به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان از شهرکرد، سال‌ها از پایان جنگ گذشته، اما برای خانواده‌های مفقودان انتظار هنوز پایان نیافته است و حالا این انتظار با خونشان عجین شده است.

در طول این سال‌ها و طی عملیات تفحص، بیش از ۵۰ هزار پیکر شهید از مناطق عملیاتی پیدا شده است که حدود ۱۰ درصد آنان بدون نام و نشان هستند.

در حال حاضر ۸۰۰ حرم شهدای گمنام در کشور ایجاد شده، اما همچنان پیکر بسیاری از رزمندگان تاکنون شناسایی نشده است.

بیشتر بخوانید

• استقبال از خانواده شهید تازه شناسایی شده در استان چهارمحال و بختیاری
• تداوم راه شهدا در جامعه ضروری است
• شناسایی پیکر شهید سرافراز محمدعلی کرباسی کرمانی

در چنین شرایطی، پژوهشگران کشورمان همگام با برخی از پیشرفته‌ترین کشور‌های جهان به فناوری تعیین هویت مولکولی دست یافته اند که به کمک آن می‌توان تنها با یک قطره خون به انتظار پایان داد.

سرهنگ پاسدار منوچهر ذوالفقاری مدیرکل بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس چهارمحال و بختیاری گفت: ۱۲۱ شهید گمنام در ۳۹ نقطه یادمان استان چهارمحال و بختیاری آرمیده اند.

او افزود: از این تعداد تا کنون تنها یک شهید، محمد علی کرباسی شناسایی شده است.

شهید والامقام محمدعلی کرباسی در سال ۱۳۴۰ به دنیا آمد و ۲۵ اسفند ماه ۱۳۵۹ به جبهه اعزام شد.

این شهید معزز، دهم اردیبهشت ماه ۱۳۶۱ در عملیات بیت‌المقدس مفقود و در سال ۱۳۹۰ به‌عنوان شهید گمنام در اردل از توابع استان چهارمحال و بختیاری به خاک سپرده‌شده است.

پدر این شهید والامقام پس از دوری ۱۷ ساله طاقت نیاورد و به فرزند شهیدش پیوست و همچنین مادر این شهید بزرگوار دو سال پیش و پس از ۳۷ سال دوری به فرزند شهید خود پیوست.

با انجام آزمایش DNA، شهدا گمنام نمی‌مانند!

دکتر محمود تولایی رئیس مرکز تحقیقات ژنتیکی نور گفت: برای تعیین هویت شهدای گمنام از روش نمونه برداری DNA استفاده می‌کنیم.

او افزود: در این روش تنها ذره‌ای از استخوان و هر بافت موجود از پیکر مورد نیاز، مثل بزاق دهان مانده بر روی ته یک سیگار یا بافت پوستی یا ناخن و چیز‌های دیگری که به یک فرد تعلق دارد، می‌تواند ما را به تعیین هویت یک فرد رهنمون کند.

دکتر محمود تولایی با بیان این که تحقیقات در زمینه شناسایی شهدا از سال ۱۳۸۱ آغاز شده است، اضافه کرد: در این تحقیقات که با همکاری کمیته جستجوی مفقودین انجام می‌شود، تمام پیکر‌ها و یا نمونه‌هایی که در عملیات جستجو و تفحص در محدوده‌های مرزی و برون مرزی به دست می‌آید مورد بررسی و آزمایش قرار می‌گیرند.

او اظهار داشت: هر یک از پیکره‌هایی که به دست ما می‌آید تصویر برداری می‌شوند و پس از برداشتن نمونه در حد چند میلی‌گرم، برای انجام تست‌های مربوط به تعیین هویت پیکر ازنمونه‌ای استخوانی، مابقی بقایا به معراج منتقل می‌شود.

