به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان از ساری، هر کدام از شهر‌های مازندران را به نامی می‌شناسند، رامسر را به جواهرده، لاریجان را به آب‌های گرم، ساری را به سد شهید رجایی، بهشهر را به دریاچه عباس آباد، اما با شنیدن نام نکا شاید قبل از اینکه جنگل‌های بکر هزار جریب و آب معدنی قرمرض به یاد شما بیاید نام یک غول نشسته بر ساحل دریا به ذهنتان برسد، نیروگاه شهید سلیمی نکا

سال ۵۸ بود که ساحل دریای خزر یکی از غول‌های تولید برق ایران را به چشم دید، نیروگاهی در ۲۵ کیلومتری شهر نکا با قدرت تولید ۲۲۱۴ مگاوات که ۵ درصد برق کشور را تامین می‌کند، چهار واحد بخار هریک با قدرت ۴۴۰ مگاوات، یک بلوک سیکل­ ترکیبی، یک واحد بخار ۱۶۰ مگاواتی و دو واحد توربین انبساطی ۵ مگاواتی دارد و از آن به عنوان یکی از سرمایه‌های ملی نام برده می‌شود، اما حال و احوال این سرمایه عظیم این روز‌ها زیاد خوب نیست، سال‌ها است دودی غلیظی از دود کش هایش بیرون‌می زند تا هم صدای کشاورزان ، فعالان محیط زیست  و حتی صدای خود کارکنان و مسئولان نیروگاه شهید سلیمی نکا را در بیاورد.

عواقب یک تصمیم موقت

سوخت مورد نیاز توربین‌های تولید برق این نیروگاه چند سالی است نفت کوره است، سوختی که به طور کامل نمی‌سوزد تا هم محیط زیست مازندران را بسوزاند هم نیروگاه را لحظه به لحظه به نفس‌های پایانی اش نزدیک کند.

زمستان ۸۶ یادآور خاطره تلخی برای مازندرانی‌ها است سالی که برف بی سابقه‌ای بارید و همزمان ترکمنستان نیز صادرات گاز را به ایران متوقف کرد و مردم در زمهریر زمستان بی گاز ماندند، دولت نهم طرحی فوری را تصویب کند تا گازی که به مصرف نیروگاه شهید سلیمی نکا می‌رسید راهی شبکه مصرف خانگی مازندرانی‌ها شود و مازوت به صورت موقت توربین‌های نیروگاه را بچرخاند، اما سال‌ها از این طرح موقت گذشت و حالا حتی در تابستان‌های گرم نیز مازوت، سوخت اصلی این واحد تولیدی شده است.

برای دیدن اثرات این سوخت مخرب نیازی نیست تا نیروگاه بروید، پایتان که به نکا برسد دود سیاه رنگی را در شمال این شهر مشاهده می‌کنید که مثل غول چراغ جادو از ساحل دریا بیرون می‌آید دودی که می‌گویند رد آن از شرق تا بندرترکمن و از غرب تا بابلسر هم کشیده می‌شود.

اما اگر خواستید به سر منشا این دود برسید شهر نکا را که به مقصد دریا طی کنید به سه راهی روستای تازه آباد می‌رسید، روستایی که زمانی پر بود از باغ‌های مرکبات، آنقدر زیاد بود که در بین راه تا دلتان بخواهد سورتینگ و انبار مرکبات می‌دیدید حالا، اما داستان کمی متفاوت است.

آقا جمال پیرمردی با محاسن سفید که دارد زمین بی درختش را بیل می‌زند، می‌گوید، ۲۰ سال پیش اینجا برای خودش ابهتی داشت، پر بود از درختان مرکبات و مردم وقتی می‌خواستند به دریا بروند باید از باغ‌های مرکباتی رد می‌شدند که همیشه میزبان خوبی برای آن‌ها بودند، حالا این دود لعنتی هم کسب و کارمان را گرفته است و هم سلامتی مان را.

