باشگاه خبرنگاران جوان اصفهان - دو سال پیش مرمت گنبد مسجد شیخ لطف‌الله با وجود برگزاری مناقصه توسط اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان، به ستار رضایت سپرده شد. این در حالی بود که در مناقصه نخست استادکار دیگری برنده شده بود، اما بی اعتنا به نتیجه مناقصه، میراث فرهنگی اصفهان تصمیم به واگذاری مرمت به ستار رضایت و پدرش رحمت الله رضایت که از استادکاران معروف اصفهان بود داد.

استاد رضایت در کارنامه خود بازسازی سردر کوشک، سردر و بازارچه حسن آباد، سردر و بازارچه رهنان، سردر و ورودی موزه علامه مجلسی و شبکه بندی دور حیاط مسجد جامع اصفهان را داشت، اما خود معترف بودکه تخصصش کاشی تراشی و کاشی کاری نیست.

گنبد دو رنگ مسجد شیخ لطف الله از دو سال پیش و با بارش برف زمستانی، سوال برانگیز شده، اما پاسخ درخوری دریافت نشد و اعتراضات به جایی نرسید. حالا هم که در همین وضع، مرمت، متوقف شده است.

امکان نفوذ رطوبت به گنبد مسجد شیخ لطف الله

۲۱ شهریور ۱۴۰۰ استاد رحمت الله رضایت به دلیل ابتلا به کرونا درگذشت؛ بعد از فوت او مدتی، مرمت متوقف، اما در چند هفته گذشته کاشی‌های ترک دوم گنبد مسجد شیخ لطف‌الله برداشته شد و اکنون پوسته این ترک گنبد که کاشی هایش برداشته شده در برابر باران بی حفاظ است.

در روز‌های گذشته یکی از کارشناسان با انتقاد از این موضوع گفته بود: رها کردن پوسته گنبد بدون پوشش و حفاظ رطوبتی، مناسب نیست و مشکلات بسیار زیادی به وجود می‌آورد. این گنبد فرسوده است و باران در پوسته دوم (درونی) گنبد نفوذ می‌کند.

ادامه مرمت گنبد مسجد شیخ لطف الله بعد از روز‌های بارانی!

فریبا خطابخش مدیرپایگاه میراث جهانی میدان نقش جهان در وبینار مرمت گنبد مسجد شیخ لطف الله گفته بود: در روز‌های بارانی و پس از باران از قسمتی که کاشی‌ها برداشته شده تست زدیم و این قسمت‌ها بیش از دو سانت نفوذ رطوبت نداشته است.

او می‌گوید: منتظرم این‌ها که به کار استاد رضایت در مرمت ترک اول ایراد گرفتند پیمان‌کار به من معرفی کنند تا او را بالای کار بگذارم. با فوت استاد رضایت هیچ کسی را نداریم که بالای سر کار بگذاریم.

خطابخش در پاسخ به خبرنگار ما در خصوص تصمیم گیری در خصوص مرمت صحیح گنبد مسجد شیخ لطف الله گفت: قصد مصاحبه در خصوص گنبد مسجد شیخ لطف الله را با هیچ خبرنگاری ندارم، برخلاف گفته رسانه‌ها مرحله دوم مرمت آغاز نشده در روز‌های بارانی قادر به ادامه مرمت نیستیم، منتظریم از بارش‌ها کاسته شود تا تصمیم جدیدی بگیریم.

او گفت: فعلا برای انتخاب مرمت گر جدید هم برنامه‌ای نداریم این موضوع باید دقیق بررسی شود پس از تمام شدن روز‌های بارانی تصمیم خواهیم گرفت.

مسجد شیخ لطف‌الله اولویت درجه یک میراث فرهنگی اصفهان

علیرضا ایزدی مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان در خصوص مرمت گنبد مسجد شیخ لطف الله می‌گوید: مسجد شیخ لطف‌الله اولویت درجه یک مرمتی ما است، از مجموعه میدان نقش جهان به راحتی نمی‌گذریم. باید نگاه تخصصی را بر روند کار حاکم کنیم، درباره مرمت گنبد مسجد شیخ لطف‌الله آسیب‌شناسی و برنامه ریزی شده و در اولین فرصت پیمانکار انتخاب می‌شود.

