به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان،  بازار گل شهید محلاتی جایی که تا پیش از این، غرق در فروش مایحتاج مردم بود، اکنون به خاکستری تبدیل شده که ممکن است همین خاکستر هم بهانه‌ای برای رفتن کسبه از زمین‌های دولت باشد.

روز پنج‌شنبه دوم دی ماه بود که آتش سوزی در بازار گل واقع در شرق تهران به سازمان آتش نشانی اعلام شد. باوجود اعلام اخطار و گمانه زنی در پیش از حادثه، ولی این آتش سوزی به گونه‌ای متفاوت‌تر از تابستان امسال رقم خورد.

در روز بعد از حادثه ، باوجود اینکه درب بازار به روی خریداران بسته شده بود، ولی شهروندان با خیالی آسوده و به دور از نگرانی در حال خرید بودند. کسبه مجاور بازار گل هم بار‌های محصولاتشان را از وانت پیاده می‌کردند و همانند روز‌های سابق به فروششان ادامه می‌دادند.

واکنش هر کدام از شهروندان هم در این بازار متفاوت بود، یک نفر می‌گفت که چرا درب بازار را بسته‌اند و اجازه خرید را به ما نمی‌دهند، دیگری می‌گفت که من برای خرید نیامده‌ام، بلکه  می‌خواهم این چهار پایه را پس دهم و زود هم بر‌گردم. دیگری در پاسخ به این سوال که چرا امروز را برای خرید انتخاب کردید، گفت: می‌خواهیم ببینیم که اوضاع بازار چگونه است.

 در این آتش‌سوزی که ابتدا یک باب مغازه دچار انفجار شده بود باعث شد چندین مغازه دیگر هم دچار آتش‌سوزی شوند و تلفات جانی و مالی برجای گذاشت.

بنا بر اعلام سخنگوی سازمان آتش‌نشانی شهرداری تهران، اصلی‌ترین گمانه‌زنی می‌تواند این باشد که گاز موجود در بادکنک‌ها ممکن است این بی‌احتیاطی را به وجود بیاورد.

همچنین، مواد قابل اشتغالی که در این بازار وجود دارد، ساز‌های غیرمجاز و فاقد ایمنی که رشد قارچ گونه داشته است، عدم دسترسی به راه‌های خروجی استاندارد و مرکزیت این بازار هم می‌تواند از عوامل موثر آتش‌سوزی و حریق در بازار شود. همان‌طور که در ۲۲ شهریور امسال هم این آتش‌سوزی صورت گرفت و حدود ۲۰ غرفه درگیر حریق بودند.

تعارض منافع بین کاسبان و مالکان زمین

اما مسئله‌ای که در کنار ناایمنی این بازار به چشم می‌خورد، بحث مالکیت زمین است و تعارض منافع و حقوقی که بین کاسبان و مالکان زمین وجود دارد. این اختلاف چندین سال است که نتوانسته مرهمی برای ایمنی این بازار برای حوادث گوناگون باشد.

شهرداری می‌گوید دولت تکلیفش را با غرفه داران مشخص کند؛ چرا برای زمینی که به تصرف این کاسبان درآمده، اقدامات قانونی را پیش نمی‌برد؟ کسبه می‌گویند: این بازاری که الان طرفدار پیدا کرده، در ۳۰ سال پیش قطعه زمینی بیش نبوده است. آتش‌نشانی هم می‌گوید که شهرداری متولی بازار‌های گل نیست و این موضوع به ارگان دیگری واگذار شده است. گویا برای وضعیت بازارگل شهید محلاتی باید نهاد‌ها و ارگان‌های مختلف پای کار بیایند تا بتوان فکر جدی به حال این بازار کرد.

اجاره‌مان را می‌پرداختیم

یکی از کسبه که به مدت ۳۰ در این زمین‌ها مهمان است، به باشگاه خبرنگاران جوان گفت: ۳۰ سال پیش که در این زمین‌ها مستقر شدیم، بازار گل فقط یک تکه زمین بود. به مرور، حریم هر غرفه مشخص شد و سقف برای هر غرفه در نظر گرفته شد.

