چند می گیری با جان فرزندت بازی کنی؟/سیب سرخ و دست چلاق، حکایت برخی والدین روشنفکر

به‌گزارش  باشگاه خبرنگاران جوان از اصفهان، انسان به طور ذاتی به زیبایی تمایل دارد و برای رسیدن به آن خودآرایی را انتخاب کرده است. هر چند که در فرهنگ‌های مختلف زیبایی معنا و مفهوم متفاوتی دارد. تمایل به زیبایی گاه حالت افراطی به خود می‌گیرد و دردسرساز می‌شود. حال تصور کنید والدین این نگاه و باور افراطی به زیبایی را بخواهند به کودکانشان هم منتقل کنند.

با یک جستجوی ساده در فضای مجازی می‌توانیم انواع مختلف کودک آزاری به قصد زیبایی را مشاهده کنیم، از اجبار کودکان به بلاگری و حضور در فضای مجازی تا رنگ کردن مو‌های آنان برای زیباشدن، حالا هم کاشت ناخن برای کودکان به فهرست خدمات برخی آرایشگاه‌ها اضافه شده و این نگرانی را ایجاد کرده که برخی والدین چه بر سر نسل آینده خواهند آورد.

نسلی که با لایک و کامنت زندگی می‌کند و به او تلقین شده فقط با بزک و آن هم به شکل غیرمتعارفش زیبا دیده می‌شود و مورد پسند قرار می‌گیرد آیا در آینده می‌توان روی او حساب کرد و آیا این شخصیت‌های نمایشی امروز را می‌توان آینده سازان فردا نامید؟

دو دیدگاه، دو نگاه متفاوت

اصفهان که باشی در روز‌های سرد پاییز، چهارباغ تو را به سمت خود می‌کشد چهارباغی که میزبان همه سلایق است، همین تنوع سبب شد تا برای شنیدن حرف‌های متفاوت به این گذرگاه تاریخی شهر برویم.

در چهارباغ کودک ۵ ساله‌ای را دیدم با مو‌های بلند که از ساقه موهایش دو رنگ متفاوت داشت، پیدا کردن مادرش کار سختی نبود کنارش نشستم و سرصحبت را باز کردم که علت رنگ موی متفاوت فرزندش چیست، این شهروند اصفهانی در پاسخ گفت: چند ماهی است که مو‌های دخترم را از ساقه، رنگ می‌کنم به نظرم رنگ صورتی به مو‌های مشکی اش جلوه خاصی می‌دهد و همین کار زیباییش رو دو چندان کرده و همه از دیدن این زیبایی لذت می‌برند.

وی ادامه داد: اصلا دوست ندارم به کودکم «نه» بگویم وقتی خودش اعلام کرد دوست دارد او هم موهایش را رنگ کند بدون درنگ پذیرفتم، گمان می‌کنم اگر از این سن او از از کاری که دوست دارد منع کنم در بزرگسالی روی روحیه اش تاثیر منفی می‌گذارد و عقده‌ای در دلش ایجاد می‌شود که شاید نتوان آن را به سادگی درمان کرد.

در بُهت حرف‌های این مادر ۳۰ ساله بودم که خانمی دیگر که صدای صحبت‌های ما را شنیده بود نزدیک شد و با حیرت رو به مادر کودک گفت: آیا به این که رنگ مو به عنوان یک ماده شیمیایی چه آسیب‌هایی به مو‌های فرزندتان می‌زند فکر کرده اید؟

وی ادامه داد: چرا نباید کودکان از سن کم با واژه «نه» آشنا شوند؟ به نظر من کودکان باید تفاوت خوب و بد را بفهمند و درک کنند نمی‌شود هر آنچه را که می‌خواهند در اختیارشان قرار داد. کودک تفاوت‌ها را متوجه نمی‌شود و اگر از سن کم همه چیز را در اختیار داشته باشد در سنین بالاتر هم توقع دارد همه چیز را تجربه کند و حتما به مشکل بر می‌خورد.

بعد از شنیدن این دو دیدگاه متفاوت راهی یک مرکز مشاوره شدم، چون می‌دانستم فقط یک مشاور خانواده است که می‌تواند دیدگاه صحیح را برایم تشریح کند.