با دست سمت دریا را نشان می‌دهد، امتداد انگشتانش را که نظاره می‌کنم دودی سیاه را می‌بینم که از دودکش‌های نیروگاه به آسمان رفته است، می‌گوید: دلم برای پرتقال‌های باغ خودم تنگ شده است، پرتقال‌هایی که در یکی دو سال گذشته دلالان نمی‌خریدند و می‌گفتند این مرکبات در معرض آلودگی ناشی از دود نیروگاه است.‌

او می‌گوید: سال گذشته از نیروگاه شکایت کردیم و بعد از کلی رفت و آمد نیروگاه محکوم به پرداخت۲۰ میلیون تومان بابت خسارت به محصولمان شد در حالی که بیشتر از صد میلیون ضرر کرده بودم.

آقا جمال می‌گوید: اینجا روزگاری پر بود از هوای تازه ساحلی، روز‌هایی که نه مازوتی در کار بود و نه دودی که بلای جانمان شود، چند وقت پیش برای تنگی نفس به دکتر مراجعه کردم دکتر توصیه کرد باید به مناطقی که آب و هوای مناسبی دارد بروم، اما کجا بروم؟

مصوب شده است، مجبوریم

مازوت نوعی نفت کوره با کیفیت پایین و آلودگی بالا است که سالهاست در صنایع سنگین کشور استفاده می‌شود و مشکل اول مردم و فعالان محیط زیست در ایام پاییز و زمستان شده است، مشکلی که اذهان عمومی نیروگاه را مقصر بروز و ظهور آن می‌دانند، اما صحبت‌های مدیرعامل شرکت تولید نیروی برق شهید سلیمی نشان می‌دهد پشت تصمیم مصرف مازوت در نیروگاه مصوبه یکی از نهاد‌های کشوری است.

امیر یوسف فولادی در رابطه با الزام استفاده از مازوت در نیروگاه می‌گوید: در فرایند تولید بنزین در پالایشگاه‌های کشور ۳۰ درصد از محصول نهایی را مازوت به عنوان فرآورده فرعی تشکیل می‌دهد و به دلیل افزایش تولید بنزین، طبعاً تولید مازوت نیز افزایش می‌یابد.

او با بیان اینکه فناوری تبدیل مازوت به محصولات دیگر در کشور وجود ندارد، افزود: تحریم‌ها یکی از دلایل صادر نشدن مازوت است و بر اساس مصوبه‌ای که از یکی از نهاد‌ها صادر شده است مجبور به استفاده از مازوت در نیروگاه‌های کشور از جمله نیروگاه شهید سلیمی نکا هستیم.


امیر یوسف فولادی با بیان اینکه مازوت سوزی عوارض بسیار مخربی در راندمان نیروگاه دارد، گفت: از آنجا که سوخت پایه نیروگاه شهید سلیمی گاز طبیعی است استفاده از آن نیز هم به نفع نیروگاه و هم به نفع محیط زیست است اما وقتی گاز به ما نمی‌رسد مجبور به سوزاندن مازوت برای گرم کردن بویلر‌ها هستیم.

او گریزی نیز به خسارت وارده به کشاورزان اطراف نیروگاه زد و گفت: در این چند سال همیشه شرمنده کشاورزان مظلوم منطقه بودیم و هر ساله به دلیل سوزاندن مازوت مجبور به پرداخت جریمه می‌شویم.

او با بیان اینکه برخی فعالان محیط زیست پیشنهاد ساخت نیروگاه دیگر با همین میزان تولید و رعایت استاندارد‌های محیط زیستی داده اند، گفت، این کار شدنی نیست، چونکه طبق استاندارد‌های جهانی قیمت‌گذاری نیروگاه بر اساس میزان تولید شان بررسی می‌شود که اگر به ازای هر وات تولید برق مبلغ ۹۰۰ دلار را در نظر بگیریم با احتساب تولید دو هزار مگاوات برق در نیروگاه شهید سلیمی باید ۴۲ هزار میلیارد تومان بودجه برای ساخت نیروگاه مشابه نیروگاه شهید سلیمی تخصیص داده شود.

مدیرعامل شرکت تولید نیروی برق شهید سلیمی با بیان اینکه دولت توانایی پرداخت چنین مبلغی را ندارد گفت: تنها راه‌حل برون‌رفت از این شرایط اختصاص مجدد گاز طبیعی برای نیروگاه شهید سلیمی است.

