آقای محمود الهیفرد گفت: روش فروش در بورس کالا، حراج حضوری به روش الکترونیکی است که شامل دو روش حراج (حراج عادی و حراج باز) میشود.
روش معمول و عادی حراج، که از ابتدای تاسیس بورس کالای ایران تاکنون وجود داشته، شامل چند مرحله میشود. زمان پیش گشایش (سبز) که ۱ الی ۱۵ دقیقه بوده و در اختیار ناظر تالار است. اين زمان اختصاص به وارد كردن دستورات خريد و فروش دارد كه به وسيله كارگزاران فروشندگان و كارگزاران خريداران انجام ميگيرد. در طي اين زمان، کارگزار خریدار مجاز به اعمال هر تغييري در نوع سفارش خريد و حتي حذف آن است.
زمان مظنهیابی (زرد) به ازای هر کالا ۱ دقیقه است. پس از اتمام زمان سبز، زمان زرد شروع مي شود كه به زمان حراج معروف است. در طي زمان حراج قيمت قابل تغيير است، بدين ترتيب که فروشنده فقط مجاز به کاهش قيمت پيشنهادي خود بوده و خريدار مي تواند قيمت بالاتري را (حداکثر تا سقف پیشنهادی فروشنده) پيشنهاد دهد. با توجه به شرايط بازار امكان افزايش عرضه از طرف كارگزار فروشنده در اين زمان وجود دارد. در اين مرحله كارگزار خريدار مي تواند قيمت پيشنهادي را بپذيرد و يا قيمت پايين تري (سقف قیمت خرید خود را) پيشنهاد بدهد. همچنین کارگزار خریدار میتواند تا قبل از قبول قیمت فروشنده، تقاضای خود را کاهش دهد.
او گفت: زمان رقابت (قرمز) نیز که ۱ دقیقه به ازای هر کالاست، اگر مقدار تقاضايی که سقف قیمت پیشنهادی فروشنده را پذیرفته بيش از مقدار عرضه باشد، معاملات وارد زمان قرمز یا رقابت ميشود و در اين زمان كارگزار خریدار ميتواند قيمتي بالاتر از قيمت فروشنده پيشنهاد نمايد و بديهي است پس از اتمام اين زمان، سيستم دستورات خريد و فروش را بر اساس بالاترين قيمتها مرتب نموده و آنها را با هم تطابق ميدهد. اساس كار بر اولويت فروش با قيمتهاي پايينتر و زمان ثبت زودتر و اولويت خريد با قيمت های بالاتر و زمان ثبت زودتر است. در صورتي که قيمت خريد بيشتر يا مساوي با قيمت فروش باشد، معامله صورت گرفته و پس از تاييد ناظر، گواهينامه معاملات براي طرفين صادر مي شود و زمانهای توقف (آبی) که در اختیار ناظر تالار است.
روش حراج باز نیز شامل همان مراحل پیش گفته است و تنها تفاوت روش حراج باز با حراج عادی زمان قرمز است که با نظر ناظر بازار قابل تغییر است. این تفاوت (زمان بیشتر برای مرحله رقابت) به واسطه ماهیت کالاهای مورد داد و ستد در تالار حراج باز است که زمان بیشتری را برای مذاکره بین خریداران و فروشنده و رسیدن به توافق بین آنها میطلبد.
به گفته الهیفرد مناقصه نیز نوعی حراج است. بدین معنی که حراج در برگیرنده مزایده (یک فروشنده کالای خودش را به معرض فروش در مقابل متقاضیان خرید قرار میدهد و خریداران به رقابت میپردازند) و مناقصه (یکخریدار، کالای مورد نظر خویش را به همراه قیمت و شرایط مورد نظر خویش، به اطلاع فروشندگان میرساند) و فروشندگان برای برنده شدن به رقابت با هم میپردازند.
الهی فرد در رابطه با این پرسش که کدام کالاها میتوانند در بورس کالا به صورت حراج عرضه شوند؟ گفت: هر کالایی که واجد شرایط ورود به بورس کالا باشد و توسط هیات پذیرش (و یا کمیته پذیرش)، پذیرش گردد، مطابق، ساز و کار بورس میتواند به معرض حراج برای فروش (مزایده) و یا حراج خرید (مناقصه) قرار گیرد.
او گفت: از شرایط اساسی برای پذیرش یک کالا در بورس، استاندارد بودن کالا، عدم قیمتگذاری دستوری و تعیین قیمت بر اساس مکانیسم عرضه و تقاضا در بورس و عدم انحصار در خرید و یا فروش آن است.
الهی فرد افزود: علاوه بر مزایایی که قانونگذار برای فروشندگان و خریداران بورسی از جمله معافیتهای مالیاتی برای فروشندگان و معافیت طرفین خریدار و فروشنده از تشریفات مزایده و مناقصه قائل شده است، مزایایی نظر امنیت معاملات، شفافیت داد و ستدها، وسعت بازار و رقابت بیشتر و بهتر و کشف قیمتهای واقعیتر را نیز در بر دارد.