والدین مدرن، کودک آزاری مدرن

حدیثه خاکسار مشاور خانواده استفاده از رنگ و کراتینه مو و کاشت ناخن برای کودکان را از مصادیق کودک آزاری دانست و گفت: نه تنها بحث رنگ مو و کاشت ناخن که استفاده از لوازم آرایشی یا حتی عکس‌های آتلیه‌ای اغواکننده، جزو مصادیق کودک آزاری به شمار می‌آید، به طور کلی هر کاری که سلامت جسمی و روانی افراد زیر ۱۸ سال را به خطر بیندازد در علم روانشناسی نیز مورد نکوهش قرار گرفته چه بسا همین مواردی که در کشور ما به سادگی انجام می‌شود در بسیاری از کشور‌ها جرم محسوب شود و ممنوع باشد.

وی افزود: با توجه به تعاریف علمی که در مورد کودکان کار وجود دارد، کودکان کار افرادی هستند که به صورت پایدار و مداوم توسط یک سری از افراد به خدمت گرفته می‌شوند و این امر سبب می‌شود تا کودک از رفتن به مدرسه باز بماند و از بسیاری از تجربه‌های دوران کودکی بی‌بهره باشد همچنین سلامت روحی و جسمی کودک به خطر می‌افتد و به بیان ساده‌تر کودک کار مشغول فعالیت‌هایی است که با سلامت فیزیکی، روانی، اجتماعی، اخلاقی و شخصیتی او تداخل دارد.

این مشاور خانواده با اشاره به اینکه کودکان کار به دو دسته سنتی و مدرن تقسیم می‌شوند، بیان کرد: کودکان کار سنتی همان افراد کمتر از ۱۸ سالی هستند که سرچهارراه‌ها کار می‌کنند و همه ما حتما امثال آن‌ها را دیده ایم، اما «کودکان کار مدرن» کودکانی هستند که معمولاً توسط والدین یا نزدیکانشان در شبکه‌های اجتماعی به ویژه اینستاگرام به علل متفاوت از جمله، زیبایی، جذابیت یا حتی کار‌های بامزه و کودکانه شان به کار گرفته می‌شوند تا به شخصی مشهور تبدیل شوند و برای والدین درآمدزایی داشته باشند درآمدی که به طور معمول خود کودک از آن بی بهره است.

خاکسار افزود: یکی دیگر از تفاوت‌های کودکان کار سنتی با کودکان کار مدرن این است که سایر افراد جامعه از دیدن و ارتباط با کودکان کار سنتی لذت نمی‌برند و این بچه‌ها دیده نمی‌شوند، اما کودکان کار مدرن در مرکز توجه افراد بسیاری هستند و با وجود اینکه در طبقات متوسط و بالای جامعه زندگی می‌کنند و والدین نیز مرتب از حفظ حقوق کودکانشان دَم می‌زنند، اما آنان را به کار می‌گیرند تا خود را به شهرت یا ثروت بیشتری برسانند.

فرزندپروری یا برده داری؟

وی خاطرنشان کرد: نکته مهم درمورد کودکان کار این است که آنان چه سنتی و چه مدرن نامگذاری شوند از فضای کودکی خود دور می‌شوند در حال بَردگی برای دیگران یا والدین خود هستند و این برای نسل آینده ما بسیار خطرناک و نگران کننده است.

این مشاور خانواده بسیاری از اعمالی را که والدین برای کودک خود در نوع کودک آزاری مدرن انجام می‌دهند ناشی از چشم هم چشمی و یا فخر فروشی دانست و گفت: در این گونه موارد هر دو والد مقصر هستند، در جامعه ما برای بسیاری از مردان کار کردن همسرشان مورد قبول نیست، اما هزینه کردن برای تغییر چهره اش، عمل‌های جراحی زیبایی و آرایشگاه رفتن و به طور کلی تغییر چهره توسط خانم‌ها برای مردان پذیرفته شده است همین امر باعث می‌شود والدین با مقوله استفاده از لوازم آرایشی برای کودک راحت‌تر کنار بیایند.

