باشگاه خبرنگاران جوان - اخبار جعلی چیست و چرا به صنعت بزرگی تبدیل شده است؟ در این گزارش به انواع مختلف اخبار جعلی، چگونگی استفاده از آن در شرایط مختلف و قوانین کشور‌ها برای مقابله با این نوع اخبار پرداخته ایم.

«اخبار جعلی» واژه‌ای است که در سال‌های اخیر، به ویژه در ارتباط با انتخابات و اکنون در شرایط کرونا زیاد می‌شنویم. با این حال، پدیده جدیدی نیست. اطلاعات نادرست، تبلیغات، فریب و... همگی مفاهیم شناخته شده‌ای هستند. این‌ها تکنیک‌هایی هستند که برای پنهان کردن و انتقال اطلاعات انتخاب شده‌ای استفاده می‌شوند که استفاده از آن‌ها به قرن‌ها قبل بر می‌گردد و ظهور رسانه‌های اجتماعی، انتشار این نوع اخبار را آسان‌تر کرده است.

خبر جعلی چیست؟

اخبار جعلی، حقه‌ها، نظرات، داستان‌ها، کلاهبرداری‌ها یا شایعاتی هستند که به دست افراد ایجاد می‌شوند تا شبیه اخبار یا اطلاعات مشروع به نظر برسند. این نوع اخبار به گونه‌ای ارائه می‌شوند که عمداً مردم را گمراه کنند و فریب دهند.

رسانه‌های جریان اصلی و سنتی به معیار‌های اخلاقی پایبند هستند. این معیار‌ها شامل صداقت، ذکر منبع و دقت در صحت اخبار است. اتاق‌های خبر، سردبیران و نویسندگان باید در برابر اخبار منتشر شده پاسخگو باشند و نظارت بر کار آن‌ها وجود دارد. اما با گسترش اینترنت، همه می‌توانند به راحتی تولید محتوا کرده و آن را هر طور که می‌خواهند ارائه و بدون رعایت استاندارد‌های اخلاقی، آن را منتشر کنند. با حجم بیش از حد اطلاعاتی که در اینترنت با آن مواجه می‌شویم، فریب خوردن آسان است.

یکی دیگر از عوامل مهم دنیای رسانه‌ای، سرعت بالایی است که ما در آن زندگی می‌کنیم و همین سرعت باعث می‌شود، اخبار در لحظه وقوع منتشر شوند. این موضوع منجر به کاهش کیفیت اخبار و زمان کمتر برای بررسی منابع از رسانه‌های اصلی است.

چرا اخبار جعلی به صنعت بزرگی تبدیل شده است؟

دلایل زیادی وجود دارد که اخبار جعلی به یک صنعت بزرگ تبدیل شده است. برای بسیاری از منتشر کنندگان اخبار جعلی، جلب توجه و تعداد بازدید از اخبار، از نظر مالی سودآور است. خود محتوا تا زمانی که کاربران را به سمت سایت‌هایی که به تبلیغ‌کنندگان فروخته می‌شود، جذب کند، اهمیت چندانی ندارد.

اخبار جعلی همچنین می‌تواند راهی عالی برای فریب دادن قربانیان به منظور کلاهبرداری باشد. این موضوع شامل کلاهبرداری‌های سرمایه‌گذاری است که توسط افراد مشهور تأیید شده و کمپین‌های بازاریابی نادرست برای برند‌ها که منجر به ساخت صفحات جعلی می‌شوند. همچنین این نوع اخبار می‌توانند سایت‌های خبری نادرست یا مقاله‌هایی باشند که به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که شبیه به موارد قانونی موجود باشند. به این ترتیب، مجرمان قربانی را فریب می‌دهند تا اطلاعات مالی یا سایر اطلاعات حساس او را بدست بیاورند.

اخبار جعلی ابزاری قدرتمند در مبارزات

اخبار جعلی در برخی موارد می‌تواند برای دستکاری همه چیز از بازار‌های سهام گرفته تا نظرات سیاسی و تصمیم گیری‌های مهم طراحی شوند. این نوع اخبار به ابزاری قدرتمند در مبارزات قدرت جهانی تبدیل شده که در انتخابات، اقتصاد و درگیری‌های ژئوپلیتیکی استفاده می‌شود.

