باشگاه خبرنگاران جوان شیراز - جایگاه نخبگان با نقشی که در تصمیم‌گیری و الگوسازی جامعه ایفا می‌کنند، سنجیده می‌شود اما اینکه ما تا چه اندازه در شناسایی صحیح نخبگان موفق بوده‌ایم، پرسشی است که مسئولان باید در مورد پاسخ آن، تفکر کنند که در این میان مهاجرت نخبگان، آسیبی است که این عرصه را تهدید می‌کند. هر چند هستند نخبگانی که با وجود شرایط فعالیت در اروپا، به کشور و زادگاهشان بازگشته و خدمت به مردم وطن را ترجیح داده‌اند که معین مصلح یکی از آن ها است.

اگر بخواهیم اندکی از لزوم و اهمیت وجود نخبگان در یک جامعه سخن بگوییم و اینکه چه لزومی دارد که برنامه ریزی جامع و مستمری برای جذب نخبگان دانشگاهی و غیردانشگاهی در کشور وجود داشته باشد، اولین نکته ای که به ذهن متبادر می شود، معضلی است به نام فرار مغزها، که شاید برخی هنوز هم از تبعات این اتفاق، بی‌اطلاع باشد و بسیاری از ما ندانیم که این موضوع، ما را در آینده با چه مشکلات و چالش هایی مواجه می‌کند و چرا کشورهای توسعه یافته تلاشی استراتژیک، مستمر و برنامه ریزی شده برای جذب و پذیرش یا مهاجرپذیری نخبگان کشور ما می‌کنند!

اهمیت و جایگاه نخبگان با نقشی که در تصمیم گیری و الگوسازی در جامعه ایفا می‌کنند سنجیده می‌شود، اما اینکه ما تا چه اندازه در شناسایی صحیح نخبگان موفق بوده ایم و این افراد نیز تا چه اندازه در ایفای نقش اجتماعی خود موثر و موفق بوده اند؟ سوال مهمی است که باید در مورد پاسخ آن همه افراد جامعه و بیشتر از همه، مسئولان، تفکر کنند.

مهم‌ترین عامل اقتدار کشور، پیشرفت علم و فناوری است

البته از اهمیت کار فرهنگی و توجه به تاثیرگذاری و الگوسازی از نخبگان در جامعه و در عرصه فرهنگ، نباید غافل شد، زیرا بسیار مهم و قابل توجه است که جامعه، سرمایه های انسانی خود را بشناسد و نخبگان هم به صورت جدی تری، به ضرورت نگرش کلان و درک درست از شرایط کشور، بیندیشند و سعی کنند راهگشای خیلی از مشکلات جامعه باشند.

ر این میان، نقش اصحاب رسانه، خبرگزاری ها و رسانه ملی در این فرهنگ سازی و اطلاع رسانی، بسیار ضروری است و ضعف عملکرد رسانه ها، غیر قابل توجیه و غیر قابل جبران است.

چرا کشورهای توسعه‌یافته تلاشی استراتژیک، مستمر و برنامه‌ریزی شده برای جذب و پذیرش یا مهاجرپذیری نخبگان کشور ما می‌کنند؟

نخبه در معنای لغوی، به شخص برگزیده گفته می شود و با توجه به شرایط کشور و نیاز جامعه امروز به نوآوری و فناوری های پیشرفته، کشور به میزان بسیار زیادی به این افراد نخبه نیازمند بوده و آنها می توانند، تاثیرات مهمی در اداره جامعه داشته باشند.

بی شک، جوان دانشمندی که ساعت ها با همت در آزمایشگاه، کارگاه و کتابخانه، وقت خود را صرف مطالعه علمی می نماید، نخبه است، اما نباید از کارآفرین خلاقی که با کسب مهارت و تجربه وعلوم مرتبط، قادر به تولید محصول مناسب برای مصرف جامعه می شود و از مهارت خود کسب ثروت می کند، غافل شد.

پل ارتباطی صنعت و علم، باید مستحکم‌تر شود

وجود صنعت و علم، برای جامعه لازم و ضروری است و چقدر همه چیز گل و بلبل می شود و چه مدینه فاضله ای شکل می گیرد، اگر هر دوی اینها در کنار هم باشد؛ یعنی از علم و مهارت درکنار هم بهره ببرند و علم، کار، صنعت و ثروت سازی در یک سو و یک جهت حرکت کنند.

امروزه یکی از راه های شناسایی افراد جهت اعطای عنوان نخبگی، برگزاری المپادهای علمی و مهارتی داخلی و مسابقات علمی و انتخاب رتبه های برتر، افرادی که موفق به کشف یا اختراع شده اند و انتخاب مدال آوران المپیاد های جهانی می باشد که این افراد شایسته عناوینی چون نخبه، دانشمند و مخترع هستند، اما اینکه این افراد تا چه اندازه می توانند از طریق تصمیم گیری و الگوسازی نقش خود را به سرانجام برسانند، سوال مهمی است!

