باشگاه خبرنگاران جوان - 5 سنگ بازی محلی ایرانی ست که از دیرباز توسط مردان و زنان و کودکان در شهرهای گوناگون ایران انجام می شده است.

 اسم بازی؛ پنج سنگ «یک گُل، دو گُل»
اسم محلی؛ بش داش
اهداف کلی؛ ایجاد حس تفکر و اندیشه و گمان، توجه در نگاه و حرکات موزون دست‌ها
اهداف جزئی؛ سرگرمی و درک کاربرد ریاضی در مسائل زندگی و اقتصادی
شمار بازیکن؛ ۲ نفر «یا دو گروه ۲ الی ۳ نفره»
سن بازیکنان؛ محدودیتی ندارد
ابزار لازم؛ ۵ سنگ گرد، که کمی بزرگتر از فندق باشند
محوطه بازی؛ محدودیتی ندارد

شرح بازی

ابتدا با جفت و تک آمدن، آن گونه که یکی از بازیکنان سنگ‌ها را در مشت می‌گیرد تا دیگری بگوید زوج هست یا فرد، شروع کننده‌ی بازی مشخص میشود. هرکدام مرتکب اشتباه شوند سوخته، دیگری بازی را شروع می‌نماید و هر یک در نوبت خود از هر مقطع که باقیمانده باشد، بازی را پی می‌گیرد این بازی چندین مرحله دارد و بازیکن با اجرای پیروز هر مرحله، یک امتیاز کسب می‌کند و به مرحله‌ی دیگر راه میابد.

مرحله اول:

۵ سنگ را به گونه‌ای که جدا از هم بایستند روی زمین اکران می‌کند، یکی را برداشته و به بالا می‌اندازد، در فاصله‌ی پایین آمدن، یکی از سنگ‌ها را از روی زمین برداشته و با همان دست، سنگ بالا انداخته راکه در حال سقوط هست می‌گیرد و به همین نحو، همه‌ی ی آن‌ها را برمی دارد.

مرحله‌ی دوم:

۵ سنگ را به گونه‌ای که دو به دو قرار بگیرند، روی زمین اکران میکند، یکی را برداشته و به بالا … و سنگ‌ها را ۲ تا, ۲ تا، از روی زمین درو می‌کند.

مرحله‌ی سوم:

مثل مراحل فوق، منتهی چهار سنگ روی زمین را در دو حرکت؛ ۱ تایی و ۳ تایی، بر می‌دارد.

مرحله‌ی چهارم:

مثل مراحل قبلی، منتهی ۴ سنگ روی زمین را یکجا و در یک حرکت برمی دارد.

مرحله‌ی پنجم:

بازیکن باز سنگ‌ها را اکران کرده، یکی را برداشته و بالا می‌اندازد و در فاصله‌ی بازگشت، یکی از سنگ‌های روی زمین را برداشته و سنگ هوا را می‌گیرد و با یک پرتاب دیگر، سنگی راکه از روی زمین برداشته، با یکی دیگر از سنگ‌ها، عوض می‌کند و یه همین طریق، مرحله را با تعویض تمامی سنگ‌ها، به پایان می‌برد.

مرحله‌ی ششم:

در این مرحله، بازیکن با دست چپ، توسط انگشتان شست و میانی به صورتی که انگشت اشاره روی آن سوار شده باشد پُلی عریض، روی زمین می‌سازد.

سنگ‌های اکران شده را به حریف اشاره میکند تا یکی را بعنوان قراول گزینه کند. پس از آن، یکی را برداشته و به طرف بالا می‌اندازد… و مجدد میگیرد و در این فاصله، سنگ‌ها را یکی یکی حداکثر با ۳ ضربه، به ضرب انگشت میانی که از انگشت شست به حالت فنری یا بشکن، رها میشود از زیر پل میگذارند.