در سال ۲۰۱۳، حساب توئیتر آسوشیتدپرس (AP) مقاله‌ای را در مورد انفجار‌های کاخ سفید منتشر کرد که در آن اظهار داشت که اوباما رئیس جمهور سابق زخمی شده است. این امر باعث وحشت و سقوط چند دقیقه‌ای بورس شد که در نتیجه میلیارد‌ها دلار در یک چشم به هم زدن از بین رفت. به سرعت مشخص شد که حساب AP هک شده و داستان جعلی بوده است. با این حال، این مثال خوبی از این است که پیامد‌های اخبار جعلی چقدر می‌تواند جدی باشد.

پس از انتخابات ۲۰۱۶ آمریکا، مشخص شد که گروه های منتخب مقادیر زیادی اخبار جعلی را برای تأثیرگذاری بر عقاید سیاسی منتشر می‌کردند. این گروه‌ها که به «کارخانه‌های ترول سازی» نیز معروف هستند، متشکل از ترول‌های اینترنتی تحت حمایت دولت بودند که تلاش می‌کردند در روند دموکراتیک انتخابات دخالت کنند. این نشان می‌دهد که چگونه اخبار جعلی می‌تواند یک ابزار خطرناک، اما موثر باشد.

مضر بودن اخبار جعلی

همانطور که در بالا ذکر شد، اخبار جعلی می‌تواند اثرات مخربی بر دموکراسی داشته باشد. اگر مردم نتوانند بین اینکه چه اطلاعاتی واقعی است و چه چیزی جعلی است و چه منابعی مشروع هستند یا خیر، تمایز قائل شوند؛ ممکن است با مشکل روبه‌رو شوند.

انتشار اخبار جعلی باعث می‌شود که مردم با تبلیغات تغذیه کنند، حقیقت بی اعتبار و تضعیف شده و هرج و مرج ایجاد می‌شود. همچنین اخبار جعلی سردرگمی و عدم اطمینان را به وجود می‌آورد و اعتماد به اطلاعاتی که ارائه می‌شود را دشوارتر می‌کند. به عنوان مثال، کمپین‌های اخبار جعلی می‌توانند برای انتشار اتهامات نادرست در مورد اشخاص حقیقی و حقوقی استفاده شوند تا مردم را بترسانند، شهرت افراد را از بین ببرند یا منجر به تعطیلی کسب و کار‌ها شوند.

بیشتر بخوانید

• چگونه جستجوی گوگل از شما در برابر اخبار جعلی محافظت می‌کند؟

کشور‌های مختلف در دنیا برای مقابله با اخبار جعلی قوانین خاص خودشان را دارند. در دو سال اخیر که ویروس کرونا در همه جای جهان گسترش پیدا کرد و همه گیر شد، اخبار مختلف و بسیاری درخصوص ماهیت این ویروس و واکسن‌هایی که برای مقابله با این بیماری ساخته شد، منتشر شدند. اخباری که برخی از آن‌ها جعلی بود و نگرانی‌های مردم را بیش از پیش افزایش داد.

تدابیر انگلیس برای مقابله با اخبار جعلی

قانونگذاران انگلیس پس از ۱۸ ماه فکر و بررسی در مورد نحوه برخورد دولت با اطلاعات نادرست، گزارشی را در ۲۹ جولای ۲۰۱۸ منتشر کردند. توصیه‌هایی که کمیته دیجیتال، فرهنگ، رسانه و ورزش مجلس صادر کرد شامل موارد زیر است: رد اصطلاح «اخبار جعلی»، اعمال مقررات موجود رسانه‌ای برای اخبار آنلاین و تشکیل کارگروهی برای تحقیق درباره نحوه انتشار اطلاعات نادرست.

دولت انگلیس همچنین واحد ارتباطات امنیت ملی را ایجاد کرده که وظیفه آن "مبارزه با اطلاعات نادرست از سوی دولتمردان و دیگران" است. این تصمیم در بحبوحه تحقیق درباره استفاده از حساب‌های جعلی رسانه‌های اجتماعی برای انتشار اطلاعات نادرست درباره همه‌پرسی برگزیت در تابستان ۲۰۱۶ اتخاذ شد. در ژوئیه ۲۰۱۹، وزرای آموزش و بهداشت انگلیس در اجلاسی اعلام کردند که محتوای جدیدی به برنامه درسی مدارس اضافه خواهد شد که هدف آن آموزش نحوه تشخیص اطلاعات نادرست آنلاین به دانش آموزان است.