لزوم تحول سیستم آموزشی کشور

نخبگان، سرآمدان جامعه، از نظر طرز تفکر و وجود علم و عمل در اجتماع هستند که نسبت به گروه‌های مختلف و یا حتی کل جامعه بایستی دارای جاذبه خاصی باشند و به نحوی نقش خود را در جامعه بازی کنند که زندگی آنان به عنوان الگو به خصوص در نسل جوان مورد توجه قرار گرفته و حتی زندگی آنان مورد تقلید قرار گیرد.

به طور حتم بها دادن به نخبگان، در هر جامعه ای، علاوه بر حفظ آنان به عنوان ذخایر انسانی و منابع علمی و فکری جامعه، نقش مهمی در فرهنگ سازی و جلوگیری از روحیه نا امیدی و بی هویتی نسل جوان دارد.

بها دادن به نخبگان، علاوه بر حفظ آنان به عنوان ذخایر انسانی و منابع علمی جامعه، نقش مهمی در فرهنگ‌سازی و جلوگیری از روحیه نا امیدی و بی‌هویتی نسل جوان دارد.

نقش نخبگان در پیشرفت توسعه کشور و تولید ثروت، انکارناپذیر است

مصلح در معرفی خود گفت: قبل از معرفی، این نکته را یادآور می شوم که من خودم را یک نخبه نمی‌دانم، بلکه  فردی علاقه‌مند  به جستجو در بین یک سری سوالات علمی در خصوص آسمان و کیهان و  تلاش برای یافتن پاسخ آن ها  که این مسیر برای من لذت بخش بوده  تا بتوانم تجربیات خود را با نسل جدید در میان بگذارم و فکر می کنم فرصت زندگی خیلی کوتاه و غنیمت است و برای همین از کوشش برای استفاده بهینه از زمان، دریغ نمی‌کنم.

این کیهان شناس گفت: معین مصلح هستم، عضو هیات علمی بخش فیزیک دانشگاه شیراز و کار تخصصی من در حوزه‌‌ اخترفیزیک و کیهان‌شناسی رصدی هست و تلاش من در این حوزه بیش از همه معطوف هست به درک بهتر از نحوه‌ تشکیل و تحول کهکشان‌ها از طریق بررسی نور و طیف این اجرام در زمان‌های مختلف.

عضو هیات علمی دانشگاه شیراز در بیان چگونگی فعالیت خود گفت: ما برای بررسی طیف اجرام آسمانی، از داده‌های تلسکوپ‌های فضایی و زمینی استفاده می‌کنیم و با تحلیل داده‌ها،  کمیت‌های مختلف فیزیکی کهکشان‌ها را استخراج کرده و با محاسبات نظری و شبیه‌سازی‌های کامپیوتری مقایسه می‌کنیم.

صلح وضعیت دوران تحصیل خود را این گونه تشریح کرد، دوره‌ کارشناسی خودم را در رشته‌ فیزیک دانشگاه شیراز گذراندم و بعد از آن به مدت تقریبا هفت سال، دوره‌ کارشناسی ارشد و دکتری در رشته اخترفیزیک را به ترتیب در دانشگاه‌های ساسکس انگلستان و رصدخانه لایدن هلند، طی کردم.

این جوان نخبه، انگیزه های خود برای فعالیت در داخل کشور را این گونه بیان کرد، ما در ایران در حوزه‌ اخترفیزیک، به خصوص زمینه‌های مشاهداتی، نیازمند کار بسیاری هستیم و متخصصین در این زمینه به تعداد انگشت شمار هستند و انگیزه‌ کمک و تلاش برای رشد این حوزه برای من خیلی قوی بود.

او گفت: با توجه به زمینه‌های زیادی که وجود داشت، تصور کردم که شاید بتوانم در این زمینه در کنار دیگر همکارانم، قدم‌های سودمندی را بردارم که البته نزدیک تر شدن به خانواده و زندگی در جامعه‌ای که نسبت به آن احساس تعلق بیشتری داشتم، هم بسیار تاثیرگذار بوده است.

مصلح درباره جایگاه دانشگاه شیراز گفت: دانشگاه بزرگ شیراز، یکی از دانشگاه‌های قدیمی و تاثیرگذار در کشور بوده و هست و این دانشگاه از چارچوب و اصولی برخوردار هست و اساتیدی که در این دانشگاه فعال هستند، افرادی شناخته شده در حوزه‌های مربوط به رشته‌های خودشان می باشند اما در حال حاضر، قاعدتا مشکلاتی که گریبان‌گیر اکثر جامعه علمی هست، در این دانشگاه هم موج می‌زند و سرعت رشد و پیشرفت‌های علمی را تحت تاثیر قرار داده است.