وی گفت: به مدت ۱۶ سال اجاره‌بهای غرفه‌مان را پرداخت می‌کردیم و چند سالی هم بود که اجاره‌مان را به شورای بازار گل می‌پرداختیم و شورا هم این اجاره را به شهرداری منتقل می‌کرد و درصدی هم به عنوان خدمات خرج غرفه‌ها می‌شد.

این کاسب گفت: سوالی که از شهرداری دارم این است که چرا با بساط فروشان و دست‌فروش‌هایی که مقابل بازار بساط کرده‌اند، برخورد نمی‌کند؟ روز به روز بر تعداد آن‌ها افزوده می‌شود و هیچ‌کس چیزی نمی‌گوید.

این مرد ۵۰ ساله گفت: با این حادثه هم فقط درب غرفه‌های ما به روی مردم بسته شد؛ درحالی‌که بساط گستران و دست‌فروشان همچنان مقابل بازار هستند و با مسئولیت شهرداری کار خودشان را انجام می‌دهند.

با محمد‌علی پورنیا، کارشناس مدیریت شهری درباره فعالیت دست‌فروشان مقابل بازار‌گل صحبت کردیم، وی در این زمینه به باشگاه خبرنگاران جوان گفت: اگر زمین برای دولت است، پس دولت می‌تواند هر تصمیمی برای زمین بگیرد.

وی ادامه داد: اگر زمین برای شهرداری است، پس شهرداری می‌تواند هر تصمیمی را لحاظ کند. از طرفی، اگر مقابل مجموعه بازار، دست‌فروشان به صورت هفتگی فعالیت می‌کنند، شهرداری می‌تواند در این زمینه تصمیم‌گیری کند، ولی اگر فعالیت این کسبه به صورت دست‌فروشی است و شهرداری هم با آن‌ها برخورد نمی‌کند، یک جای کار می‌لنگد!

اما انگار دعوا بر سر زمین‌ها که تا پیش از این خریدار نداشته و مدعی هم نداشته است، همچنان پابرجاست؛ در گزارش قبل به زمین‌های کنار بازارگل اشاره شد که به گفته یکی از دست‌فروشان همان حوالی، مالکیتش برای شهرداری بود؛ درحالی که این زمین‌ها متعلق به شهرداری هم نیست.

از طرفی، این کاسب به زمین‌هایی اشاره کرد که در جنب بازارگل است و ادامه داد: یک زمانی دعوا بر سر مالک اصلی این زمین بود. بین ارگان‌های مختلف این اختلاف پیش آمد که این زمین‌ها متعلق به چه کسی است. در سال‌های گذشته می‌گفتند که اصل این زمین به خانم وثوق‌الدوله متعلق است و الان نمی‌دانیم که آخر ماجرا به کجا رسید.

بازار گل شهید محلاتی افتخار ماست

این پیرمرد که ناگفته‌های بسیاری از ۳۰ سال پیش دارد، به دورانی اشاره می‌کرد که در سالن آمفی تاتر همین منطقه در شهرداری دعوت شده است، نه تنها او بلکه تمامی کاسب‌داران هم در این سالن حضور داشتند و به گفته شهردار وقت منطقه ۱۴ «این افتخار ماست که بازارگل شهید محلاتی در این منطقه واقع شده است».

از طرفی به گفته رضا عباسی، شهردار سابق منطقه ۱۴ تهران، این منطقه جزو مناطقی بوده است که گل‌های فراوان و متعددی داشته است؛ بنابراین منطقه ۱۴ تهران به واسطه باغ‌های متعددی که داشته، به پرورش و بازارگل تبدیل شده است.

گلایه‌مندی مردم از تعطیلی بازار گل

اما در دوران کرونا هم که تمامی مراکز پر تردد و پر رفت‌و‌آمد تعطیل شد، تعطیلی بازار‌گل محلاتی با مشکل روبه‌رو بود و شهرداری وقت آن دوران هم از تماس‌های پی‌درپی مردم بابت تعطیلی این بازار ابراز گلایه‌مندی کرده بود. مردم مدام تماس می‌گرفتند و خواهان بازگشایی این بازار بودند.