قوانین مقابله با اخبار جعلی در آلمان

آلمان در قانون بهبود تنفیذ قوانین در شبکه‌های اجتماعی، در جولای ۲۰۱۷ اعلام کرد که برای افراد حقیقی منتشر کننده اخبار جعلی جریمه تا سقف ۵ میلیون یورو و برای افراد حقوقی جریمه‌ای ۵۰ میلیون یورویی در نظر گرفته است.

برای مقابله با اخبار جعلی در آمریکا چه کار‌هایی صورت گرفت؟

کنگره آمریکا در اکتبر ۲۰۱۷ لایحه‌ای را اعلام کرد که براساس آن پلتفرم‌های آنلاین مانند فیسبوک و گوگل باید کپی‌هایی از تبلیغات را نگه دارند، آن‌ها را عمومی کنند تا در مورد اینکه چه کسی و چه مقدار پول می‌پردازد، بررسی شود. اساساً، این قانون تلاش می‌کند تا مقررات موجود تبلیغات تلویزیونی و رادیویی را بر رسانه‌های اجتماعی تحمیل کند. در نوامبر ۲۰۱۷، نمایندگانی از فیسبوک، توئیتر و گوگل به کمیته قضایی سنا درباره نقش پلتفرم هایشان در انتشار اطلاعات نادرست در طول انتخابات گزارشاتی را ارائه کردند.

ایالت کالیفرنیا در سپتامبر ۲۰۱۸ قانونی را تصویب کرد که سواد رسانه‌ای را در مدارس دولتی تقویت می‌کند. دولت، وزارت آموزش و پرورش را ملزم کرد که مواد و منابع آموزشی را در مورد چگونگی ارزیابی رسانه‌های قابل اعتماد فهرست کند. این قانون توسط یک دانشجوی دانشگاه استنفورد پیشنهاد شد. او متوجه شد اکثر دانشجویان نمی‌توانند بین محتوای درست و اخبار دستکاری شده تمایز قائل شوند.

به همین دلیل، ۲۴ ایالت برای بهبود سواد رسانه‌ای پیشگام شدند. یکی از این ایالت‌ها واشنگتن است، جایی که قانونگذاران در حال بحث در مورد لایحه سواد رسانه‌ای هستند که برنامه کمک هزینه‌ای را برای سازمان‌هایی که برای گنجاندن سواد رسانه‌ای در برنامه‌های درسی مدارس کار می‌کنند، ایجاد می‌کند. در سال ۲۰۱۸، قانونگذاران ماساچوست لایحه‌ای را تصویب کردند که آموزش مدنی را با تاکید بر سواد رسانه‌ای الزامی می‌کند.

همچنین در کالیفرنیا، یجری براون، فرماندار، لایحه‌ای را که یک گروه مشاوره با هدف نظارت بر انتشار اطلاعات نادرست در رسانه‌های اجتماعی و ارائه راه‌حل‌های بالقوه ایجاد می‌کرد را وتو کرد. این گروه که براون آن را «ضروری نیست» می‌خواند، از شرکت‌های رسانه‌های اجتماعی، سازمان‌های غیردولتی و محققان اصلاحیه اول درخواست می‌کرد تا یافته‌های خود را تا ۳۱ دسامبر ۲۰۱۹ ارائه کنند.

در اواسط سپتامبر ۲۰۱۸، دو نماینده دموکرات و یک نماینده جمهوری خواه نامه‌ای به مدیر اطلاعات ملی ارسال کردند و از جامعه اطلاعاتی خواستند تهدیدات احتمالی امنیت ملی ناشی از فناوری دیپ فیک را ارزیابی کنند و گزارشی را تا پایان سال ۲۰۱۸ به کنگره ارائه دهند.

اقدامات فرانسه در برابر اخبار جعلی

اوایل ژانویه ۲۰۱۸، امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه به خبرنگاران گفت که قانون جدیدی را برای مبارزه با انتشار اطلاعات نادرست در طول انتخابات ارائه خواهد کرد.

این قانون که در ماه نوامبر تصویب شد، تعریف دیگری از «اخبار جعلی» ارائه می‌کند: "ادعا‌ها یا انتساب‌های غیردقیق یا اخباری که حقایق را با هدف تغییر واقعیت به دروغ گزارش می‌دهند." این برنامه برای وضع قوانین سختگیرانه در رسانه‌ها در طول مبارزات انتخاباتی و به طور خاص تر، در سه ماه قبل از هر رأی گیری طراحی شده است.

