به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، «دکتر محمد هاشم عصمت ‌اللهی»، مشاور سابق ریاست جمهوری افغانستان در خصوص توافقات ایران و طالبان برای تسریع روند تجارت گفت: طالبان از زمانی که بر اریکه قدرت تکیه زدند، با شرایط جدیدی مواجه شدند، زیرا موضوعاتی چون حکومتداری، تجارت، بازرگانی و ساماندهی کشور پیش روی آنها وجود دارد. همگان شاهد بودیم که تحولات افغانستان بسیار سریع رخ داد، در حالی که خود طالبان هم تصور نمی کردند که همه چیز انقدر سریع اتفاق افتد. آنها در فرصت زمانی اندک به قدرت رسیدند در صورتی که هیچ کدام آمادگی اداره امور و مملکت را نداشتند. با این حال و در شرایطی که به قدرت رسیده و یک دولت موقتی را تشکیل داده اند، در جهت عمل به تعهداتشان باید به وضعیت اقتصادی مردم سر و سامان داده و نیازهای معیشتی شهروندان را تامین نمایند. همچنین، توجه به مرزها نیز حائز اهمیت است، زیرا در شرایط کنونی افغانستان به خودی خود تولید آنچنانی ندارد و کشاورزی و دامداری تحت تاثیر شرایط جنگ به شدت دچار خسارت شده است.

وی اظهار داشت: به طور کلی، اقتصاد افغانستان تحت تاثیر جنگ وابسته به اقتصاد کشورهای همسایه است. طالبان نیز به این امر مهم توجه دارند و می دانند که اگر مرزها از جمله مرز دوغارون و اسلام قلعه بسته شود، خسارات زیادی متحمل کشور می شود، در صورتیکه دولت باید نیازهای حداقلی مردم را چه در داخل افغانستان و چه منطقه مرزنشینان تامین کند.  

دکتر عصمت اللهی بیان داشت: بر همین اساس، من فکر می کنم که طالبان انگیزه زیادی در گسترش روابط تجاری و اقتصادی با کشورهای همسایه به خصوص ایران دارند؛ کما اینکه بازار افغانستان نیز بازار مطلوبی برای کالاهای ایرانی است.

وی افزود: زمانی که طالبان پیشنهاد میدهند و اعلام می کنند که مرز دوغارون_اسلام قلعه برای ۲۴ ساعت باز و فعال شود، درصددند تا نیازهای اقتصادی مردم و کالای مورد نیاز شهروندان تامین شود، اما مسئله اساسی این است که این پیشنهاد نیاز به تفاهم طرف ایرانی، عملیاتی شدن پروتکل ها و تضامین حقوقی دارد

عصمت اللهی اضافه کرد: در گذشته نیز روابط دو کشور و حضور کالاهای ایرانی در بازار افغانستان پررنگ بوده است. بنابراین، زمانی که طالبان پیشنهاد میدهند و اعلام می کنند که مرز دوغارون_اسلام قلعه برای ۲۴ ساعت باز و فعال شود، درصددند تا نیازهای اقتصادی مردم و کالای مورد نیاز شهروندان تامین شود، اما مسئله اساسی این است که این پیشنهاد نیاز به تفاهم طرف ایرانی، عملیاتی شدن پروتکل ها و تضامین حقوقی دارد. به هر حال، روند و روش کاری و حرکتی آنها کمی آرام است و آنها کمی عقب مانده اند، زیرا مسائل حکومتداری، سیاسی و ساماندهی مملکت در اولویت برنامه های آنها قرار دارد. از این رو، این گروه با مشکلات و چالش هایی مواجه هستند که روند اجرایی برنامه هایشان را کند کرده است.

این کارشناس مسائل افغانستان گفت: در پی سفر آقای قمی به افغانستان، این اطمینان حاصل شد که مرزها بسته نشده و تجارت دوجانبه کما فی السابق ادامه خواهد داشت و از ناحیه جمهوری اسلامی محدودیت هایی برای طالبان ایجاد نخواهد شد. من معتقدم که هم پاکستان و هم ایران دو کشور همسایه افغانستان هستند که در تامین نیازهای حداقلی مردم نقش تعیین کننده دارند؛ به خصوص اینکه جمهوری اسلامی مرزهای متعددی با افغانستان داشته و کالای ایرانی با ذائقه مردم افغانستان همخوانی بیشتری دارد. مردم هم از تولیدات و کالای ایرانی استقبال خوبی کرده اند. بر همین اساس، طالبان به این موضوع واقف شده اند.