او معقتد است پیمان‌کار باید اهل فن باشد تا دچار آزمون و خطایی نشود، بنایی مانند مسجد شیخ لطف‌الله بنایی نیست که امکان آزمون و خطا به ما بدهد. باید در مسیر قانونی و منطقی بهترین پیمان کار را برای مرمت این بنا انتخاب کنیم.

گلایه استادکاران کاشی تراش اصفهانی از نادیده گرفته شدن در مرمت گنبد مسجد شیخ لطف الله

هوشنگ رسام پیشکسوت کاشی کار و مرمت در اصفهان که چند ماه قبل در گفتگو با خبرنگار ما عنوان کرده بود «آبروی اصفهان با مرمت‌های غیر اصولی در ایران و جهان رفته» حال می‌گوید: پس از انتقاد‌های فراوان از نحوه مرمت گنبد مسجد شیخ لطف الله و سپردن کار به دست افراد غیر متخصص بنا شد تا میراث فرهنگی اصفهان بر ادامه مرمت نظارت و توجه بیشتری داشته باشد تا مشکلی بر مشکلات قبلی افزوده نشود.

او گفت: اما همانطور که مشخص است کاشی‌های ترک دوم برداشته شده و گنبد بدون هیچ پوشش و عایقی زیر بارش‌های چند روز اخیر رها شده است. کمترین کاری که می‌توانستند بکنند پوشاندن محل با عایق‌های مناسب بود که در همه دنیا مرسوم است، اما حتی از گذاشتن یک عایق ساده دریغ کردند.

به گفته این مرمتگر پیشکسوت هر چقدر زمان بیشتری بگذرد و ترک گنبد بدون کاشی به حال خود رها شود ضربه بیشتری به گنبد وارد می‌شود. این اولین بار نیست که گنبد مسجد شیخ لطف‌الله مرمت می‌شود. سال ۱۳۶۵ ما همین گنبد را مرمت موضعی کرده بودیم، اما کوچکترین مشکلی به وجود نیامده بود.

رسام با گلایه از مسئولان حفاظت از گنبد مسجد شیخ لطف‌الله می‌گوید به تازگی مصاحبه‌هایی شده و عنوان کرده اند کسی را برای مرمت گنبد سراغ ندارند این در حالی است که در دو سال اخیر با وجود همه اعتراض ها، حتی یک بار هم از پیشکسوتان و استادکاران کاشی تراش در خصوص نحوه مرمت گنبد شیخ لطف الله سوالی پرسیده نشد مسئولان میراث فرهنگی حتی کارنامه استادکاران را نمی‌دانند.

او گفت: از زمان سلجوقیان و تیموریان و به ویژه در دوره صفوی، اصفهان مهد کاشی کاری ایران بوده، اما مرمت گنبد مسجد شیخ لطف‌الله را به استادکارانی سپردند که کاشی تراش نیستند و خود به رسانه‌ها گفتند که تخصص اصلی آن‌ها بنایی است.

پیشکسوت کاشی تراش اصفهان می‌گوید در ترک اول تفاوت رنگ کاشی‌های تازه نصب شده با کاشی‌های قدیمی کاملا مشهود است از طرفی طبق بررسی‌های ما بین ۵ تا ۷ سانتیمتر سربند‌های ترک‌ها جفت نیست. ترک دوم نیز برداشته و زیر باران رها شده است؛ حتی به هشدار‌های هواشناسی نیز بی توجه هستند.

مسلم است که حفظ آثار تاریخی ملی و جهانی از هرگونه بحث و اختلاف نظر در نحوه کار مهم‌تر است. حال آوازه مرمت غیراصولی گنبد مسجد شیخ لطف الله در همه کشور پیچیده و مشکلات کار روشن شده است. شایسته است اداره کل میراث فرهنگی اصفهان که حالا بعد از چند ماه، دارای مدیرکل هم شده، تصمیم سریع و صحیحی برای ادامه مرمت این اثر بگیرد.

گزارش از سپیده صالحی
انتهای پیام/ص