این قانون به مقامات این اختیار را می‌دهد که محتوای جعلی منتشر شده از طریق رسانه‌های اجتماعی را حذف و حتی سایت‌هایی که آن‌ها را منتشر کرده اند، مسدود کنند. همچنین شفافیت مالی بیشتری را برای محتوای حمایت شده در سه ماه قبل از دوره‌های انتخاباتی اعمال کنند؛ که بر اساس قانون ۱۸۸۱ است که انتشار "اخبار نادرست" را غیرقانونی می‌داند.

این قانون شامل سه ماده اصلی است. اولاً، یک قاضی مجاز است «به تناسب»، اما «با هر وسیله ای» برای توقف انتشار اطلاعات نادرست قبل از انتخابات عمل کند. برای این اقدام قاضی، باید درخواست خاصی توسط گروه‌های سیاسی، مقامات دولتی یا افراد ارائه شود. قاضی در مدت ۴۸ ساعت از زمان ابلاغ حکم، می‌تواند آن را اجرایی کند.

دوم، پلتفرم‌هایی مانند فیسبوک، توئیتر و یوتیوب باید منتشر کنند که چه کسی محتوای حمایت شده یا تبلیغات کمپین را و با چه قیمتی خریداری کرده است. این جزء صفحه‌ای از قانون تبلیغات صادقانه آمریکا است که استاندارد‌های موجود برای ایستگاه‌های تلویزیونی و رادیویی را در رسانه‌های اجتماعی اعمال می‌کند.

در نهایت، قانون به شورای عالی سمعی و بصری (CSA)، تنظیم کننده پخش، اختیارات اداری و اجرایی جدیدی می‌دهد تا اطمینان حاصل کند که پلتفرم‌ها از قانون پیروی می‌کنند. "گزارش منظمی" در مورد اثربخشی اقدامات اتخاذ شده توسط پلتفرم‌ها منتشر خواهد شد. علاوه بر این، CSA اکنون می‌تواند به‌طور «یک‌جانبه» حقوق پخش تلویزیونی و رادیویی فعال در خاک فرانسه را که مشخص شود «تحت کنترل یا نفوذ یک کشور خارجی» کار و «اطلاعات نادرست» منتشر می‌کنند را لغو کند.

پس از انتشار نظر شورای قانون اساسی فرانسه در مورد این قانون در تاریخ ۴ می ۲۰۱۸، کمیته امور فرهنگی پارلمان به بحث و اصلاح متن پرداخت تا «دستکاری اطلاعات» را به جای «اخبار جعلی» هدف قرار دهد.

قانونگذاران فرانسوی در ۷ ژوئن درباره قانون پیشنهادی بحث کردند و در اوایل جولای این قانون تصویب شد. پولیتیکو گزارش داد که در طول دوره‌های انتخاباتی، این قانون به نامزد‌ها اجازه می‌دهد برای حذف اخبار مورد مناقشه شکایت کنند و پلتفرم‌های فناوری باید منابع مالی محتوای حمایت شده را افشا کنند.

بیش از ۵۰ سناتور از حزب جمهوری خواه فرانسه (LR) و گروه اتحادیه میانه روی به دادگاه قانون اساسی شکایت کردند که یکی از اولین‌ها در نوع خود در اروپا است. گزارش شده که قانونگذاران احزاب اپوزیسیون معتقدند که این قانون از اصل عدالت تناسبی خارج است.

در دسامبر، این قانون توسط شورای قانون اساسی تأیید شد و سه روز بعد به تصویب رسید؛ و از آن زمان تاکنون، نتایج جالبی داشته است. در آوریل ۲۰۱۹، ایندیپندنت گزارش داد که توئیتر یک کمپین رای گیری تحت حمایت دولت را ممنوع کرده، زیرا به نظر می‌رسید که استاندارد‌های شفافیت تبلیغات قانون فرانسه را نقض می‌کرد.

تدابیر کانادایی‌ها برای جلوگیری از انتشار اخبار جعلی

در ژانویه ۲۰۱۹، دولت کانادا از تلاش چند جانبه برای مبارزه با اطلاعات نادرست قبل از انتخابات در پاییز خبر داد. ابتدا، CTV گزارش داد که دولت یک "پروتکل عمومی رویداد بحرانی انتخابات" ایجاد کرده که سایر آژانس‌ها و مردم را در مورد انتشار اطلاعات نادرست آگاه کرده و به آن‌ها اطلاع می‌دهد. این کارگروه توسط پنج مقام غیرسیاسی رهبری خواهد شد.