این استاد اختر فیزیک دانشگاه شیراز، درباره رصدخانه دانشگاه گفت: رصدخانه ابوریحان بیرونی دانشگاه شیراز، از چندین بعد جایگاه بسیار مهمی را دارد، اول از همه به دلیل اینکه این رصدخانه اولین رصدخانه‌‌ حرفه‌ای ایران بوده که از بعد تاریخی و علمی، وجهه‌ بسیار مثبتی را به شهر و دانشگاه شیراز داده است، دوم، اهمیت این مکان برای ترویج علم و علاقه‌مند کردن افراد مختلف جامعه، از کودک و بزرگسال به فراگیری دانش و روش‌های علمی است.

مصلح گفت: حضور  بیشتر متخصصان در زمینه‌های مختلف نجوم به ویژه نجوم رصدی، برای رشد و آینده مجموعه رصدخانه، بسیار کلیدی است و حمایت از این مساله، یک سرمایه‌گذاری بلند مدت و بسیار مهم برای ارتقاء جایگاه رصدخانه دانشگاه شیراز از ابعاد مختلف است.

در مورد حمایت نخبگان در کشور و دلایل مهاجرت گفت:  در زمینه‌ نخبگان و حمایت از آن ها و دلایل مهاجرت، فکر می‌کنم مسئله پیچیده‌تر از این است که به جامعه‌ دانشگاهی محدود شود و صحبت در این مورد از تخصص بنده خارج است، هرچند که به قول مولوی که می‌گوید:

ست، هرچند که به قول مولوی که می‌گوید:

تو مگو همه به جنگند و ز صلح من چه آید؟
تو یکی نه ای هزاری، تو چراغ خود برافروز
که یکی چراغ روشن ز هزار مرده بهتر!

با این حال، با نگاهی به جنبه‌های پیچیده‌ مشکلاتی که اکثر افراد جامعه امروزه تجربه می‌کنند و با صحبتی که از نسل جوان می‌‌شنویم و آینده‌ مبهمی که پیش روی خودشان متصورند، نیازی نیست، تلاش زیادی برای درک دلایل مهاجرت نخبگان داشته باشیم.

نخبه‌گرایی یکی از مهم‌ترین راه‌های توسعه است 

او گفت: نخبه گرایی به مفهوم فراهم آوردن زمینه لازم برای فعالیت مطلوب نخبگان و بهره مندی از آنان است به نحوی که بتوانند با دانش، مهارت، تخصص و نوآوری سبب پیشرفت جامعه شوند.

مصلح گفت: پیشرفت تکنولوژی از عوامل جهش دهنده تولید بود که با تاثیر بر ساختار فنی و تابع تولید منجر به افزایش بهره وری و تولید بیشتر با منابع کمتر می شود که بدون تردید این عامل پیش برنده تولید و رشد اقتصادی، زاییده فعالیت های نخبگان علمی در زیست بوم فناوری است.

نخبگان علمی نقش به سزائی در توسعه اقتدار کشور داشته‌اند

او با تاکید بر نقش بنیاد ملی نخبگان و تاثیر برنامه های بنیاد بر توسعه فرهنگ و تحقق توسعه اقتصادی کشور، گفت:  اهمیت مهارت‌ آموزی و استعدادیابی از آن جهت بسیار ویژه است که در جامعه‌ای که مهارت آموزی و استعدادیابی بین دانش آموزان و دانشجویان نهادینه شده باشد بدون تردید آینده درخشانی به لحاظ اقتصادی و کسب و کار ایجاد می شود.

مصلح در پاسخ به این چالش که آیا نخبگان وطن‌دوست از ایران مهاجرت می کنند؟ یا برای پیشرفت و اعتلای کشور، با سختی‌ها مبارزه می‌کنند؟ گفت: آنان که مهاجرت می کنند نه خائن هستند و نه بی محبت به وطن، بلکه فقط می خواهند در شرایط بهتری زندگی کنند و یا ادامه تحصیل بدهند و از حق نگذریم که گاهی در کشور شرایط کار پژوهشی و تحقیقی سخت می شود و یک نخبه بیشتر از آنکه انرژی خود را صرف مسائل علمی کند، باید درگیر فراهم آوردن مقدمات شود.

او گفت: اما خیلی از دانشمندان جوان، پس از اتمام دوران تحصیل و تحقیق، به عشق وطن بر می‌گردند و با وجود تمام سختی ها و کمبودها، به ارتقای سطح علمی کشور و رفع چالش ها، تلاش می کنند.

مصلح  گفت: پیشرفت و اعتلای وطن، در شرایطی که بسیاری از دغدغه‌های اولیه پاسخ داده نشود، بی معنی است و فکر و اندیشه نیازمند آسودگی خاطر نسبی است؛ بسیاری از افراد تحصیل‌کرده، خیلی علاقه‌مند هستند که به کشورشان خدمت کنند، گاهی با حضورشان در کشور و گاهی از راه دور، این افراد در طی فرآیند مهاجرت، اکثرا با سختی‌های زیادی روبرو شده اند و بازگشت به کشور، انتخاب ساده‌ای نیست.

منبع: فارس

انتهای پیام/ت