"خرده مالکی" اراضی کشاورزی بلای جان سبد غذایی کشور
"خرده مالکی" به پدیده تکه تکه شدن اراضی وسیع کشاورزی به قطعات کوچکتر گفته می‌شود که علاوه بر نابودی خاک کاهش بهره وری را هم به همراه دارد.
به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان از گرگان، در گذشته اگر به روستا‌های گلستان سفر می‌کردید شاهد مزارع یکپارچه و وسیعی بودید که انواع محصولات کشاورزی در آن کشت می‌شد.
طی سال‌های اخیر این اراضی وسیع جای خود را به زمین‌های کوچکی داده اند که دور اکثر آن‌ها فنسی کشیده شده و در برخی از آن‌ها خانه‌ای یا انباری ساخته شده و زمین از کاربری کشاورزی خارج و مسکونی شده است.
چه عواملی زمینه ساز تقسیم اراضی می‌شود؟
تقسیم ارث یکی از دلایل تقسیم شدن اراضی کشاورزی است، خرد شدن زمین‌ها باعث می‌شود مالکان جدید هر یک برای زمین خود مجزا تصمیم بگیرند و اینگونه می‌شود که به جای برداشت محصول از زمین‌های کشاورزی، ویلا و خانه باغ سبز می‌شود.
به گفته آمنه جمشیدی، معاون برنامه ریزی جهاد کشاورزی گلستان در ۵۰ سال گذشته به دلایل مختلف سطح اراضی کشاورزی که در اختیار هر بهره بردار است، از ۸هکتار به کمتر از ۳.۸ هکتار، کاهش پیدا کرده است.
او افزود: با تقسیم اراضی تعداد مالکان نیز از ۷۱هزار نفر به صد و ۶۰هزار نفر رسیده است.
اما ارث تنها عامل تکه تکه شدن این اراضی نیست و دلایل دیگری از جمله بالا رفتن قیمت نهاده‌های کشاورزی و در نهایت قیمت تمام شده محصولات کشاورزی، کشاورزان را برآن داشته که زمین‌های خود را در ابعاد کوچکتر به فروش برسانند.
به گفته حسینعلی نرسی مدیر امور اراضی جهادکشاورزی گلستان روزانه بین ۷۰ تا ۹۰کشاورز به علت‌های مختلف که عمدتا به صرفه نبودن کشاورزی عنوان می‌کنند برای دریافت مجوز تغییر کاربری به جهادکشاورزی مراجعه می‌کنند.
آقای احمدی یکی از کشاورزانی است که به دنبال تغییر کاربری اراضی زمین‌های کشاورزی اش است، می‌گوید کشاورزی برایم صرفه اقتصادی ندارد و افرادی که مخالفت تغییر کاربری زمین‌های کشاورزی هستند از درد و مشکلات کشاورزان اطلاعی ندارند.
یک کارشناس کشاورزی در این باره گفت: تا زمانی که ارزش افزوده کشاورزی از فعالیت‌های دیگر بیشتر نشود کشاورز علاقه‌ای به ادامه کشت محصول ندارد.
مختار مهاجر رئیس جهاد کشاورزی گلستان گفت: افراد ابتدا زمین هایشان را تکه تکه می‌کنند و بعد با استفاده از خلا‌های قانونی با بهانه اینکه زمین مورد چرای دام قرار می‌گیرد دور آن را فنس می‌کشند و ما برای جلوگیری از این کار قانونی نداریم.
مهاجر افزود: بعد از فنس کشی شاهد ساخته شدن خانه و یا انباری در این زمین‌ها هستیم.
با تقسیم اراضی کشاورزی چه اتفاقی می‌افتد؟
محمدرضا عباسی معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی گلستان گفت: وقتی عرصه کشاورزی خرد می‌شود ۳۰ تا ۴۰ درصد در یک هکتار هزینه تولید بالا می‌رود.
او افزود: با فروش هر هکتار زمین در بخش کشاورزی سالانه به طور متوسط ۴ فرصت شغلی و ۵ تن محصول از بین می‌رود.
تقسیم اراضی؛ دغدغه‌ای با قدمت ۳۰ سال
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی گلستان گفت: از ۳۰ سال پیش دغدغه ما تقسیم اراضی بود و برای رفع آن همه ساله به مجلس و دستگاه‌های نظارتی نامه میزنیم، مخصوصا در رابطه با قانون ارث که یکی ازعوامل تفکیک اراضی است و باید اصلاح شود.