از آنجایی که آمار فوتی‌های کرونایی هم بالا بود، مردم برای خرید دسته‌گل به این بازار مراجعه می‌کردند، که تعطیلی این بازار سبب شده بود تا آن‌های برای خرید گل، هزینه‌های سنگینی را متحمل شوند.

با اهالی این منطقه که تلخی‌ها و شیرینی‌های این بازار را پشت سر گذاشته‌اند، صحبت کردیم، خانم ۳۰ ساله‌ای در پاسخ به این سوال که بازارگل را برای منطقه فرصت می‌دانید یا تهدید، گفت: تنها چیزی که حال مردم را خوب می‌کند، آمدن به این بازار و خرید گل است.

وی گفت: چه چیزی بهتر این که مردم با آمدن به این بازار حالشان خوب می‌شود؛ البته این را هم باید گفت که روز آتش‌سوزی، صدای انفجار به شدت بالا بود و گمان می‌کردیم که اتفاق دیگری در‌حال رخ دادن است.

یکی دیگر از اهالی این منطقه که منزلش با بازار فاصله چندانی ندارد، گفت: من بیش از ۳۰ سال، در این محل زندگی می‌کنم؛ این بازار بیشتر از آنکه فرصت باشد، تهدید است؛ چراکه ترافیک در روز‌های مناسبتی و سال نو به حدی می‌شود که حتی نمی‌توانیم خودرویمان را از پارکینگ خارج کنیم.

وی گفت: ما هر روز با حجم وسیعی از زباله‌ها روبه‌رو هستیم، این معضلی است که بازار برای منطقه به‌وجود آورده است. از طرفی هم سرقت در محدوده بازار بیشتر از قبل شده است.

بدین ترتیب، آلودگی زیست محیطی، سد معبر و معضلات ترافیکی، نبود پارکینگ برای مشتریان و غرفه‌داران، نداشتن معابر و درب‌های خروج استاندارد در هنگام بروز حوادث، ساخت‌و‌ساز‌های غیر مجاز و فاقد ایمنی لازم، انباشت محصولات خشک و قابل اشتغال در قسمت‌های غربی بازار، سیم‌کشی‌های غیر‌اصولی، عدم امکانات کافی برای جلوگیری از آتش‌سوزی و ایجاد مشکلات ترافیکی در طول سال و به خصوص در ماه‌های پایانی سال از معضلاتی است که این بازار برای اهالی به همراه داشته است.

پیش از این حادثه، در حاشیه مراسم افتتاح پایش حریق هوشمند ساختمان‌ها، کامران عبدولی، سرپرست معاونت حفاظت و پیشگیری سازمان آتش‌نشانی درباره وضعیت این بازار به باشگاه خبرنگاران جوان گفته بود: در این بازار به دلیل عدم ایمنی و عدم رعایت اصول اولیه، چندین بار حریق صورت گرفته که خوشبختانه خسارات زیادی هم دربرنداشته است.

وی گفت: دستورالعمل حداقلی درنظر گرفته شده که بتوان ضریب ایمنی در این بازار افزایش داد. قرار است بحث چیدمان در این بازار، راه‌های خروجی که تعبیه شده، سیم‌کشی و تجهیزات برق و در نهایت آموزش‌های شهروندی را ملاک عمل برای ایمنی در این بازار قرار داد.

‌نمی‌توان بحث ایمنی را در بازار ایجاد کرد

اما رئیس اداره ساماندهی مشاغل منطقه ۱۴ نظر دیگری دارد و بر این باور است که به هیچ عنوان نمی‌توان بحث ایمنی را در این بازار ایجاد کرد؛ چراکه این بازار غیراصولی و غیراستاندارد ساخته شده است.

وی به باشگاه خبرنگاران جوان گفت: از مشکلات بازارگل می‌توان به غیراستاندار بودن ایمنی، ترافیک، شهرسازی، خدمات شهری و اجتماعی اشاره کرد. به همین علت امکان ایمن‌سازی بازار وجود ندارد.