چون سنگ قراول، و آخرین گذرنده از زیر پل خواهد بود، بدیهی هست حریف سنگی را بعنوان قراول، انتخاب خواهد کرد که سدّ معبر سایر سنگ‌ها باشد و مسلم هست در اثر برخورد یکی از سنگ‌ها قراول بازیکن سوخته و نوبت بازی حریف خواهد شد.

مرحله‌ی هفتم:

در این مرحله، بازیکن بعد از ریختن سنگ‌ها روی زمین، دست چپ را در یک طرف آن‌ها به صورت عمودی بر زمین گذاشته و دیواری درست می‌کند. باز با دست راست یکی را بعد از برداشتن به طرف بالا انداخته… و مجدد می‌گیرد و در این فاصله بایستی، یکی از سنگ‌ها را برداشته و به آنسوی دیوار بگذارد، این حرکت را برای تمامی سنگها، اجرا میکند.

مرحله‌ی هشتم:

در این مرحله بازیکن همۀ‌ی سنگ‌ها را یکجا به طرف بالا می‌اندازد، در فاصله‌ی بازگشت آن ها، فوراً دست‌ها را از کناره به هم می‌چسباند و سنگ‌ها را با کف دو دست می‌گیرد، مجدد آن‌ها را در همان حال با دو دست به طرف بالا می‌اندازد و در این فاصله دست‌ها را بالعکس کرده و از ناحیه‌ی انگشت سبابه به هم می‌چسباند

و آن‌ها را با پشت دستهایش میگیرد و سپس تصویر آن را انجام داده و باز سنگ‌های پرتابی را با کف دو دست میگیرد، افتادن حتی یک سنگ، موجب احتراق هست و هر کدام این مرحله را گذرانده باشد، برنده‌ی بازی هست.

مرحله‌ی پایان، مرحله‌ی تنبیه هست و دو بازیکن روبروی هم مینشینند «و یا اگر به صورت گروهی اجرا میشود، دو سرگروه». بازنده کف دستش را به زمین می‌چسباند و نفر برنده، سنگ‌ها را یکی یکی با اسامی تنبیه‌ها «مثل؛ مشت، سیلی، نوازش، پیچش و برداشتن عسل از کندو» پشت دست او می‌چیند

سپس او بایستی با یک حرکت همۀ‌ی سنگ‌ها را به طرف بالا بیندازد و با دست بگیرد، اگر توانست همه‌ی را بگیرد، تنبیهی متوجه او نیست ولی براساس آن چه بر زمین انداخته باشد، تنبیه میشود.

نکات؛

۱- گرچه این بازی، بنابر ذوق و اختراع بازیکنان ماهر، میتواند مراحل زیادی داشته باشد. بطوری که در بعضی نقاط آذربایجان بازی بش داش را در بیش از ۲۰ مرحله هم اجرا میکنند.

۲- مرحله‌ی نهم شیرینی مخصوص به خود را دارد، مخصوصاً وقتی تنبیه و مجازات فرد بازنده، انجام عمل برداشتن عسل از کندو باشد «یعنی برداشتن سنگی از زیر دست فرد برنده» , تا خاتمه انجام کار، فرد برنده با ظرافت تمام ناخن خود را به حالت نیش زنبور بر دست او فشار می‌دهد و مانع اینکار او میشود.

نتیجه بازی:

این بازی، اهداف آموزشی نیز دارد، به ویژه در ارتباط با علم ریاضی؛ آشنایی و درک مفهوم طبقه بندی اعداد و آلبوم‌های پنج عضوی و جمع افزاری آن‌ها که در دوران تحصیل مقطع پایه‌ی اول، مدت‌ها طول می‌کشد تا این عناوین تدریس شود و این بازی قادر هست همان‌ها را با چند دور تکرار بیاموزد.

در این بازی هست که طفل میتواند، مهارت‌ها و قابلیت‌های فراوانی، در دست‌ها و انگشتانش ایجاد کند.

منبع: پارس ناز

انتهای پیام/