تولایی با اشاره به اینکه این اقدام با طراحی نرم‌افزار ویژه که در مرکز تحقیقات ژنتیکی نور پیاده سازی شده است، صورت می‌گیرد، تصریح کرد: در صورتی که سیستم به موارد تشابه ژنتیکی برخورد کند دوباره جزئیات پرونده مثل منطقه عملیاتی، اظهار نامه خانواده و شواهد فیزیکی را استخراج و بررسی می‌کنیم و در نهایت نتایج تحقیقات، برای اقدامات بعدی به معراج الشهدا اعلام می‌شود.

رئیس مرکز ژنتیک نور خاطر نشان کرد: در گروه اول، شهیدان دوران، افشین آذر، شهید ذوقی و خلبان‌های شهید دیگر شناسایی شدند.

سرهنگ حسن کریمیان مسئول بنیاد حفظ آثار سپاه حضرت قمر بنی هاشم (ع) چهارمحال و بختیاری گفت: استان ۴۹ شهید جاویدالاثر دارد که از این تعداد ۳ شهید -شهیدان قباد مرادی در سال ۹۴، رستم علی بابایی شهرکی و اسکندر مومنی شهرکی ماه گذشته- شناسایی شده اند.

او افزود: ۴۶ شهید جاوید الاثر دیگر استان چهارمحال و بختیاری هنوز شناسایی نشده اند.

اگر پدر و مادر شهدای گمنام در قید حیات نباشند...

سرهنگ کریمیان در پاسخ به اینکه غیر از نمونه‌های خونی پدر ومادر، مناسب‌ترین نمونه برای تعیین هویت شهدای گمنام چیست؟ گفت: بهترین نمونه، نمونه خونی پدر و مادر است، چون نیمی از اطلاعات ژنتیکی هر فردی شبیه به مادر و نیمی از اطلاعات ژنتیکی او شبیه به پدر است.

او افزود: پس در یک خانواده چند نفره، همه فرزندان به صورت تک تک دارای اطلاعات ژنتیکی پدر و مادر هستند، اما در عین حال تنوع در ژنتیک فرزندان نیز وجود دارد، بنابراین عینا همه فرزندان با هم مشابه نیستند، ولی در عین حال همگی نیمی از اطلاعات ژنتیکی شان مشابه مادر و نیمی دیگر مشابه پدرشان است.

سرهنگ کریمیان خاطرنشان کرد: اگر این والدین شهید در قید حیات نباشند و سابقه بستری داشته و از این‌ها نمونه‌ای حتی بلوک‌های پاراقینه آسیب شناسی هم در اختیار باشد امکان استخراج DNA وجود خواهد داشت.

نقش فرزند شهید در تعیین هویت شهدای گمنام

او ادامه داد: در مرحله بعد چنانچه آن شهید ازدواج کرده و دارای فرزند باشد، اطلاعات ژنتیکی فرزندش را به عنوان شاخص قرار می‌دهیم اطلاعات ژنتیکی مادر آن فرزند که همسر شهید نیز هست را جدا سازی کرده و با اطلاعات ژنتیکی فرزند تطابق داده و تفکیک می‌کنیم و بخش اطلاعات مربوط به ژنتیک پدری را در پایگاه داده نرم افزاری وارد می‌کنیم.

مسئول بنیاد حفظ آثار سپاه حضرت قمر بنی هاشم (ع) استان چهارمحال و بختیاری گفت: این اطلاعات ژنتیکی در گنجینه پایگاه داده ژنتیکی مورد بررسی قرار می‌گیرد و به شناسایی شهید کمک می‌کند.

او افزود: پس گام اول پدر و مادر، گام دوم همسر و فرزند و در درجات بعدی خواهران و برادران شهید مدنظر قرار می‌گیرند و اگر مواردی باشد که امکان گرفتن خون وجود نداشته باشد می‌توان از نمونه مخاط دهانی والدین هم استفاده کرد.

چگونگی شناسایی شهدای گمنام وجه تمایز پیکر مطهر شهدا با اجساد عراقی؟

۱- انتخاب منطقه برای تفحص:

بر اساس اطلاعات پایگاه الکترونیکی سفیر؛ تفحص اجساد وپیکر‌های شهدا، بیشتر درمناطق جنگی که نیرو‌های ما بیشتر درآنجا متمرکز بوده اند، و همچنین با استفاده از تجربه‌ها وخاطرات فرماندهان وسرداران وسربازان حاضر درآن مناطق صورت می‌گیرد.