خاکسار توضیح داد: در بسیاری از مواردی که کودک به قصد حضور در فضای مجازی لوازم آرایشی را تجربه می‌کند یا والدین برای گرفتن لایک بیشتر در فضای مجازی از لوازم آرایشی برای کودک خود استفاده می‌کنند، چون بحث درآمدزایی و جذب ثروت مطرح است، والدین به آسیب‌هایی که ناخواسته به فرزندشان وارد می‌کنند اهمیت نمی‌دهند.

وی ادامه داد: در جامعه امروز ما والدینی کودکان خود را به کار مدرن اجبار می‌کنند که ادعای دلسوزی و یا حتی روشنفکری دارند، اما بدون شک این والدین مهارت‌های فرزند پروری را به خوبی نمی‌دانند و هرچند که خود را مدافع کودکان معرفی می‌کنند، اما از مراحل رشد، انواع هوش کودک و یا مسائلی که به تربیت کودک مربوط می‌شود بی اطلاع هستند.

این مشاور خانواده افزود: نبود دانش مناسب برای استفاده از فضای مجازی سبب شده تا این فضا افسار گریخته به فرهنگ و حتی سلامت بسیاری از افراد جامعه از جمله کودکان هجوم بیاورد و باید گفت بسیاری از والدینی که قصد تغییر در ظاهر کودک خود با استفاده از لوازم آرایشی را دارند افرادی هستند که از فقر فرهنگی رنج می‌برند، اما به ظاهر انسان‌های با فرهنگی هستند.

والدینی که تیشه به ریشه عزت نفس فرزندشان می‌زنند

خاکسار در مورد عواقب کودک آزاری مدرن، عنوان کرد: مسلماً هرگونه رفتاری که باعث تغییر چهره یا ظاهر کودک شود و دلیل علمی و درمانی نداشته باشد کودک را از نظر جسمی و روحی با مشکلاتی مواجه می‌کند از جمله تصویر بدنی کودکان از خود بدین معنا که زمانی که به سن نوجوانی و جوانی رسید یک تصویر ذهنی بد از اندام یا چهره خود پیدا می‌کند که موجب می‌شود دچار نگرش منفی شود و همین نگرش منفی عواقبی همچون اضطراب، از بین رفتن عزت نفس، افسردگی و اختلالات روحی دارد.

وی افزود: از عواقب منفی دیگر این نوع کودک آزاری مدرن می‌توان به کاهش مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی کودکان اشاره کرد، چون کودک تا حدی غرق در فضای مجازی و گرفتن لایک و تایید در دنیای غیر واقعی می‌شود و توانایی حضور و برقراری ارتباط در دنیای واقعی و با انسان‌های واقعی را ندارد.

این مشاور خانواده خاطرنشان کرد: ایجاد مشکل و اختلال در هویت جنسی سومین تاثیر منفی تغییر در ظاهر کودک است، به این شکل که کودک فقط در یک بُعد از مسائل جنسی یا زیبایی خود تمرکز می‌کند و ابعاد دیگر هویت جنسی او نادیده گرفته می‌شود.

خاکسار بیان کرد: این کودکان بیشتر از سایر کودکان مورد آزار جنسی قرار می‌گیرند، چون ظاهرشان تغییر می‌کند و افرادی که بیمار جنسی هستند به راحتی آنان را آزار و اذیت می‌کنند و این نکته‌ای است که از نگاه والدین به دور مانده است.

وی افزود: این کودکان در بزرگسالی دچار اختلالات شخصیتی می‌شوند، بیشتر آنان خودبزرگ‌بین و یا خود شیفته می‌شوند و نیاز به تایید مستمر دیگران در همه امور حتی ساده‌ترین کار‌ها دارند.

این مشاور خانواده خاطر نشان کرد: مشکل دیگر بلوغ زودرس این کودکان است، چون در دوران کودکی که باید به دنبال بازی و کشف محیط اطراف خود باشند مشغول کار‌هایی هستند که مناسب سنشان نیست.