احد آزادی خواه نائب رئیس و سخنگوی کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی میانگین مزارع کشور را کمتر از ۵هکتار عنوان کرد و گفت: طرح تقویت امنیت غذایی در دستور کار مجلس است و تنها راه مقابله با خرده مالکی، قانون شدن این طرح و اجرای درست قوانین قبلی است که در حال حاضر به درستی اجرا نمی‌شود.
مسئولان جهاد کشاورزی می‌گویند تغییر کاربری ممنوع است و حیدر آسیابی رئیس دادگستری گلستان در این باره گفته هیچگونه خدماتی به افرادی که تقاضای تغییر کاربری دارند داده نمی‌شود.
اما برخی تبدیل زمین هایشان به واحد‌های مسکونی را با تمام سختی هایش ترجیح می‌دهند و به پای تمام مشکلاتش می‌ایستند.
اکبر رزاقی یکی از افرادی است که زمینش را به صورت غیر قانونی در منطقه توسکستان به کاربری مسکونی تغییرکاربری داده است، او گفت: مشکل آب مورد نیازم را با تانکر، برق را از طریق موتور برق و گاز را با کپسول برطرف می کنم.
رئیس دادگستری گلستان با بیان اینکه افرادی که اقدام به ساخت خانه در زمین‌های کشاورزی می‌کنند با این کارشان تبعات اجتماعی ایجاد می‌کنند، افزود: این افراد گاهی با تجمع از مسئولان مجوز‌های موقت دریافت می‌کنند.
حیدر آسیابی گفت: در این زمینه کسی که قانونمند بوده سرش بی کلاه مانده و کسی که تخلف کرده است در نهایت تخلفش با یک جریمه، مجاز تلقی می‌شود.
در حالی که تکه تکه شدن اراضی کشاورزی به زمین‌های کوچکتر در نقاط مختلف استان گلستان راندمان تولید محصولات کشاورزی را کاهش داده است اهالی روستای محمد آباد گرگان توانسته اند با اجرای طرح یکپارچه سازی اراضی در حدود ۲۲۰ هکتار علاوه بر بهبود عملکرد در برداشت محصولاتشان مصرف آب را از ۱۷ هزار متر مکعب به ۸ هزار متر مربع برسانند.
احمد موسوی یکی از اهالی روستای محمد آباد می‌گوید: در زمستان آب باران را درون آب بندان ذخیره می‌کنیم و در فصل کشاورزی بهار و تابستان مورد استفاده قرار می‌دهیم. از طرفی دیگر تمامی زمین هارا یک نوع محصول می‌کاریم که علاوه بر کاهش آفات باعث شده ۲۰۰ تن نسبت به گذشته ارتقای بهره وری داشته باشیم.
او افزود:قبل از اجرای این اقدامات درامد مردم روستا حدود یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان بود، اما امسال این درامد به ۱۶ میلیارد تومان رسید.
موسوی گفت: اینجا خرید و فروش زمین کم است و اگر باشد کسی به غریبه زمینش را نمی‌فروشد، اگر هم کسی زمینش را به غریبه‌ای فروخت حق آبه اش قطع می‌شود چراکه حق آبه مربوط به مردم همین روستاست.
آیا خردشدگی اراضی برگشت پذیر است؟
علی خسروی، وکیل پایه یک دادگستری گفت: خردشدگی اراضی برگشت پذیر است و تعیین مشوق‌ها و تاسیس شرکت‌های سهامی زراعی و تشکیل تعاونی‌ها می‌توانند راهکار مناسبی برای حل این وضعیت باشد. 
مختار مهاجر، رئیس جهادکشاورزی گلستان هم از تاسیس ۸۵تعاونی تولید با مدیریت یکپارچه در استان خبر داد و گفت: در حال حاضر صد و ۲۴هزار هکتار از اراضی استان در این قالب کشت می‌شود.
او از ارائه تسهیلات به کشاورزانی که قصد فروش زمین‌های خود را دارند و افزود: ایجاد شرکت‌های سهامی زراعی با سطح ۶۰هکتار نیز در دستور کار قرار دارد.
استان گلستان به عنوان یکی از قطب‌های مهم تولید محصولات کشاورزی در کشور شناخته می‌شود و تولیدات این استان نقش مهمی در تامین سبد غذایی مردم کشور دارد، اما ادامه رویه‌ای که برخی کشاورزان گلستانی برای تکه تکه کردن اراضی کشاورزی در پیش گرفته اند آسیب اساسی به سلامت غذایی کشور وارد می‌کند.
یادمان نرود همانگونه که آب ارزشمند است خاک ارزشمندتر است چراکه یک سانتی متر خاک صدها سال زمان می برد که دوباره به چرخه حیات برگردد.
گزارش از مونا محمد قاسمی
انتهای پیام/ق