اینگونه نیست که تفحص هرجائی صورت بگیرد. تا فرضیه عراقی بودن آن‌ها را تقویت کند یعنی عملیات شناسایی پیکر‌های مطهر شهدا توسط نیرو‌های اطلاعات عملیات و عناصر تخریب چی با توجه به اطلاعات و اسناد بدست آمده از رزمندگان و آزادگان، آثار موجود از شهیدان و تشخیص خطوط پدافندی در منطقه عملیاتی صورت می‌پذیرد.

سپس مسیر تردد و معبر برای ورود نیرو‌های تفحص هموار می‌گردد و در صورت نیاز، زمین برای استقرار بیل مکانیکی فراهم می‌شود.

فعالیت تفحص بسته به نوع، شرایط و جنس زمین متفاوت است. بطور مثال در منطقه فکه زمین رمل و ماسه‌ای است، در چیلات، سومار و میمک تفحص در سنگلاخ و تپه‌ها و شیار‌های کوچک و بزرگ انجام می‌شود، در طلائیه زمین باتلاق است، در شط علی نیزار و آب وجود دارد و در کردستان و حاج عمران در کوه‌های صعب العبور انجام می‌گیرد.

۲- نحوه شناسایی شهدا از سربازان عراقی:

یکی از مهمترین موضوعات در میدان کار تفحص چگونگی تشخیص پیکر شهدا از اجساد عراقی است. در این رابطه تفاوت‌های آشکاری بین پیکر شهید و جسد عراقی وجود دارد، شهدائی که شناسایی می‌شوند چه بسا همراه شان پلاک ویا کارت شناسایی دال بر ایرانی بودن آن‌ها هم یافت می‌شود یا با ویژگی‌های دیگراز قبیل: کلاه، کلاه‌های عراقی‌ها با کلاه ایرانی تفاوت دارد؛ چفیه، پیراهن، شلوار، فانسقه، پوتین کتانی، جوراب، قمقمه ها، جا خشابی، سینه بند و...

شهدای گمنام کبوتران پر و بال شکسته‌ای هستند که قرار است در آسمان بهشت خداوند، پر بگشایند و بالاتر از هر کسی پرواز کنند.

آن‌ها جانشان که بزرگترین دارایی شان بود را فدا کردند به شکلی که هیچ نام و نشانی از آن‌ها باقی نمانده است و این نزد پروردگار پاداش و اجری بزرگ دارد.

شهید گمنام، گرچه نامی ندارد، اما همه او را به مردانگی اش و شجاعتش می‌شناسند.

او گرچه معلوم نیست چطور به شهادت رسیده، اما این مهم است که به این مقام نائل شده و مردم ما خوب بلدند قدر این مقام را بدانند.

این روز‌ها برای یافتن نام و نشانی از «شهیدان جاوید الاثر» کافی است فقط یک نفس عمیق در هوای پاییزی بکشید تا عطر بهار را از حضور آنان استشمام کنید؛ هنوز به نیمه آبان هم نرسیده بودیم که شهیدان گمنام یک به یک، نامِشان را در گوشِ شهر‌های میهنمان زمزمه کردند و شناسایی شدند و این مسیر همچنان ادامه دارد.

بزرگترین میراثی که کشورمان می‌تواند برای ما به جای بگذارد، شهدای گمنام مان هستند. چرا که هر بار بر مزار آن‌ها برویم، برایمان تجدید خاطر خواهد شد که حتی از آن‌ها هیچ نامی باقی نمانده و این یعنی آن‌ها حاضر شده اند برای آرامش اکنون ما، هیچ ردی از خودشان به جا نماند.

پس باید قدر آن‌ها را دانست و آن‌ها را بزرگترین ارثیه‌ای که یک کشور می‌تواند به مردمش بدهد دانست.

گزارش از افسانه احمدی فارسانی

انتهای پیام/ف