استفاده از لوازم آرایشی برای کودک و بلوغ زودرس

نیلوفر امینی متخصص کودکان در خصوص استفاده از لوازم آرایشی برای کودکان گفت: تا قبل از رسیدن به سن بلوغ برای افراد استفاده از لوازم آرایش، رنگ مو، کاشت ناخن حتی لاک ناخن یا هر گونه لوازم آرایشی دیگر را توصیه نمی‌کنیم، چون استفاده از لوازم آرایش برای کودکان خطر بلوغ زودرس آن‌ها را افزایش می‌دهد.

وی افزود: کودکان بسیاری به دلیل استفاده از همین لوازم آرایش دچار بلوغ زودرس شدند و در سن پایین یعنی در ۹ سالگی به بلوغ رسیدند که همین اتفاق برای فرد عوارضی را به دنبال دارد.

این متخصص کودکان در مورد استفاده از ادکلن یا عطر برای نوزادان بیان کرد: چون نوزادان شرایط خاص و ویژه‌ای دارند و از رحم وارد محیط اطراف می‌شوند و بدنشان هنوز با محیط سازگاری لازم را پیدا نکرده و از طرفی نمی‌دانیم که نوزاد عملکرد ریه، قلب و سایر دستگاه‌های بدنش چگونه است و در سلامت کامل به سر می‌برد یا خیر، استفاده از مواد شوینده که مخصوص نوزادان نیست یا عطر و ادکلن را به هیچ عنوان توصیه نمی‌کنیم، چون ممکن است مشکل آلرژی یا ریوی برای نوزادان ایجاد کند.

نگاه ویژه اسلام به فرزندپروری

حسین یاراحمدی استاد حوزه و دانشگاه در خصوص نگاه دین اسلام به فرزندپروری گفت: طبق فرمایش پیامبر اکرم (ص) خداوند فرزندان را مایه آمرزش و بخشش والدین قرار داده است به شرطی که والدین فرزندان را تکریم کنند و آنان را نیکو تربیت و آموزش دهند.

وی افزود: نکته نخست این است که والدین تربیت درست فرزند را بیاموزند نکته‌ای که در جامعه امروز ما مغفول مانده و والدین تمایلی به یادگیری ندارند و جامعه هم شرایطی را فراهم نکرده تا زن و شوهر قبل از فرزندآوری اصول تربیت فرزند را فرا بگیرند.

این استاد حوزه و دانشگاه خاطرنشان کرد: برخی از کارشناسان مذهبی بهترین زمان آموزش و پرورش دینی را ۶ یا ۷ سالگی و گروهی هم، هنگام تولد را بهترین نقطه آغاز این آموزش‌ها می‌دانند.

یار احمدی بیان کرد: ما معتقد هستیم اقدامات آموزشی یا پرورشی را می‌توان از تولد آغاز کرد، چون جنین آدمی حتی هنگام بودن در رحم، اثرپذیری شناختی دارد حال تصور کنید موجودی که از دوران جنینی خود تا این حد هوشیار است اگر در دوران کودکی مورد آزار بزرگتر‌ها (به هر نحوی) قرار بگیرد تا چه حد در زندگی و بزرگسالی او تاثیر منفی خواهد گذاشت.

وی ادامه داد: دین مبین اسلام حضانت فرزند را بر عهده والدین قرار داده و این حضانت تنها به معنای نگهداری از طفل نیست بلکه علاوه بر نگهداری، مهیا کردن بستری برای رشد کودک نیز مورد توجه قرار گرفته شده است.

این استاد حوزه و دانشگاه گفت: پیامبر اکرم (ص) والدین را به تکریم کودکان تشویق و بسیار سفارش کرده اند که با کودک با مهربانی و احترام رفتار شود، ایشان کودک را دارای شخصیت مستقل می‌دانند و والدین را از آزار و تحقیر فرزندشان حتی در خردسالی منع کرده اند.

یاراحمدی در پایان اضافه کرد: وقتی فرد در دوران کودکی خود را انسان ارزشمندی بداند در بزرگسالی هم این ارزش را برای خود و سایر افراد قائل می‌شود.

گزارش از سپیده صالحی

انتهای پیام/ص