌دهیم.

رئیس کمیسیون امور داخلی کشور و شورا‌های مجلس شورای اسلامی گفت: نمایندگان از معادن حمایت‌های لازم را انجام می‌دهند، اما لازم است معادن نیز نسبت به انجام وظایف و مسئولیت‌های اجتماعی خود کوشا باشند و حق استان را در این زمینه ادا کنند.

جوکار با اشاره به اینکه معادن باید در قبال تخریبی که برای استان دارند، آورده‌ای نیز برای مردم آن داشته باشند، افزود: اکنون ۴۰ درصد بیمه شدگان یکی از شهرستان‌های استان غیربومی هستند و این، هیچ آورده‌ای جز تغییرات فرهنگی گا‌ها ناخوشایند برای مردم این شهرستان ندارد.

به هر حال فعالیت معادن در یزد برای یزد و یزدی‌ها هیچ سودی ندارد.

در این میان باید توجه داشت که بسیاری از منابع معدنی در محل‌های استخراج می‌شوند که در نزدیکی محل زندگی مردم شهر و روستا قرار دارد، که حواشی فعالیت در معدن سلامت، امنیت و آرامش مردم محل را به خطر می‌اندازد.

طبق قانون، معادن موظف هستند سهمی از درآمد خود از معدن را صرف توسعه مناطقی مستقر هستند، ساخت جاده و زیرساخت‌های دیگر کنند، اما مشاهده می‌شود که این اقدام که حق قانون مردم است به درستی انجام نمی‌شود.

سهم منابع طبیعی از معادن یزد؟

آخوندی مدیر کل منابع طبیعی استان یزد گفت: معدن‌داران حق و حقوق دولت را از فعالیت معدنی به خزانه واریز می‌کنند که ۱۵ درصد آن سهم منابع طبیعی است تا صرف بازسازی و احیای مناطق تخریب‌شده شود، اما در سال‌های گذشته دولت از دادن سهم منابع طبیعی خودداری کرده است.

حق و حقوق اداره محیط زیست استان یزد هم به طور کامل وصول نمی‌شود. از مجموع ۱۸۷ میلیارد تومان خسارت معادن به محیط زیست یزد، تنها دو میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان آن وصول شد.

مشکل مهم دیگری هم وجود دارد که محیط زیست استان یزد را در شرایط بحرانی قرار داده؛ قانون معادن دست سازمان محیط زیست را برای نظارت بر معدن‌داران بسته و از سال ۸۸ حق هر اظهار نظری درباره فعالیت معدنی در اراضی ملی را از این سازمان گرفته است.

استان یزد دومین استانی معدنی ایران است به طوری که در دو میلیون هکتار از مساحت این استان معدن‌کاوی می‌شود یا که تحت تاثیر فعالیت معدنی است. در سه سال کذشته برای دو میلیون هکتار دیگر درخواست فعالیت معدنی شده که تنها با ۲۰۰ هزار هکتار آن موافقت شده است.

در این میان کنار گذاشتن یا دور زدن سازمان محیط زیست در خصوص صدور مجوز فعالیت‌های معدنی زنگ خطر جدی برای استان یزد است. همچنین ندادن سهم محیط زیست و منابع طبیعی یزد از مجموع خسارت‌های برآورد شده، آسیب دیگری است.

بی تفاوتی صاحبان معادن نسبت به حقوق قانونی مردم

محمدرضا صباغیان نماینده مردم مهریز، بافق، بهاباد، هرات، مروست و ابرکوه در مجلس شورای اسلامی در مورد وضعیت معادن در استان یزد با اشاره به اینکه استان یزد دومین استان معدنی کشور است، اظهار داشت: اکثر معادن منطقه سرب، سنگ آهن، روی و موارد دیگر در استان یزد قرار دارد و ما در استان یزد در حدود دو میلیارد تن ذخایر معدنی داریم.

او با بیان اینکه استان یزد از لحاظ معدنی غنی است گفت: با توجه به فراوانی معادن در استان یزد لازم است این منابع ارزشمند مورد توجه مسئولان باشد که این معادن در کنار فعالیتی که دارند رصد و نظارت شوند تا به مسئولیت‌های اجتماعی خود عمل کرده و به پرداخت حقوق قانونی مکلف شوند.

صباغیان ادامه داد: امروزه استقبال زیادی از استخراج و بهره‌برداری از معادن وجود دارد اگر دولت، مجلس، مسئولان و مردم نظارت نکنند می‌تواند تبعات، آثار، آسیب‌های زیادی را به دنبال داشته باشد.

نماینده مردم مهریز، بافق در مجلس شورای اسلامی گفت: سال گذشته در ازای بیش از ۱۳۰۰ میلیارد تومان حقوقی که از محل معادن استان به خزانه وارد شده است باید ۲۰۰ هزار میلیارد باز می‌گشت که تنها ۳۱ میلیارد تومان به منطقه برگشته است حقوق مسلم قانونی پرداخت نمی‌شود.

او اظهار داشت: حقوق دومی که معادن باید پرداخت کنند، حق یک درصد حقوق دولتی در بخش آلایندگی‌های است که باید شورای معادن آن را بگیرند و این هم باز اخذ نشده است.

تکمیل زنجیره تولید و جلوگیری از خام فروشی معادن

مهران فاطمی استاندار یزد استراتژی و راهبرد اساسی استان یزد در بحث معادن را تکمیل زنجیره تولید و جلوگیری از خام فروشی عنوان و خاطرنشان کرد: استان یزد در حال حرکت در مسیر تکمیل چرخه تولید؛ از استخراج سنگ آهن تا تولید ورق و صنایع پایین دستی است.

استاندار یزد با اشاره به گلایه مردم استان در خصوص حجم عظیم برداشت از معادن و به دنبال آن تخریب زیست محیطی و مشکلات در حوزه معادن، گفت: شورای عالی معادن می‌تواند به تجمیع مسئولیت‌های اجتماعی معادن و هدایت آن برای تامین آب استان کمک کند.

مردم یزد در حالی در استان ثروتمند و مملو از معادن زندگی می‌کنند که از درآمد‌های این استان سودی نمی‌برند. انتقال گردش مالی شرکت‌های بزرگ صنعتی و معدنی بعد از گذشت چندین سال همچنان یکی از مطالبات اصلی مردم این دیار است. همچنین باید مشخص شود درآمد‌های استان کجا خرج می‌شود و اولویت مصرف درآمد‌های استان چگونه است.

انتهای پیام/ی

گزارش از صدیقه فلاحتی