وی در خصوص سفر نماینده ویژه ایران به کابل بیان داشت: در پی سفیر اخیر آقای «حسن کاظمی قمی» نماینده ویژه رئیس جمهور ایران در امور افغانستان، در واقع رویکرد نو در روابط جمهوری اسلامی و افغانستان ایجاد شد. در حقیقت، سفر آقای قمی به معنای شناسایی دولت طالبان نبود، چرا که این شناسایی نیازمند طی شدن پروسه خاص خود است، اما به عنوان یک کشور همسایه این اطمینان حاصل شد که مرزها بسته نشده و تجارت دوجانبه کما فی السابق ادامه خواهد داشت و از ناحیه، جمهوری اسلامی محدودیت هایی برای طالبان ایجاد نخواهد شد. بنابراین، سفر این مقام ایرانی این پیامهای مهم را به همراه داشت.

دکتر عصمت اللهی اضافه کرد: در خصوص به رسمیت شناختن طالبان و حکومت موقتی آنها، تا کنون هیچ کشوری، امارت اسلامی را به رسمیت نشناخته اند. همه کشورها شرایط خاص و تشکیل دولت فراگیر را پیشنهاد داده اند. چندی پیش مقام معظم رهبری هم در این خصوص فرمودند که حاکمیت طالبان با حکومت فراگیر به رسمیت شناخته می شود. رهبر انقلاب اسلامی همچنین فرمودند که جمهوری اسلامی از مردم افغانستان حمایت خواهد کرد که این جمله بسیار مهمی در روابط فی مابین است.

وی عنوان کرد: من معتقدم که مسائل تجارت، بازرگانی و صادرات و واردات بالاتر از مسائل سیاسی و فرهنگی است و تامین حیات و معیشت مردم به خصوص که فصل زمستان در پیش است، بسیار ضروری به نظر می رسد. لذا،  امیدوارم که طالبان بتوانند شرایط مدنظر جمهوری اسلامی را فراهم کنند تا از نقطه نظر مرزها، طالبان و مردم در تنگنا قرار نگیرند.  

این کارشناس مسائل افغانستان تاکید کرد: ظرفیتها و پتانسیل کشورهای اطراف افغانستان متفاوت است. آن ظرفیتی که در جمهوری اسلامی ایران به لحاظ حوزه انرژی و نفت و گاز وجود دارد، در پاکستان قابل مشاهده نیست. طالبان آگاهند که چند درصد از تجارت افغانستان و مسائل اقتصادی کشور از طریق نفت و  گاز ایران تامین می شود، در حالی که با قیمت ارزان و با کیفیت بالا در دسترس مردم قرار می گیرد. از طرفی، دو کشور از نظر مسافت به یکدیگر نزدیک بوده و مرز طولانی مشترک باهم دارند و جمهوری اسلامی با حداقل پنج تا شش ولایت افغانستان هم مرز است.   اما، پاکستان دارای اهرم های مربوط به خود است و به دلیل اشتراکات قومی و قبیله ای،  در حالی که  ۴۰ میلیون پاکستانی پشتون زبان در پاکستان زندگی می کنند و با پشتون زبانهای افغانستان قرابت قومی و گفتاری دارند، در تلاش بوده تا روابط خود را با افغانستان افزایش دهند. از طرفی پاکستان به عنوان یکی از بازیگران منطقه ای به دنبال دستیابی به منافع خود بوده است.

مشاور رسابق ریاست جمهوری افغانستان بیان داشت: بنابراین، به نفع پاکستان است تا نفت و گاز آسیای مرکزی به خصوص ترکمنستان به این کشور راه یابد و در این راستا بسیار تلاش کرده در حالی که هنوز توفیقی کسب نشده است. لذا، رقابت اقتصادی میان پاکستان، هند و ایران قابل درک و لمس است و از همین رو، مسئله بندر چابهار در نقطه مقابل بندر گوادر و کراچی پاکستان مطرح می شود.

وی افزود: نکته مهم این است این رقابتها وجود دارد، اما طالبان به این نتیجه رسیده اند که مسیر رسیدن کالای اقتصادی در انحصار ترکمنستان، مسیر سختی است و از نظر کیفیت قابل مقایسه با ایران نیست. به هر حال، آنها به نفت و گاز ایران، ترکمنستان و ازبکستان نیاز دارند در حالی که اگر از طریق پاکستان این نیاز تامین شود، برای مردم افغانستان گران تمام می شود در حالی که به نفع پاکستانی ها تمام خواهد شد.

منبع: بازار

انتهای پیام/