بابایی گفت: این حادثه زمانی رخ داد که اتش‌نشانی برای ورود به منطقه با مشکل روبه‌رو بود؛ بنابراین از لحاظ دسترسی هم به این بازار با مشکل روبه‌رو هستیم. اما در این راستا باهمکاری آتش‌نشانی اصلاح درب‌ها صورت گرفت تا امکان دسترسی آتش‌نشانی با سهولت بیشتری صورت بگیرد.

وی گفت: در سال‌های گذشته به بازارگل شهید محلاتی پیشنهاد دادیم که در قسمت‌های شرقی و غربی امکان دسترسی را لحاظ کند که متاسفانه این امکان صورت نگرفت و شورای بازارگل و بهره‌برداران و غرفه‌داران هم این موضوع را درنظر نگرفتند.

شهرداری عوارض، مالیات و یا اجاره‌بهایی از کسبه نمی‌گیرد

بابایی در پاسخ به این سوال که این کسبه اجاره بهایی را به شهرداری پرداخت می‌کنند، گفت: ما در مجموعه شهرداری تهران هیچ نوع عوارضی، مالیات و یا اجاره‌بهایی از بهره‌برداران و غرفه‌داران بازار گل نمی‌گیریم. چراکه کسبه در زمین دولت مستقر هستند.

این درحالی است که یکی از کسبه بازار در واکنش به این موضوع که شهرداری مدعی است اجاره‌بهایی را از کسبه دریافت نکرده است، گفت: رسید این اجاره‌بها در دفتر شورای بازارگل موجود هست که ما مبلغی را به عنوان اجاره‌بها به مدت ۱۶ سال می‌پرداختیم.

اما رئیس اداره ساماندهی مشاغل منطقه ۱۴ درباره اجاره‌بهای غرفه‌داران ادامه داد: غرفه‌داران بحث اجاره و فروش غرفه را بین خودشان انجام می‌دهند و شهرداری هم هیچ عوارضی از آن‌ها دریافت نکرده است. تا آنجایی که بنده اطلاع دارم، این کسبه به دولت هم اجاره‌بها نمی‌دهند.

بابایی خطاب به دولت به عنوان مالک اصلی بازارگل گفت: چرا مالک زمین که دولت است از متصرفین خود شکایت نمی‌کند؟ البته شکایت‌هایی هم از سوی دولت در دستگاه قضایی مطرح شده که منجر به نتایج نشده است.

وی درباره تعداد غرفه‌داران و بساط‌گستران در بازار این هم گفت: ۶۱۰ غرفه در بازارگل وجود دارد که علاوه‌بر آن، بساط‌گسترانی هم هستند که مقابل غرفه‌ها بساط کرده‌اند؛ درنهایت تعداد غرفه‌داران را باید بیش از ۱۰۰۰ غرفه درنظر گرفت که به صورت غیرقانونی فعالیت می‌کنند.

بابایی درباره اخطار‌هایی که ارسال شده، گفت: بیش از ۵۰ مورد اخطار کتبی و قانونی به بازارگل ارسال شده است؛ در این اخطارها، گزارش آتش‌نشانی هم ارسال شده و ناایمنی آن منطقه هم مشخص شده است.

وی در پاسخ به این سوال که آیا مافیایی هم در این بازار وجود دارد، گفت: هرجایی که منافع مالی گسترده‌ای وجود داشته باشد، ممکن است اراده‌هایی برای تامین منافع هم وجود داشته باشد. اما باید درنظر گرفت که شهرداری تهران در این موضوع مظلوم واقع شده است و بیش از اختیارات خود ورود کرده است.

بازار گل، رتبه نخست ناایمنی در منطقه ۱۴

بابایی در تعداد ساختمان‌های ناایمن این هم گفت: در منطقه ۱۴ تهران ۱۴۵ ملک ناایمن وجود دارد که از این بین، پنج ملک ویژه ناایمن وجود دارد که بازارگل شهید محلاتی رتبه نخست ناایمنی را داراست.

بدین ترتیب، مسئولین ذی‌ربط بر این باورند که معضل بازار گل شهید محلاتی شبیه وضعیت آلودگی هواست و لازم است ارگان‌های مختلف برای حل این مشکل چندین ساله پای کار بیایند.

بیشتر بخوانید

بازار گل شهید محلاتی فرصت یا تهدید؟

انتهای پیام/