صحبت‌های این مقام مسئول گرچه دلیل جدیدی را برای استفاده از مازوت به عنوان سوخت در نیروگاه شهید سلیمی آشکار کرد، اما سوال اصلی اینجاست آیا محیط زیست مازندران با گوناگونی وسیع طبیعی و جانوری برای مسئولان بالادستی کشور اهمیتی ندارد و آن‌ها نمی‌دانند مازوت چه بلایی به سر طبیعت دست نخورده مازندران آورده است؟

چشمانی که مازوت می‌سوزاند

از قدیم به ما یاد دادند که کار امروز را به فردا نسپارید مشکلات این روز‌های نیروگاه نکا نه یک شبه به وجود آمده و نه آنقدر سخت است که نتوان آن را حل کرد، مشکل در تعدد اشتباهاتی است که در گذر زمان تبدیل به یک روند شده است و حال و احوال مردمانی که سال‌ها است همجوار این نیروگاه قدیمی هستند را بد کرده است نیروگاهی که روزی به واسطه ایجاد شغل برای همسایگانش محبوب دلشان بود، اما حالا با سوزاندن مازوت و خسارت به زمین‌های زراعی تبدیل به مشکل برایشان شده است و اگر سریعتر مدیریت نشود، طبیعت منطقه را نیز به کمای سنگین فرو خواهد برد.

حر منصوری فعال محیط‌زیست که خود اهل همان منطقه است از دود مازوتی می‌گوید که چشمان هر فردی را که از آنجا رد شود می‌سوزاند.


او با بیان اینکه غلظت بالای دود و خاکستر حاصل از سوزاندن مازوت باعث شده است کسی نتواند با دوچرخه یا موتور سیکلت از آنجا رد شود، گفت: تماس زیاد با این دود باعث ایجاد لکه‌های قهوه‌ای در چشم می‌شود و به اعصاب بینایی آسیب می‌زند.

منصوری از تأثیر منفی این واقعه در اقتصاد منطقه نیز خبر داد و گفت: دود پراکنده باعث خسارت به مرکبات کشاورزان این منطقه شده است و با توجه به چرخه بسته هیدرولوژیکی در جنوب دریای خزر، با تبخیر آب دریا، ذرات آلوده مجدداً به شکل باران وارد طبیعت این منطقه می‌شوند.

این فعال محیط‌زیست افزود: این مسئله بدین معناست که دود و آلاینده‌های ناشی از سوزاندن مازوت هیچگاه از منطقه خارج نمی‌شوند و همواره در گردش هستند که این عامل بسیار مخربی هم برای انسان و هم برای طبیعت است.

از این فعال محیط زیست در رابطه با راه حل این مشکل نیز پرسیدم، می‌گوید: پایه تولید برق در این نیروگاه استفاده از گاز طبیعی بود و مقرر شده بود پالایشگاهی در سرخس فقط برای تامین گاز این نیروگاه راه اندازی شود.

منصوری با بیان اینکه تنها راه گذر از این بحران استفاده مجدد نیروگاه از گاز طبیعی است، ابراز امیدواری کرد مسئولان کشوری با بهره مندی از نظرات کارشناسان در این رابطه تصمیم درستی اتخاذ کند.

او با بیان اینکه مسئولان نیروگاه نیز از این مشکلات آگاه و خودشان نیز درگیر همین مشکلات هستند، گفت: تصمیم گیرنده اصلی در این مسئله، نهاد‌های کشوری است که باید بداند تداوم استفاده از مازوت هم به سرمایه ملی لطمه می‌زند هم به طبیعت هم به مردم

قرن ۲۱ قرن سرعت بخشیدن به زمان است قرنی که اتفاقات روز به روز سریعتر به وقوع می‌پیوندند و برای یادآوری روزگار سبز مازندران دیگر نیاز به شنیدن خاطرات پدربزرگ‌ها نیست، خود ما به یاد داریم که همین ۱۰ سال پیش طبیعت زیبایی داشتیم طبیعتی که این روز‌ها دیگران صلابت سابق را ندارد خدا به داد ۱۰ سال آینده برسد.

گزارش: محمد حسین رمدانی
انتهای پیام / ک