دوم، دولت از پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی خواست تا قبل از انتخابات، بیشتر برای مبارزه با اطلاعات نادرست اقدام کنند. این اقدام همراه با لایحه C-۷۶ است، قانونی که هدف آن وادار کردن شرکت‌های فناوری به شفافیت بیشتر در مورد سیاست‌های ضد اطلاعات نادرست و تبلیغاتی است.

سوم، کانادا اعلام کرد که ۷ میلیون دلار به پروژه‌هایی با هدف افزایش آگاهی عمومی از اطلاعات نادرست آنلاین می‌دهد.

در ماه می‌ این کشور راه اندازی منشور دیجیتال خود را اعلام کرد که در آن آمده است: "دولت کانادا از آزادی بیان دفاع خواهد کرد و در برابر تهدیدات آنلاین و اطلاعات نادرست که برای تضعیف یکپارچگی انتخابات و نهاد‌های دموکراتیک طراحی شده، محافظت خواهد کرد. " شانزده نهاد دولتی و هشت نهاد خصوصی این منشور را امضا کردند.

جاستین ترودو، نخست وزیر کانادا گفت که این برنامه برای هدف قرار دادن اخبار جعلی و سخنان نفرت‌انگیز طراحی شده و پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی را نسبت به نقش خود در انتشار اطلاعات نادرست پاسخگو می‌داند. ترودو همچنین تلویحاً اشاره کرد که برای شرکت‌های فناوری که از این قانون پیروی نمی‌کنند، «مجازات معنی‌ داری» در نظر گرفته می‌شود، اما منشور نحوه عملکرد جریمه‌ها را مشخص نمی‌کند و همچنین تعریفی برای «اخبار جعلی» ندارد.

اسپانیا نیز قوانینی را برای مبارزه با اخبار جعلی به تصویب رساند

در اوایل مارس ۲۰۱۸، کمیسیون امنیت ملی کنگره نمایندگان اسپانیا پیشنهادی را تصویب کرد که در آن از دولت خواسته شد در برابر اطلاعات نادرست آنلاین اقدام کند. در این توصیه غیرالزام آور، کمیته از دولت درخواست کرد که با اتحادیه اروپا در توسعه راهبرد‌های مقابله با اطلاعات نادرست همکاری کند. ائتلاف جناح چپ به این پیشنهاد رای منفی داد.

قبل از انتخابات سراسری آوریل ۲۰۱۹، اسپانیا تیمی متشکل از ۱۰۰ نفر از مقامات را برای رصد رسانه‌های اجتماعی برای پست‌های سیاسی  نادرست یا گمراه‌کننده تشکیل داد. مشخص نیست که این تیم چگونه در طول انتخابات به چنین پست‌هایی پرداخته است.

اتحادیه اروپا هم به مقابله با اخبار جعلی آمد

کمیسیون اتحادیه اروپا مقرراتی را برای شبکه‌های اجتماعی وضع کرده که آن‌ها را موظف می‌کند هرماه بیلان اقدامات خود برای مبارزه با اخبار جعلی و کمپین‌های ضدخبر را به این کمیسیون ارائه دهند. با وضع این مقررات شبکه‌های اجتماعی موظف شدند ماهانه گزارش تلاش‌های خود علیه پست‌های دروغین از سوی کاربران خود را بدهند. گزارشی با جزئیات کامل شامل تعداد، محتوا و میزان گستردگی و گمراه‌کنندگی پست‌های منتشر شده در این شبکه‌ها و حساب‌های جعلی در این پلتفرم‌ها. این‌ها مواردی هستند که در مقررات جدید کمیسیون اتحادیه اروپا برای مبارزه با اخبار جعلی و ضدخبر ذکر شده است.

کمیسیون اتحادیه اروپا بر این باور است که این اتحادیه باید قوی‌تر با جریان اخبار جعلی در شبکه‌های اجتماعی مقابله کند. شبکه‌های اجتماعی باید گزارش دهند که چگونه در هریک از کشور‌های اتحادیه اروپا، از انتشار اخبار و تبلیغات جعلی درباره تئوری‌های توطئه در پلتفرم‌های خود جلوگیری کرده‌اند. مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در عین حال یادآور شده که حذف پست‌های دروغین به تنهایی کافی نیست، بلکه باید در مقابل آن توضیحات درست و با استناد به دلایل را نیز به کاربران ارائه کرد.

گزارش از مائده زمان فشمی

انتهای پیام/